คำนำ

หนังสือเล่มนี้ สร้างขึ้นสำหรับเปนที่ลลึกถึงลูกหญิงปลื้มจิตร อันเปนบุตรหัวปีของข้าพเจ้า เกิดเมื่อวันที่ ๖ เดือนมกราคม พุทธศักราช ๒๔๓๑ ตายโดยไม่คิดเหนว่าจะตายในวันที่ ๒๙ เดือนธันวาคม พุทธศักราช ๒๔๕๙ ความเสียใจของข้าพเจ้าเกินกว่าที่จะพรรณาได้ ด้วยเปนลูกรักสุดใจ เพราะช่วยข้าพเจ้าทำอไรได้มากที่สุด ความเสียใจนั้นค่อยหย่อนลงได้ด้วยมีปีติมากลบลบ ปีติเกิดจากน้ำใจรู้สึกในความเมตตากรุณา อันมีมาถึงตัวข้าพเจ้า ฤๅถึงลูกที่ตาย ฤๅทั้งสองทาง มีพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ผู้ทรงพระคุณอันประเสริฐเปนต้น ทรงพระกรุณาโปรสเกล้า ฯ พระราชทานเกียรติยสแก่ศพเปนพิเศษสูงกว่าฐานะ เปนพระเดชพระคุณล้นเกล้าล้นกระหม่อมอยู่แล้ว ยังพระบรมวงศานุวงศ์อิกหลายพระองค์ ซึ่งได้ทรงพระเมตตาโปรสช่วยเหลือ ตั้งแต่ตายมาจนถึงงารพระราชทานเพลิงศพ สุดที่จะระบุะพระเดชพระคุณให้ทั่วถึงได้ ขอประทานโทษที่จะได้กล่าวรบุะพระเดชพระคุณ ฉเพาะแต่ที่เกี่ยวกับหนังสือเล่มนี้ มีสมเดจพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาวชิรญาณวโรรส พระมหาสมณะ ผู้ทรงพระเมตตาลูกหญิงปลื้มจิตรมาแต่ดั้งเดิม ทรงอุทิศทุนทรัพยประทานให้สร้างสมุดเล่มนี้ เปนที่ลลึกถึงลูกหญิงปลื้มจิตร ส่วนพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระดำรงราชานุภาพ ผู้ทรงพระเมตตาลูกหญิงปลื้มจิตรมาแต่เล็ก ทรงรับเอาเปนพระธุระเรียบเรียงราวเรื่องในสมุดเล่มนี้ ซึ่งเปนเรื่องเรารบพม่า ครั้งกรุงธนบุรีแลกรุงเทพมหานคร เกบความจากหนังสือพงศาวดารต่าง ๆ ทั้งที่มีในภาษาไทยแลภาษาอังกฤษ นำมาเรียงรวมเปนเรื่องโดยเฉพาะ ถึงหากว่าจะเปนเรื่องที่เคยรู้กันอยู่แล้วโดยมาก ไม่ปลาดผาดโผน ก็ยังจะเปนประโยชนแก่ผู้เรียน ที่จะค้นข้อความเรื่องเรารบพม่า ครั้งกรุงธนบุรีแลกรุงเทพมหานครได้โดยง่ายในสมุดเล่มเดียวนี้

พระเดชพระคุณแห่งพระบาทสมเดจพระเจ้าอยู่หัว กับทั้งพระบรมวงศานุวงศ์ ซึ่งทรงพระกรุณาเมตตาโปรสเกล้า ฯ ด้วยประการต่าง ๆ ย่อมจารึกอยู่ในใจจะไม่รู้ลืมเลย ยังฝูงญาติมิตรบันดาซึ่งมีน้ำใจช่วยด้วยน้ำพักน้ำแรง ขอจงได้รับความขอบใจของข้าพเจ้าจงทั่วกัน

นริศ

ท่าพระ

วันที่ ๘ เมษายน

พุทธศักราช ๒๔๖๓