วันที่ ๑๗ มิถุนายน ร.ศ. ๑๒๖

​วิลลาสตูร์ดซา เมืองบาเดนบาเดน

วันที่ ๑๗ มิถุนายน ร. ๔๐ศก ๑๒๖

ถึงกรมดำรง ได้รับหนังสือลงวันที่ ๑๓ เดือนพฤษภาคม คราวนี้ฉันตอบช้าไปเอง เพราะความรู้สึก ๒๐ วันที่นี่เร็วกว่า ๑๕ วันที่ซันเรโมเปนอันมาก ดูมันยุ่งไปยังค่ำ ข้อใหญ่ใจความนั้น เรื่องอาบน้ำเข้ามากินเสียสองชั่วโมงเศษ ขวางโลกย์อย่างยิ่ง ขอบใจในการที่ได้เอาเปนธุระเรื่องหญิงเล็กเจ็บ ซึ่งฉันมีความวิตกกลัวจะไม่หายขาด แต่มีความยินดีที่ได้ทราบอาการคนอื่น ๆ เปนที่เรียบร้อยอยู่ เรื่องหนังสือเมล์แลของเมล ไปไม่ใคร่จะถึง ฉันออกรำคานมาก แต่ที่จริงฟังไปฟังมาก็ออกไม่มีอไรหาย เปนที่พอสบายใจ รูปโปสตก๊าดที่บ้านเกาวแมนนั้นได้รับแล้ว เวลานี้เกาวแมนไม่อยู่ ถูกเนรเทศไปอยู่เมืองอิงค์แลนด์ เพราะแกโสมมเหลือเกิน นี่หากว่าผู้ที่มาจัดการป่าวไพร่ชื่อดิกซันเขาเปนคนมีอัชฌาไศรยดีอยู่ ถ้าหากว่าปล่อยแต่ลำพังบ่าวเหนจะได้ฉาวเหมือนชาออฟเปอเซีย ยากที่แกอวดรู้เสียหมด จะตักเตือนว่ากล่าวอไรก็ไม่ได้ แก้ไขปลิ้นปล้อนเอาตัวรอดสดๆ ร้อนๆ ไปข้างๆ คูๆ ซึ่งแลเหนว่าแก้ไม่ฟื้น ฉันอยากจะให้กลับเสียก่อนอย่างยิ่ง แต่ตัวนั้นเปนธรรมดาไม่อยากกลับ ไม่ใช่แต่จะกลัวเสียรัศมี สนุกไม่มีใครเหมือนด้วย ......................... มหาดเล็กคราวนี้ก็เตมที ......................... เพราะเหตุที่ไม่มีผู้ใหญ่ว่ากล่าวกัน คอยแต่แก้แทนกัน นอกจากความหยาบคาย ยังมีการทอดทิ้ง เช่นที่เกิดวันนี้ เกือก​ซึ่งฉันสั่งให้ไปเย็บมา เขาทำเสรจแล้วมาส่งไว้สามวัน นายพินิจ

