วันที่ ๑๐ กรกฎาคม ร.ศ. ๑๒๖ (๒)

เรืออัลเบียน

วันที่ ๑๐ กรกฎาคม ร. ๔๐ศก ๑๒๖

ถึงกรมดำรง หนังสือฉันไม่ได้ตอบรับฉบับหนึ่ง เปนฉบับเล็กลงวันที่ ๒๐ เดือนพฤษภาคม เปนแต่บอกด้วยเรื่องส่งหนังสือ ดูก็ไม่ควรจะตอบ แต่พาลตอบเพราะอยากจะเล่าเรื่องอไรนิดเดียว ว่าเวลาที่อยู่ปารีสก็มีแต่เพียงสามวันเท่านั้น มีเรื่องอไร ๆ ร้อยแปดอย่างที่จะต้องไป สู้แบ่งเวลาไปหาอ้ายซัมเมอ

^๑ หมายจะซื้อกล้องไปฝากพวกพ้อง มันก็ไม่รู้จัก เพิกเฉยเขลาเสีย ไม่สมกับที่ว่าคนไทยเปนต้องไป น่าจะรู้จักคนไทย มันจะนึกว่าเขมรฤๅอย่างไรก็ชั่งเถิด แต่ให้ได้กล้องพอซื้อได้บ้าง นี่แต่สักคันเดียว ไม่มีดีเท่าที่เราสูบอยู่ ฤๅจะเลว​กว่าแต่ให้เข้าท่าสักนิดก็ไม่ว่า นี่ดู ๕ มินิตหมดร้าน กลับกันได้เท่านั้นเอง เพราะฉนั้นขออย่าให้หวังใจว่าจะได้กล้องฝาก ไม่รู้ว่าอไรมันกินร้านนั้นเสียแล้ว

ไปสำเรจกิจดีอยู่หาเรื่องเป็ด เจ้าพระยาสุรวงษ์ยังทำโดยความเขลาเปนอันมาก ตาขรัวเป็ดแกทำเก่งกว่า ดุ๊กจะคิดเอาเป็ดชนิดนั้นส่งไปให้เจ้าสายเลี้ยงบางกอก จะให้อ้ายสังฆามารดากับประสันตาคุมไป ซึ่งฉันไม่รับประกัน หนทางมันก็ไกล บางทีจะปล่อยให้อดตาย ถ้ารอดไปถึงบางกอกก็เปนบุญของสัตว

ในเวลาเขียนหนังสือมาถึงที่ตรงนี้ เสียงแอดมิราล

^๒โว้กเว้กอยู่ที่แคมเรือยังไม่ทันมาถึงห้อง ฉันก็ทลึ่งลุกขึ้นด้วยเปนเวลา ๒ ยามตรง ออกไปเหนพระอาทิตย์แจ่มเต็มดวงอยู่เหนือยอดเขา ฉวยกล้องวิ่งออกไป หมอฟิสเตอก็วิ่งมา ถ่ายได้ ๔ เนกาทีฟเข้าเมฆ ฉเพาะไปตรงเขาสูงนึกว่าจะหมดโหป เพราะตั้งแต่ ๔ ทุ่มมาไม่ได้เหนดวงเลย เปนเมฆหมอกคลุ้มฝนตกด้วย ได้เท่านั้นร้องว่าพอ แลเหนแสงสว่างยังหรี่ ๆ อยู่ที่บนยอดเขา เขานั้นก็ยาวเกินประมาณ แต่ยังไม่สิ้นหวัง คอยชำเลืองชำเลืองอยู่ อีกสักสิบนาทีเท่านั้นเปิดให้อีก วิ่งตาลีตาลานขึ้นไปบนหัวเรือ ถ่ายได้อีก ๔ รูป คราวนี้เปนเมฆหาย ทั้งหมอทั้งพระยาชลยุทธว่าโผล่หน้าขึ้นมาให้ฉันถ่ายรูปเท่านั้น ​เปนเดชะพระบารมีตรง กลับเข้ามาในเก๋งประเดี๋ยวหนึ่งกลายเปนสว่าง คือท่านพระอาทิตย์คนนั้นเอง หลบหน้ากลายไปขึ้นเสียทางตวันออก ที่ซึ่งเหนนั้นตรงเกาะเรียกว่า ดาร์เออ Dar Ö แลติตยูด ๖๙ ดิกรี ๕ มินิตเหนือ ลองติตยูด ๑๗ ดีกรี ๓๕ มินิตตวันออก รู้สึกดีใจยิ่งกว่าสุริยุปราคา น่าแจกเงิน แต่ไม่ต้องแจกเพราะไม่มีใครเหนกี่คน ด้วยไม่ได้ประโคม ขอจบเท่านี้ เสรจธุระแล้วจะได้นอน

จุฬาลงกรณ์ ปร.