(ฉบับที่ ๑)

​เมืองอ่างทอง

วันที่ ๒ ตุลาคม รัตนโกสินทรศก ๑๒๐

ถึงกรมหลวงเทวะวงษวโรประการ

ด้วยฉันขอบอกรายงานระยะทางที่ได้ออกจากบางปอินวันนี้เวลาย่ำรุ่งครึ่ง พระยาโบราณบุรานุรักษ์ปลัดเทศาภิบาลกรุงเก่าลงเรือมาด้วย จนถึงพรมแดนเมืองอ่างทอง พระวิเศษไชยชาญ^๑ ผู้ว่าราชการเมืองนำดอกไม้ธูปเทียนมาต้อนรับ เปลี่ยนลงเรือมาด้วยจนถึงพลับพลาเหนือเมืองเลี้ยวหนึ่งประมาณบ่าย ๔ โมง ได้ขึ้นไปยังโรงพิธีซึ่งมีพระสงฆ์ข้าราชการแลราษฎรคอยพร้อมอยู่ในที่นั้น ผู้ว่าราชการเมืองอ่านคำต้อนรับ ฉันได้มอบพระแสงราชาวุธเสร็จแล้ว แลแจกตรา แล้วรับราษฎรดูเปนที่ชื่นชมยินดีกันมาก มีความปราถนาที่จะให้รับประเคนทุกอย่างบรรดาสิ่งที่ได้ถือมา จนเวลาย่ำค่ำจึงได้เลิก ตามระยะทางที่มาตลอดทั้งในแขวงกรุงเก่าแลแขวงอ่างทอง ราษฎรได้ต้อนรับโดยความจงรักภักดีเปนอันมาก

ในเขตรแขวงกรุงเก่าไม่ใคร่จะเห็นแปลกเพราะเคยเห็นอยู่เนือง ๆ แต่ลำน้ำตั้งแต่เกาะมหาพราหมณ์ขึ้นมาตื้นเสียเปนอันมาก ตัวเกาะมหาพราหมณ์เองนั้นไม่มีร่องรอยว่าเปนเกาะเลย คงแต่ชื่อเท่านั้น เพราะน้ำได้ตกไปเสียทางคลองบ้านกุ่มนั้น ถ้าไม่ได้แก้ไขอย่างไรเลย​ไม่ช้าแม่น้ำตอนนั้นจะเสียตลอด แต่ในเมืองอ่างทองซึ่งฉันไม่ได้เห็นนานแล้วถ้าไม่บอกก็ไม่รู้จัก บ้านเรือนแน่นหนาตลอด ๒ ฝั่งน้ำ มีวัดแลบ้านเรือนที่ว่าการเมืองที่ว่าการอำเภอ ซึ่งสร้างขึ้นใหม่ ๆ มาก ทั้งโรงเลื่อยตลาดครึกครื้น เดี๋ยวนี้กำลังตั้งโรงเลื่อยจักรแต่ยังไม่แล้ว หลวงอุดรภัณฑพานิช^๒ เปนผู้ทำขึ้น คิดจะปรุงเรือนขาย ด้วยคนต้องการเรือนใหม่ ๆ มาก ที่พลับพลาทำเปนแพใหญ่ยาวโดยประณีต มีความสบายมาก เวลาค่ำมีการมหรศพแลตามประทีปจุดดอกไม้เพลิงครึกครื้น ลมพัดเย็นดี มียุงมากกว่าที่กรุงเทพ ฯ แต่ไม่สู้ชุมนัก การทั้งปวงเปนที่เรียบร้อยสดวกดีหมดทุกอย่าง

สยามินทร์