ว่าด้วยองคสูตร ๔ ประการ

พระอาจารย์เจ้าท่านกล่าวว่า องคสูตร ๔ ประการนั้น ว่าด้วยฤดูทั้ง ๓ เมื่อวะสันตะฤดู ถ้าผู้ใดเปนองคสูตรมักให้เจ็บในอกแลขาทั้งสองข้าง เจ็บกระดูกสันหลังแลบ่าทั้งสอง กระหวัดลงมาถึงราวนม ให้ขบดุจมดตะนอยต่อย ให้สบัดร้อนสบัดหนาวให้วิงเวียนหน้าตาแล้วชักหลังหด แลจะถ่ายปัสสาวะให้แสบองคชาต แล้วให้ลงเปนโลหิตมูกออกมา โรคนี้เกิดเพื่อลม ๓ ส่วน เพื่อเสโทโลหิตนั้นส่วน ๑ เปนแต่ลำไส้ออกมา ถ้าจะแก้เอาสังกะระนี ๑ รากไม้เท้ายายม่อม ๑ รากมะดูก ๑ รากมะตูม ๑ ยาเข้าเย็น ๑ แห้วหมู ๑ ดองสุรา ๓ ทนาน ฝังเข้าเปลือก ๓ วัน เมื่อจะกินยานี้เศกด้วยสัพพาสี จึงเอามูลโคสด ขมิ้นอ้อยสิ่งละเท่าๆ กัน บดพอกหัวเหน่า ๕ วันหายแล

​องคสูตรจำพวกหนึ่งให้เจ็บหัวเหน่าลงมาจนองคชาต แล้วให้ลูกอัณฑะฟกข้าง ๑ ให้เจ็บจักษุข้าง ๑ ให้ปวดสีสะข้าง ๑ มักบังเกิดด้วยโลหิตสันนิบาต ให้ทำยานี้กิน เอารากประทุมราชา ๑ รากพระยายา ๑ ยาเข้าเย็น ๑ พริกไทยจอก ๑ เม็ดพรรณผักกาดจอก ๑ สิ่งละจอกทั้งนั้นคุลีการเข้าด้วยกัน ดองด้วยสุรา ๕ ทนาน ฝังเข้าเปลือกไว้ ๓ วัน กินวันละจอกเวลาเช้าๆ จึงเอายาที่กล่าวมาแต่หลังนั้นกินต่อไปเถิด

องคสูตรอันหนึ่งเกิดในเหมันตะฤดู เมื่อแรกเกิดนั้นให้ปวดในองคชาต ให้ปัสสาวะหยดย้อยเจ็บบั้นเอวกินอาหารมิได้ แลเกิดเพื่อเสมหะ ๑ ส่วน โลหิต ๒ ส่วน แล้วกระทำให้ไส้ขาดออกมาก็จะถึงแก่มรณะ ถ้าจะแก้ท่านให้เอารากมะแว้งทั้ง ๒ สิ่งละ ๒ บาท รากหญ้านาง ๔ บาท รากตะลุมพุก ๔ บาท ขิงแห้ง ๔ บาท ดองสุรา ๓ ทนาน ฝังเข้าเปลือกไว้ ๗ วัน กินวันละจอกแต่เช้าๆ แล้วจึงเอายานี้พอก ใบทรงบาดาน ใบผักหวานบ้าน รังแมลงไย ขมิ้นอ้อย ผลพิลังกาสา รากเจตพังคี เปล้าทั้ง ๒ ดองสุรา ๕ ทนาน ฝังเข้าเปลือกไว้ ๗ วัน จึงพลีให้จงดีกินหายแล

องคสูตรเกิดเมื่อคิมหันตะฤดูนั้น ให้อัณฑะฟกขึ้นมาข้างขวา แดงดังผลตำลึงสุกให้แสบร้อนเปนกำลัง ให้เจ็บขัดไปทั้งสองราวข้าง แล้วให้น้ำเหลืองไหลซึม ๆ อยู่ในรูองคชาต ให้ขบปวดให้ร้อนนัก แล้วให้เสียวแล่นลงไปตามเท้า ถ้านอนลงให้กระเหม่น​ริกๆ อยู่ เมื่ออุจจาระนั้นผูกเปนพรรดึก แล้วให้ขัดทางปัสสาวะ ถ้าวางยามิต้องด้วยโรคก็ตาย ท่านให้ทำยานี้พอกหัวเหน่า เอาว่านน้ำ ผักปลังแดง ใบชะบา รากถั่วพู รากถั่วแระ รากถั่วฝักพร้า เสมอภาค จึงเอามหาหิงคุ์เท่าเมล็ดถั่วเขียว ฝิ่นเท่าเมล็ดถั่วเขียว ดินประสิวขาวหน่อยหนึ่ง บดพอกองคชาตหายแล

ยาชื่อสิงคาทิจร เปนยากินภายใน เอาขมิ้นอ้อย ๑ ยาเข้าเย็น ๑ ฝักส้มป่อย ๑ รากมะดูก ๑ รากกะเพรา ๑ ปู่เจ้าหายใจมิรู้ขาด ๑ บาท ยานี้ต้มก็ได้ดองด้วยสุรากินก็ได้ ยานี้กินครอบโรคทั้ง ๓๒ จำพวกแล

สหิงคนารำปนามิสาทรํ พระคาถานี้พระอาจารย์เจ้า เอามาประกอบเข้าให้แพทย์เศกยา ทุกขนานแต่ในพระคัมภีร์นี้

อันว่าไม้เท้ายายม่อมดอกแดง ชื่อว่าประทุมราชา ตัวเมียนั้นใบรีต้นสูง เรียกปู่เจ้าหายใจมิรู้ขาด

ยาพอกองคสูตร เอาผักบุ้งขัน ๑ งาช้าง ๑ เขากวาง ๑ รากถั่วพู ๑ มูลวัวเผา ๑ มหาหิงคุ์ ๑ ดินประสิวขาว ๑ ขมิ้นอ้อย ๑ บดพอกองคชาตแลพอกหัวเหน่า ๓ วันหายแล