๑๙๓ ประกาศดาวพระเคราะห์พุธเข้าในดวงพระอาทิตย์

ณวันอาทิตย์ เดือน ๑๑ แรม ๒ ค่ำ ปีระกาตรีศก

มีพระบรมราชโองการให้ประกาศให้การทราบแก่ผู้จะได้อ่านประกาศนี้ทั้งปวง วันอังคาร เดือนสิบสอง ขึ้นสิบค่ำ ดวงพระเคราะห์พุธจะเข้าในดวงพระอาทิตย์ ว่าตามจะเห็นที่กรุงเทพมหานคร แรกเริ่มกระทบเข้าทางทิศอิสาณค่อนข้างบุรพาเห็นดำเปนเม็ด จดขอบพระอาทิตย์แหว่งเข้าไปนิดหนึ่ง เมื่อเวลาเที่ยงแล้วกับ ๑๔ นาทีแล้วจุดดำนั้นจะเลื่อนเดินไปในดวงพระอาทิตย์ โอนไปข้างทิศปัจจิมเฉียดขวางไปถึงที่ฦก เพียงเท่าส่วนที่หกของดวงพระอาทิตย์ ค่อนอยู่ข้างเหนือส่วนหนึ่งไม่ถึงกลาง ถ้าจะเปนคราธก็ควรว่าฉฬางคคราธเข้าไปส่วนหนึ่งหรือ ๕ ส่วน จะเห็นดังนี้เมื่อเวลาบ่าย ๒ โมงกับ ๑๓ นาที แล้วจุดดำนั้นก็จะเดินไปทิศพายัพออกข้างทิศพายัพค่อนข้างทิศอุดร หลุดจากดวงพระอาทิตย์เวลาบ่าย ๔ โมงกับ ๒๐ นาที การที่เปนดังนี้ต่อดูด้วยกล้องส่องที่มีแว่นสีเขียว หรือน้ำเงินหรือสีแดงสาบบังตาจึงจะเห็นได้ ด้วยดวงพระพุธเปนจุดดำนั้นเล็กนัก ถ้าดูด้วยกล้องสาบด้วยกระจกสีดังนี้ คงจะเห็นได้ทุกเวลาเข้าแลถึงกลางแลออกดังทายไว้นี้แล อนึ่งเมื่อใดๆ ถ้ามีผู้ดูด้วยกล้องดังนี้ มักเห็นจุดดำแลแผลด่างในดวงพระอาทิตย์เนืองๆ เขื่องบ้างย่อมบ้าง อันนั้นมิใช่พระเคราะห์เข้าเปนแต่ด่างแด่นในดวงพระอาทิตย์นั้นเอง ลอยไปลอยมาหันหายไป ๑๒ วัน ๑๓ วัน แล้วกลับมาอีก แล้วย้ายที่ไปต่างๆ จะทายเอาแน่ไม่ได้ แต่ในครั้งนี้มิใช่อย่างนั้น พระเคราะห์พุธจะเข้าเปนแท้นานๆ ถึง ๒๒ ปี ขึ้นไปจึงมีครั้งหนึ่ง แล้วเว้นไป ๒ ปีมีอีกครั้งหนึ่งเปนธรรมดา แต่ลางทีเปนเสียในกลางคืนที่กรุงเทพมหานครนี้ไม่เห็น ครั้งนี้จะเห็นจึงทายมาเพื่อจะให้รู้ การบนฟ้ามนุษย์สังเกตทายล่วงหน้าไว้ได้ อะไรเห็นปลาดบนฟ้าไม่ควรที่จะเก็บเอาเปนเหตุมาตื่นกันต่างๆ ต้นเหตุที่เปนมีผู้รู้เขารู้ได้แล้ว ซึ่งทายครั้งนี้ทายตามเวลาซึ่งจะเห็นที่กรุงเทพมหานคร แลกรุงเก่าแลเมืองลพบุรี ถ้าจะทายตามที่จะเห็นในเมืองฝั่งทเลไทยข้างตวันออก คือเมืองปราจิณบุรี เมืองฉะเชิงเทรา เมืองชลบุรี ต้องทายเพิ่มเข้า ๒ นาทีทุกระยะ ถ้าจะทายที่เมืองจันทบุรีแลเมืองตราดต้องเพิ่มเข้าถึง ๓ นาที ถ้าจะทายในเมืองฝั่งทเลไทยข้างตะวันตกคือเมืองราชบุรี เมืองสมุทสงคราม เมืองเพชรบุรี เมืองนครศรีธรรมราช แลเมืองฝ่ายเหนือ ตั้งแต่เมืองไชยนาทขึ้นไปจนถึงเมืองกำแพงเพชรแลเมืองตากให้ทายลดเสีย ๒ นาทีทุกระยะ ในเมืองกาญจนบุรีเมืองชุมพรเมืองไชยาให้ทายลดเสีย ๓ นาทีทุกระยะ แต่ที่เมืองสงขลาทายเหมือนกรุงเทพมหานครจึงจะถูกกับนาฬิกาแลซึ่งได้ประกาศมาแต่ก่อน ในประกาศมหาสงกรานต์ว่าจะเปนดังนี้ ในวันจันทรเดือนสิบสอง ขึ้นเก้าค่ำนั้นผิดไป เพราะครั้งนี้รีบจะให้ตีพิมพ์คำณวนหยาบอยู่หาเลอียดไม่

ประกาศมาณวันจันทร์ เดือนสิบเอ็ดแรมสองค่ำ ปีระกาตรีศก