^๑รับไว้ไม่ได้บอกให้ใครรู้ จนเกือกชั้นที่ ๒ มา เกิดถามหาเกือกเก่ากันขึ้น เปนนานจึ่งได้ค้นได้ แต่ยังหายอีกคู่หนึ่ง พระยาบุรุษเข้ามายืนยันเองว่าไม่มีเปนแน่ ฉันสั่งเองต่อปากจำได้ ให้ไปสอบถามช่างก็ว่าส่งแล้ว ให้ไปค้นอีกก็ออกจะไม่ยอมค้น ขืนให้ไปค้นจนได้ ก็ได้เกือกซ่อนไว้ซอกตู้ เอาออกจากห่อเสร็จสรรพแล้ว คงจะได้ลองใส่เสียแล้ว การถือเอาของที่ไม่รู้ว่ามาแต่ไหน ออกจะเปนธรรมเนียมซึ่งเปนที่ไว้ใจยาก ฉันจึ่งได้สั่งให้ส่งกลับเข้าไปกรุงเทพฯ เมื่อวานนี้ ตาเว้อ^๒มา ดูผิวพรรณเปล่งปลั่งเนื้อหนังยิ่งกว่าแต่ก่อน เหวเปนอย่างยิ่ง ในการที่เปนเมมเบอออฟปาลิเมนต์ แกว่าเปนไลฟเวิกของแก พึ่งจะสมความปราถนาครั้งนี้ แอดมอสเฟียในเฮาสออฟปาลิแมนทำให้แกอ้วน มาฮุบเรื่องตราการเต้อเข้าไป จะไปจัดการ แต่ฉันเชื่อว่าไม่สำเรจ เปนน่าพิศวงด้วยความเขลาของคนอังกฤษ เช่นตาเว้อนี้ไม่รู้อไรจริงๆ สักนิดเดียวในเรื่องตรา มาขอให้จดบาญชีตราต่างประเทศที่ฉันได้รับอีก ฉันขี้เกียจจด ขนตราออกมาให้ดูทั้งหมด ตาลุกขึ้นไปอยู่ขมองซื้ดเจ๊าะต่าง ๆ เกือบตาย แต่ใช่ว่าจะจำได้ฤๅเข้าใจอะไร เปล่าทั้งนั้น เหนอันไหนมีเพชรพัด ก็คลำป้วนอยู่เท่านั้นเอง ที่อังกฤษจะยอมแก้ครั้งนี้ไม่ยอม เพราะเลยไปแล้ว คงจะดัน​จนตลอด มันรำคานนิดเดียวที่เราก็เรี่ยแก แกก็เรี่ยเรา เพราะมันเปนเรื่องกินใจกัน ก็ต้องทนไปเช่นนั้นเอง การไปอิงค์แลนด์คงเปนการเรี่ยๆ เช่นครั้งก่อนมันหายไม่ได้ เพราะถึงยังจะไม่ทำในเวลานี้ มันก็เปนความคิดที่ปองร้ายกินใจกันอยู่ฯ แต่ในเมืองฝรั่งเศสนั้นเชื่อได้ว่าดี เพราะมันเปนผีเข้าผีออก เวลานี้กำลังผีออก เบอนาด์เลกเช่อ เชิญจรูญไปด้วย เดลองเคอลนั่งเปนประธาน พูดชมเมืองไทยเช่นเขาเคยชมที่บางกอก เดอลองเคอลสปีชลงปลายคอมปลิเมนต์ถึงฉัน แลให้แอชชัวเรนศในการที่จะรับโดยน้ำใจดี เปนปับลิกสปีช คงจะมีในหนังสือพิมพ์จึ่งไม่ได้คัดส่ง ฯ ส่วนความศุขสำราญในตัวฉัน นับว่ายังดีอยู่ น่าจะเรียบร้อยไปได้ตลอด เว้นแต่ข้อที่จะหายฉันไม่เชื่อ นึกว่าไม่หายแต่ไม่ตาย นานเข้าคงโทรมใหม่ เพราะการรักษาดูไม่เปนสำคัญเท่าอากาศ ฉันเข้าใจว่าความที่ฉันสบายครั้งนี้ด้วยอากาศ ไม่ใช่ด้วยแรงหมอ แต่ตัวหมอเอง ฉันเชื่อว่ายังไม่มีหมอที่อัชฌาไศรยดีเท่าคนนี้ เปนเยนตลแมนแท้ มีตระกูล ใจเยน แต่ลัทธิเปนลัทธิข้างทำอไรไม่ฝืนธรรมดาโลกย์เช่นหมอไฟลเนอ คือใช้ยาน้อยอย่างที่สุด ไปคิดตั้งต้นว่า ธรรมดามนุษย์เกิดมาควรจะเปนอย่างไร ถ้าเปนอย่างไทยเราที่เคยเหนมา ก็อยู่ในหมามันออกลูกได้เองฉันใด คนก็เช่นนั้น ถ้าจะไม่ชอบกันก็ไม่ชอบข้างฐานไม่แก้ตามใจคนไข้ บัดนี้ได้ทำสัญญาจ้าง แกไม่กำหนดทีเดียวว่าเงินเท่าไร ไม่ใช่อย่างเงินหรือ มาสิ แต่ฉันได้กำหนดให้พันบาท จ้างสามปีไม่มี​ลีฟ คอนดิชั่นที่ฉันต้องการ เคยพูดนั้น รับโดยความเต็มใจไม่มีอิดเอื้อนเลย ฯ พรุ่งนี้เปนวันเริ่มที่จะเปลี่ยนโปรแกรมใหม่ กลายเปนท้าวเสนากุฏเข้าเมือง จึ่งรีบตัดตอนการงานทั้งปวงให้แล้วสำเรจ วันนี้อยู่ข้างจะยุ่ง

จุฬาลงกรณ์ ปร.

ได้พบกล้องถ่ายรูปเยอรมันใหม่ดีจริง ๆ ถ่ายด้วยฉาก แต่ไม่เคยมีง่ายเท่านี้ จะซื้อมาฝาก

จปร