๑๖๙ ประกาศห้ามข้าเจ้ามิให้ปิดบังความผิดของเจ้านาย

วันจันทรเดือน ๕ ขึ้น ๑๒ ค่ำ ปีวอกยังเปนเอกศก

มีพระบรมราชโองการดำรัสเหนือเกล้าเหนือกระหม่อม ให้ประกาศแก่เจ้ากรมปลัดกรมสมุหบาญชีพี่เลี้ยงจางวางในเจ้าต่างกรมแล้ว แลยังไม่ได้ตั้งกรม ในพระบรมมหาราชวังให้รู้ทั่วกันว่า ถ้าเจ้าของนายนั้นๆ ทำความผิด ความชั่วล่วงเกินพระราชกำหนดกฎหมายประการใดๆ ถึงมิใช่ความกระบถประทุษฐ์ร้าย เปนความเพียงแต่เสพย์สุราให้เหลือเกิน จนเสด็จออกไปนอกวังเที่ยวข่มเหงทุบตีราษฎรผู้มิได้มีความผิด ฤๅเสด็จไปเที่ยวแย่งชิงเอาทรัพย์สิ่งของราษฎรให้ได้ความเดือดร้อนฤๅคบค้าคนสูบฝิ่นสูบกันชา ถ้าให้เจ้าสูบฝิ่นสูบกันชาดังนี้ ให้เจ้ากรมปลัดกรมสมุห์บาญชีพี่เลี้ยงจางวางว่ากล่าวห้ามปราม แล้วทำเรื่องราวมายื่นต่อกรมวังไว้เปนคำนับ มีกำหนดศุภมาสวันคืนวันยื่นเปนพยานไว้ ถ้าเจ้านั้นขืนทำต่อไปก็ดี ฤๅไม่เอื้อเฟื้อกริ้วกราดขู่เข็ญแต่แรกว่าก็ดี เมื่อเปนดังนี้ก็ให้ยื่นเรื่องราวที่กรมวังอีก ขอให้นำเรื่องความขึ้นกราบทูลพระกรุณาให้ทราบใต้ฝ่าลอองธุลีพระบาทตามเจ้าซึ่งทำความผิดความชั่วนั้นโดยความจริงอย่าลดหย่อนผ่อนให้เบาเลย บังคับมาฉนี้เพราะเหตุด้วยเจ้ากรมปลัดกรมสมุห์บาญชีพี่เลี้ยงจางวางนั้นอย่างธรรมเนียมแต่ก่อนมา ในหลวงทรงตั้งพระราชทานให้ไปกำกับเจ้าเปนพนักงานดูแลระวังเจ้ามิให้ทำความผิดความชั่วต่างๆ แลเจ้ากรมปลัดกรมสมุห์บาญชีพี่เลี้ยงจางวางเล่าก็ถือน้ำพระพิพัฒสัตยา ได้รับพระราชทานเบี้ยหวัดเหมือนข้าราชการในตำแหน่งทั้งปวง เหตุดังนี้เจ้ากรมปลัดกรมสมุห์บาญชีพี่เลี้ยงจางวางเหมือนเปนนายประกันเจ้า เมื่อทำเรื่องราวไปยื่นต่อกรมวังนั้น ให้จดหมายวันเดือนปีที่ตัวได้ทำเรื่องราวมายื่นไว้ให้แน่นอน ถ้ากรมวังนำเรื่องราวของตัวที่ได้ยื่นให้กราบบังคมทูลพระกรุณานั้น ขึ้นทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวายในเจ็ดวัน เมื่อมีระยะวันที่เสด็จออกทรงรับฎีกาของราษฎร ก็ให้เจ้ากรมปลัดกรมสมุห์บาญชีพี่เลี้ยงจางวางที่ได้ทำเรื่องราวมายื่นไว้ต่อกรมวังนั้น ทำเรื่องราวมาร้องถวายฎีกาที่หน้าพระที่นั่งสุทไธศวรรย์ในวันที่เคยเสด็จออกทรงรับฎีการาษฎรดังนี้ เจ้ากรมปลัดกรมสมุห์บาญชีพี่เลี้ยงจางวางจึงพ้นความผิดความชั่วได้ ถ้าแลพากันละเลยเสียไม่ได้ดูแลระวังเจ้าให้ทำความผิดความชั่ว แล้วจะมาแก้ว่าไม่ได้มาไม่รู้ก็ดี ฤๅรู้ความแล้วช่วยปิดบังกลัวเกรงเจ้ามากไปกว่าราชการ มิได้ทำเรื่องราวมายื่นต่อกรมวัง ให้กราบทูลพระกรุณาให้ทราบใต้ฝ่าลอองธุลีพระบาทก็ดี