คำนำ

พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหลวงชุมพรเขตรอุดมศักดิ์ พร้อมพระหฤทัยกับหม่อมเจ้าในกรม ฯ จะทรงบำเพ็ญพระกุศลฉลองอายุสนองคุณเจ้าจอมมารดาโหมด ซึ่งครบ ๖๐ ทัศในบีจอ พ.ศ. ๒๔๖๕ มีพระประสงค์จะพิมพ์หนังสือสำหรับคุณจอมมารดาจะได้แจกชำร่วยแก่ผู้ที่ไปช่วยงานโดยไมตรีจิตร์สักเรื่อง ๑ จึงมีรับสั่งมายังหอพระสมุดวชิรญาณสำหรับพระนคร ขอให้กรรมการช่วยเลือกเรื่องหนังสือในหอพระสมุดวชิรญาณสำหรับพระนคร แลจัดการพิมพ์ถวายตามพระประสงค์

ข้าพเจ้ารับเปนธุระด้วยความยินดี ได้เลือกดูเรื่องหนังสือ เห็นมีเหมาะแก่การที่จะพิมพ์แจกในงานฉลองอายุของเจ้าจอมมาดาโหมดเรื่อง ๑ คือพระราชหัดถเลขาในพระบาทสมเด็จ ฯ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระราชนิพนธ์ครั้งเสด็จเลียบหัวเมืองมณฑลฝ่ายเหนือเมื่อ พ.ศ. ๒๔๔๔ เปนจำนวนพระราชหัดถเลขารวม ๒๖ ฉบับด้วยกัน แลยังมีรูปถ่ายที่ช่างผู้ตามเสด็จไปในครั้งนั้นได้ฉายไว้ก็มาก เห็นว่า ถ้ารวมพระราชหัดถเลขากับรูปเรื่องการเสด็จครั้งนั้นพิมพ์เปนหนังสือชำร่วย ผู้ที่ได้รับแจกไปคงจะชอบไม่เว้นตัว แลจะเปนการเฉลิมพระเกียรติยศในพระบาทสมเด็จ ฯ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวด้วย ข้าพเจ้าได้ทูลความที่คิดเห็นทั้งนี้แก่กรมหลวงชุมพรเขตรอุดม​ศักดิ์ ทรงหารือเจ้าจอมมารดาโหมด ท่านก็ยินดีเห็นชอบด้วย จึงให้จัดการพิมพ์หนังสือเรื่องนี้ขึ้น แลข้าพเจ้าได้แต่งคำอธิบายเรื่องการเสด็จเมืองเหนือที่พิมพ์ไว้ข้างต้นเปนของเพิมเติมด้วยอิกตอนหนึ่ง

อนึ่งเจ้าจอมมารดาโหมด มีความประสงค์จะให้พิมพ์คำอำนวยพรของท่านลงไว้ในท้ายคำนำนี้ด้วย เพราะเกรงว่าเมื่อถึงเวลางานมีกิจการต่างๆ มาก ท่านจะไม่มีโอกาศที่จะขอบคุณอำนวยพรแก่ผู้ที่มีแก่ใจช่วยงานได้ทั่วถึงทุกคนดังเจตนา ขอให้ท่านทั้งหลายที่ได้รับสมุดเล่มนี้ไป จงเจริญสรรพศิริสวัสดิ์พิพัฒนมงคลชนมสุขสถาพรทุกประการเทอญ

ในโอกาศที่ได้จัดการพิมพ์หนังสือนี้ กรรมการหอพระสมุดวชิรญาณสำหรับพระนคร ขอถวายอนุโมทนาในกุศลบุญราษี ซึ่งพระเจ้าพี่ยาเธอกรมหลวงชุมพรเขตรอุดมศักดิ์แลหม่อมเจ้าในกรมทรงบำเพ็ญสนองคุณเจ้าจอมมารดาโหมด ได้พิมพ์หนังสือเรื่องนี้ให้แพร่หลาย ขอพระกุศลจงบันดาลดลให้เจ้าจอมมารดาโหมด เกษมสำราญมีชนมายุยืนนาน ปราศจากโรคาพาธแลสรรพอุปัทวันตรายเปนนิจกาลเทอญ

สภานายก

หอพระสมุดวชิรญาณ

วันที่ ๒๒ กุมภาพันธ์ พุทธศักราช ๒๔๖๕