- คำนำ
- คำอธิบาย
- ๑๕๙ ประกาศมหาสงกรานต์ปีมะแมเอกศก
- ๑๖๐ ประกาศเรื่องมิให้ละทิ้งคนเสียจริต
- ๑๖๑ ประกาศให้ผู้รับพระบรมราชโองการฟังรับสั่งให้ชัดเจน
- ๑๖๒ ประกาศพระราชบัญญัติพระสงฆ์สามเณรแลศิษย์วัด
- ๑๖๓ ประกาศขนานนามพระที่นั่งในท่าราชวรดิษฐแลพระที่นั่งสร้างใหม่
- ๑๖๔ ประกาศพระราชบัญญัติให้คัดความมรดกทูลเกล้าฯ ถวายใน ๑๕ วัน
- ๑๖๕ ประกาศให้ใช้คำ กับ, แก่, แด่, แต่, ต่อ, ใน, ยัง, ในที่ควร
- ๑๖๖ ประกาศพิกัดอากรค่าน้ำให้เก็บตามเครื่องมือ
- ๑๖๗ ประกาศว่าด้วยทรงทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา
- ๑๖๘ ประกาศมหาสงกรานต์ปีวอกโทศก
- ๑๖๙ ประกาศห้ามข้าเจ้ามิให้ปิดบังความผิดของเจ้านาย
- ๑๗๐ ประกาศว่าด้วยลักษณะให้ลงแกงไดลายมือในหนังสือสำคัญ มณฑลกรุงเทพ ฯ
- ๑๗๑ ประกาศว่าด้วยลักษณะให้ลงแกงไดลายมือในหนังสือสำคัญ ในหัวเมืองทั่วไป
- ๑๗๒ พระราชบัญญัติกฎหมายท้องน้ำ บุกรุก ห้ามยิงปืน แลการเที่ยวอาละวาดของพวกกลาสี
- ๑๗๓ ประกาศให้ยกค่าไม้ปกำใบค่าน้ำมัน
- ๑๗๔ ประกาศพระราชบัญญัติให้ภิกษุสามเณรแลศิษย์วัด เมื่อประพฤติอนาจารแล้วให้มาลุแก่โทษเสีย จะยกโทษให้
- ๑๗๕ หมายประกาศเรื่องตัวเลขเปนพาลให้เจ้าหมู่มูลนายกักขัง แลบอกกล่าวเสียจึงจะพ้นความผิด
- ๑๗๖ ประกาศห้ามพระสงฆ์ไม่ให้บอกบ้ายแทงหวยแลประพฤติอนาจาร
- ๑๗๗. ประกาศให้ผู้ที่ทรงรู้จักมาเฝ้าจะพระราชทานเงิน
- ๑๗๘ ประกาศพิกัดราคาเงินเหรียญบาทแลเงินแป
- ๑๗๙ ประกาศให้เจ้าคณะมีหมายประกาศไปตามพระอารามให้ชำระต้นไม้ต่างๆ ที่ขึ้นบนหลังคาแลกำแพง ให้ชำระลานวัดให้หมดจด ในเวลาเสด็จพระราชทานพระกฐิน
- ๑๘๐ ประกาศพระราชบัญญัติเรื่องที่กระหนาบคาบเกี่ยว แลการกู้หนี้ในระหว่างญาติ
- ๑๘๑ ประกาศให้ตรวจตรารักษาบ้านเรือนแลจับกุมโจรผู้ร้าย
- ๑๘๒ ประกาศขอแรงราษฎรบ้านใกล้เคียงตัดถอนต้นโพธิ์ต้นไทร แลต้นไม้อื่นๆ ที่กำแพง, ป้อม, ประตู
- ๑๘๓ หมายประกาศพระราชกระแสซึ่งทรงตัดสินโทษจีนเสงอำแดงอิ่มผู้ทำวิชาอาคม
- ๑๘๔ ประกาศร่างตราภูมคุ้มห้ามค่านาแก่ไพร่หลวงบางเหล่าเปนพิเศษ
- ๑๘๕. ประกาศมหาสงกรานต์ ปีระกาตรีศก
- ๑๘๖ ประกาศพระราชบัญญัติเรื่องพระสงฆ์สามเณรลักเพศ
- ๑๘๗ ประกาศเรื่องบรรจุของในพระเจดีย์ที่เขาพนมขวด
- ๑๘๘ ประกาศเรื่องข้าเจ้าแขงบ่าวนายแรงข่มเหงราษฎร
- ๑๘๙ ประกาศดาวหางปีระกาตรีศก
- ๑๙๐ ประกาศสุริยอุปราคา
- ๑๙๑ ประกาศพระราชบัญญัติให้ใช้คำนำหน้าชื่อชนต่างๆ
- ๑๙๒ ประกาศร่างพระราชหัดถเลขาพระราชทานนาพระเจ้าลูกเธอ
- ๑๙๓ ประกาศดาวพระเคราะห์พุธเข้าในดวงพระอาทิตย์
- ๑๙๔ ประกาศวางระเบียบให้เจ้านายแต่งพระองค์ในพิธีถือน้ำแลตามเสด็จ
- ๑๙๕ ประกาศทรงอนุญาตให้ข้างในกราบถวายบังคมลาออกจากราชการ
- ๑๙๖ ประกาศการโสกันต์พระเจ้าลูกเธอแลเฉลิมพระนามสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ
- ๑๙๗ ประกาศให้นำเลขมารับหนังสือพิมพ์คุ้มสักแลสักหลังมือ
๑๙๗ ประกาศให้นำเลขมารับหนังสือพิมพ์คุ้มสักแลสักหลังมือ
คัดจากหมายประกาศ เดือน ๔ ปีระกาตรีศก
ด้วยพระยาราชสุภาวดี พระยาประมวญประมาณพล รับพระบรมราชโองการใส่เกล้าฯ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สั่งว่า แต่ก่อนนั้นได้มีหมายประกาศว่า ให้เจ้ากรมปลัดกรมสมุหบาญชีเจ้าหมู่มูลนายไพร่หลวงไพร่สม ฝ่ายทหารฝ่ายพลเรือน แลข้าเจ้าตั้งกรมแล้ว เจ้ายังไม่ได้ตั้งกรม ฝ่ายหน้าฝ่ายใน ในพระบรมมหาราชวังพระบวรราชวังให้นำเลขมาสักกลับลงมือแต่ปีกุนตรีศกมา เจ้าหมู่มูลนายก็ได้นำเลขมาสักบ้างแต่ยังน้อยอยู่ จึงโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิไชยญาตินรเนตรนาถราชสุริยวงค์เปนแม่กองสัก ได้แต่งข้าหลวงกองจับออกจับถึง ๘ กอง เจ้าหมู่มูลนายจึงได้นำเลขไพร่หลวงไพร่สมมาสัก ณปีเถาะสัปตศก ปีมะโรงอัฐศก ปีมะเสงนพศก รวมสามปี ได้เลขสักหลังมือแลรับหนังสือคุ้มสักเปนอันมาก ครั้นเดือน ๓ปีมะเสงนพศก สมเด็จเจ้าพระยาองค์น้อยถึงแก่พิราลัยแล้ว จึงโปรดเกล้าฯ ให้เจ้าพระยานิกรบดินทรมหินทรมหากัลยาณมิตรมาเปนแม่กอง ก็ได้หมายประกาศให้เจ้ากรมปลัดกรมสมุหบาญชี เจ้าหมู่มูลนาย นำเลขไพร่หลวงไพร่สมข้าเจ้าบ่าวข้าราชการแลขุนหมื่นที่ไม่ได้สัก ให้มารับหนังสือพิมพ์คุ้มสักแล้วสักหลังมือก็หลายครั้งแล้ว เจ้าหมู่มูลนายได้นำเลขมาสักแลรับหนังสือพิมพ์คุ้มสักน้อยลงไป ตั้งแต่สมเด็จเจ้าพระยาองค์น้อยเปนแม่กองแต่ปีเถาะสัปตศก มาถึงปีระกาตรีศก ๖ ปี เลกหมู่ที่สมสักแลภิกษุสามเณรสึกก็มีขึ้นเปนอันมาก เจ้ากรมปลัดกรมสมุหบาญชีเจ้าหมู่มูลนายฝ่ายทหารพลเรือนในพระบรมมหาราชวังในพระบวรราชวังเพิกเฉยละเลยเสีย หานำเอาเลขหมู่ขึ้นแลภิกษุสามเณรสึกมารับหนังสือพิมพ์คุ้มสักแลสักหลังมือรับราชการไม่ ครั้งนี้ให้เจ้ากรมปลัดกรมสมุหบาญชี เจ้าหมู่มูลนายเร่งให้นำเลขไพร่หลวงไพร่สมแลข้าเจ้าบ่าวข้าราชการ แต่บรรดาที่ยังไม่ได้รับหนังสือพิมพ์คุ้มสักแลยังไม่ได้สักหลังมือ มารับหนังสือพิมพ์คุ้มสักแลสักหลังมือแต่ในเดือน ๔ ปีระกาตรีศกนี้ให้สิ้นเชิง ถึงเดือน ๕ ปีจอจัตวาศก จะโปรดเกล้าฯ ให้แต่งข้าหลวงกองจับออกจับในกรุงเทพฯ แลหัวเมืองปักษใต้ฝ่ายเหนือทุกหัวเมือง ถ้ากองจับๆ ได้เลขสักท้องมือเดิมแลหมู่ขึ้นที่ยังไม่ได้สักหลังมือ ชำระได้ความเปนสัจว่าเปนหมู่ไพร่หลวงไพร่สมกรมใด แลเปนทาสของผู้ใดจะมีค่าตัวมากน้อยเท่าใด ก็จะปรับไหมเอาเงินค่าตัวเปนภัพ ตัวเลขตัวทาสนั้นจะเอาสักเปนไพร่หลวงจ่ายเดือน แลจะปรับไหมเอาเงินค่าปรับแก่เจ้ากรมปลัดกรมสมุหบาญชีเจ้าหมู่มูลนายกรมนั้นๆ เปนค่าสินบนให้กองจับคนละ ๒ ตำลึง ตามหมายประกาศเดิมนั้น ให้มหาดไทยกลาโหม กรมพระสัสดีหมายบอกให้รู้จงทั่วตามรับสั่ง ฯ