คำนำ

หม่อมเจ้าอุทัยเฉลิมลาภ วุฒิชัย และหม่อมเจ้าหญิงสุวภาพเพราพรรณ สวัสดิวัตน์ พระโอรสธิดาของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร มีพระประสงค์จะพิมพ์หนังสือที่มีเรื่องของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ผู้ทรงเป็นทูลกระหม่อม และเรื่องของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ผู้ทรงเป็นสมเด็จตา แจกในงานพระเมรุพระศพ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร ผู้พระบิดา กรมศิลปากรจึงจัดลายพระราชหัตถเลขาของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ทรงมีพระราชทานมายังสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพในเวลาเสด็จพระราชดำเนินประพาสยุโรปครั้งที่ ๒ ใน พ.ศ. ๒๔๕๐ ถวายดังพระประสงค์

ลายพระราชหัตถเลขานี้ มีอยู่ในหอสมุดดำรงราชานุภาพ และยังมิได้เคยตีพิมพ์เป็นเล่มสมุดเลย จึงหวังว่าจะเป็นที่พอใจแก่ผู้อ่านทั้งปวง กรมศิลปากรขอถวายอนุโมทนากุศลบุญราศีทักษิณานุปทาน ซึ่งพระโอรสธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร ได้ทรงบำเพ็ญเป็นปัตติทานมัย ขออำนาจบุญกุศลนี้ จงสำเร็จสุขสมบัติตามฐานะนิยมทุกประการเทอญ

กรมศิลปากร