- หม่อมเจ้าหญิงลีลาศหงส์ พ.ศ. ๒๔๔๒-๒๔๖๓
- คำนำ
- นิทานเรื่องนำ
- ๑ นิทานเรื่องสุนัขจิ้งจอกปฤกษากันจะอาศรัยราชสีห์
- ๒ นิทานเรื่องวานรโลภตกต้นไม้ตาย
- ๓ นิทานเรื่องชายรักหญิงไม่สมประสงค์โศกเศร้าตาย
- ๔ นิทานเรื่องนางตรีโลคมาวดีทำลายพิธีสองอสูร
- ๕ นิทานเรื่องช้างสารประมาทมนุษย์จึงได้ความลำบาก
- ๖ นิทานเรื่องกาหลอกกินลูกหงส์
- ๗ นิทานเรื่องนางกินรีสำรอกไข่ให้ผัว
- ๘ นิทานเรื่องท้าวธราบาลได้นางกินรีเปนชายา
- ๙ นิทานเรื่องท้าวทศวิชัยจับพระยาหงส์ขี่
- ๑๐ นิทานเรื่องท้าวสุตราชได้นางกินรีเปนชายา
- ๑๑ นิทานเรื่องท้าวรัตนราชได้นางในงาช้าง
- ๑๒ นิทานเรื่องราชบุตรพระเจ้ามัทราชเรียนวิชาเดิรบนน้ำได้
- ๑๓ นิทานเรื่องท้าวดิศราชขอลูกสาวดิศเสนา
- ๑๔ นิทานเรื่องพระยาปักษีแต่งงารกับนกไส้
- ๑๕ นิทานเรื่องท้าวพรหมทัตได้ลูกสาวยักษ์ชื่อสุตรมิตรเปนมเหษี
- ๑๖ นิทานเรื่องท้าวกฤษณุราชได้นางประภาพาลเปนมหษี
- ๑๗ นิทานเรื่องพระยาครุฑผลัดขนให้สัตว์ทั้งหลายเห็น
- ๑๘ นิทานเรื่องท้าวอาดูรถูกเนรเทศ
- ๑๙ นิทานเรื่องท้าวมายันต์เลี้ยงอำมาตย์ทรยศ
- ๒๐ นิทานเรื่องท้าววิไชยหลงพระมเหษีจนถูกปลงพระชนม์
- ๒๑ นิทานเรื่องอำมาตย์ของท้าววิริยายันต์คิดขบถ
- ๒๒ นิทานเรื่องท้าวอำมฤกษณุราชสิ้นพระชนม์เพราะพระชายา
- ๒๓ นิทานเรื่องท้าวสุขมหาราชจะรับนางยักษ์แปลงไปเปนมเหษี
- ๒๔ นิทานเรื่องท้าววิปัสะนรราชหลงลูกสาวโจร
- ๒๕ นิทานเรื่องกระดูกแขวนคอ
- ๒๖ นิทานเรื่องท้าวบรมราชหลงนางสุทธิเทวี
- ๒๗ นิทานเรื่องท้าวมาไลยราชกับท้าวอธิกสงครามรบแย่งนกยูงกัน
- ๒๘ นิทานเรื่องท้าวโมรินทรหลงเชื่อนกสัตวา
- ๒๙ นิทานเรื่องท้าวเกไลยราชหลงเชื่อนกแขกเต้า
- ๓๐ นิทานเรื่องพรานหาปัญญามิได้
- ๓๑ นิทานเรื่องบุรุษถือสัตย์
๘ นิทานเรื่องท้าวธราบาลได้นางกินรีเปนชายา
เมื่อกาลก่อนโพ้น ยังมีพระมหากระษัตริย์องค์หนึ่ง ทรงพระนามกรท้าวธราบาล เสวยสิริสมบัติแลมีบริวาร เสนาข้าทหาร ในพาราณสีกรุงไกร ครั้นอยู่มามิช้าภูวไนย จัดพลไกร จะไปประพาสหิมพานต์ เชยชมพนมมาศสถาน พฤกษาในไพร สำราญระรื่นหฤไทย จึ่งได้ฟองกินรในป่านั้นสุขใส ท้าวจึ่งให้นำมา ปกปิดมิดชิดรักษา ฟองกินรากำหนด ปรากฎเปนสัตรี ท่านให้เลี้ยงไว้ด้วยดี อายุโฉมศรี สิบห้าปีนางทรามชม อ้อนแอ้นเอวองค์เนตรนม สีสันเผ้าผม กล่อมกลมดังเทพอับสร ท่านไทรักใคร่นางกินร จะใคร่ชมสมสมร จึ่งให้สร้างปราสาทไชย ในราชอุทยานอำไพ ให้นางอยู่ใน ปราสาทสุวรรณบรรจง ท้าวธราบาลเธอประสงค์ เสด็จไปสู่องค์ นุชนางนาฎกินรี อภิรมย์กระสันแสนทวี เชยชมสมศรี มิเว้นมิวายคลายจร กาลนั้นวิชาธร คนหนึ่งบวร ชื่อวิรุญมุคา เห็นนางนั้นอยู่ในปรา สาทศรีโสภา ไปหานางนั้นประสมสอง พอท้าวธราบาลเสด็จปอง วิชาธรอยู่ในห้อง จึ่งจับพระขรรค์ฟอนฟัน ท่านท้าวธราบาลสิ้นชีวัน ชีวาอาสัญ วิชาธรนั้นก็อุ้มนางไป เหาะเหินยังหิมวาไลย สมสองพิศไสมย ด้วยนางในห้องหิมวันต์ กระษัตริย์สิ้นชีพฉับพลัน เพราะร่วมรักกัน ด้วยนางต่างชาติผิดพงศ์ ปิศาจเสนาทูลตรง มิให้เจ้าหลง ด้วยนางมนุษย์นารี ชักนิทานสารสืบสักขี เปนประเพณี พระยาปิศาจบมิฟัง จึ่งไช้โขมดดวงไพรภายหลัง ท่านเร่งผาดผัง ไปนำนางมาให้เรา โขมดดวงไพรบมิเบา จึ่งทูลทุเลา ขอเล่านิยายทำเนียบถวาย