ฤๅทำเรื่องราวไปยื่นต่อกรมวังแล้ว แลเมื่อกรมวังไม่กราบทูลพระกรุณา จนล่วงพ้นกำหนดเจ็ดวันแล้ว เมื่อถึงวันเสด็จออกรับฎีการาษฎร ก็ไม่มาทำเรื่องราวร้องถวายฎีกาให้ทราบใต้ฝ่าลอองธุลีพระบาท จะลงพระราชอาญาทำโทษแก่ เจ้ากรม ปลัดกรม สมุห์บาญชี พี่เลี้ยง จางวาง ตามโทษที่เจ้าทำความผิดมากแลน้อย ฝ่ายกรมวังเมื่อรับเรื่องราวนั้น ถ้าเปนเรื่องราวยื่นเปนคำนับไม่ได้ขอให้กราบทูลพระกรุณาก่อน ก็ให้เอาเรื่องราวไปกราบเรียนเจ้าพระยาธรรมาธิกรณ์ให้ทราบใต้เท้าไว้ เมื่อนั้นให้เจ้าพระยาธรรมาธิกรณ์รับเรื่องราวนั้นเก็บไว้เปนพยาน แล้วสืบถามผู้ยื่นดู ถ้าผู้ยื่นขอให้กราบทูลพระกรุณาแน่แล้ว ก็ให้เจ้าพระยาธรรมาธิกรณ์ ฤๅพระยาบำเรอภักดิ์ พระยาอนุรักษราชมณเฑียร พระยาบำรุงราชฐาน พระภูบาลบันเทิง ผู้ใดผู้หนึ่งนำขึ้นกราบทูลพระกรุณาในเจ็ดวัน ถ้าไม่นำขึ้นกราบทูลพระกรุณา จนเจ้ากรมปลัดกรมสมุห์บาญชีพี่เลี้ยงจางวางมาร้องถวายฎีกาแล้ว ผู้ใหญ่ในกรมวังแลผู้รับเรื่องราวไว้จะต้องรับพระราชอาญา ให้เสียรางวัลให้ผู้ร้องนั้นเคยได้รับพระราชทานในปีหนึ่งฤๅสองปี ตามการที่ร้องนั้นเปนความชอบมากแลน้อย ถ้าได้นำเรื่องราวมายื่นคำนับไว้ต่อกรมวังแล้วเปนแน่นอน ถึงจะไม่ได้กราบบังคมทูลพระกรุณาก่อน เพราะเห็นว่าเปนการผิดครั้งหนึ่ง จะคอยว่ากล่าวห้ามปรามเจ้าไม่ให้ทำต่อไป แต่เจ้านั้นไม่กลัวเกรงแลไม่เอื้อเฟื้อขืนทำต่อไปอีก จึงให้เจ้ากรมปลัดกรมสมุห์บาญชีพี่เลี้ยงจางวาง นำเรื่องความขึ้นกราบบังคมทูลพระกรุณาให้ทราบใต้ฝ่าลอองธุลีพระบาท ต่อครั้งที่สองดังนี้ เจ้ากรมปลัดกรม สมุห์บาญชี พี่เลี้ยงจางวาง ไม่ยื่นเรื่องราวดังบังคับแล้วนั้น ด้วยเกรงเจ้ามากกว่าราชการ จนมีผู้อื่นมากล่าวความชั่วความผิดของเจ้า ทราบถึงพระเนตรพระกรรณก่อนก็ดี ฤๅมีผู้มายื่นเรื่องราวให้กราบบังคมทูลพระกรุณาก่อนก็ดี จะลงพระราชอาญาเจ้ากรม ปลัดกรม สมุห์บาญชี พี่เลี้ยง จางวาง ตามโทษมากแลน้อย แล้วจะปรับไหมหักเบี้ยหวัดเจ้ากรม ปลัดกรม สมุห์บาญชี พี่เลี้ยง จางวาง ปีหนึ่งฤๅสองปี พระราชทานให้เปนรางวัลแก่ผู้ที่นำเรื่องความมากล่าว ฤๅยื่นเรื่องราวนั้นตามความฉกรรจ์ไม่ฉกรรจ์ ให้กรมมหาดไทยสัสดีสนมพลเรือน หมายประกาศแก่ เจ้ากรม ปลัดกรม สมุห์บาญชี พี่เลี้ยง จางวาง ในเจ้าตั้งกรมแล้ว แลยังไม่ได้ตั้งกรมข้างหน้าข้างใน ในพระบรมมหาราชวัง ในพระบวรราชวังให้รู้จงทั่ว

หมายประกาศมาณวันจันทร์เดือนห้าขึ้นสิบสองค่ำ ปีวอกยังเปนเอกศก เปนวันที่ ๓๒๙๙ ในรัชกาลปัตยุบันนี้