๑๙๕ ประกาศทรงอนุญาตให้ข้างในกราบถวายบังคมลาออกจากราชการ

ณวันอาทิตย์ เดือนอ้ายขึ้น ๑๓ ค่ำปีระกาตรีศก

มีพระบรมราชโองการ ให้ประกาศแก่ข้าราชการ ผู้ใหญ่ผู้น้อยในพระบรมมหาราชวัง แลพระบวรราชวังทั้งหัวเมืองแลในกรุงฯ ผู้ใดๆ บรรดาที่มีบุตรมีหลานผู้หญิงถวายตัวทำราชการอยู่ในพระบรมมหาราชวังเปนเจ้าจอมอยู่งานชั้นกลาง ยังไม่มีเครื่องยศแลไม่ได้เปนเจ้าจอมมารดามีพระองค์เจ้าก็ดี เปนลครก็ดี เปนพนักงานตำแหน่งใดๆ ก็ดี ให้ทราบทั่วกันตามพระราชปฏิญญานี้ ว่าท่านทั้งปวงมีความจงรักภักดีต่อพระเดชพระคุณจึงได้พาบุตรหลานมาให้ถวายตัวทำราชการอยู่ข้างใน จัดเปนความชอบอันใหญ่ปรากฎอยู่แล้ว ก็เมื่อท่านทั้งหลายถวายบุตรหลานให้ทำราชการอยู่ดังนี้ ด้วยมีความประสงค์เกียรติยศจะให้อย่างไร ความประสงค์นั้นใครๆ ก็อาจคาดทราบถึงใจกันอยู่แล้ว ก็ข้าราชการฝ่ายในถวายตัวขึ้นทุกปีๆ ตลอดสิบเอ็ดปีมา เงินเบี้ยหวัดก็เปลืองมากขึ้นกว่าแต่ก่อน บัดนี้จนเงินสองพันชั่งก็ไม่พอ ผู้ที่ได้รับพระราชทานก็ยังบ่นว่าได้น้อยโดยมาก เพราะจำนวนผู้รับพระราชทานเบี้ยหวัดนั้นมาก ที่ทางในพระบรมมหาราชวังก็เปนที่เบียดเสียดเยียดยัดกันอยู่ไป เมื่อบุตรหลานของท่านทั้งหลายมาทำราชการอยู่มากด้วยกันดังนี้ ก็เหลือกำลังที่จะทรงพระกรุณาชุบเลี้ยงให้ชื่นชมสมประสงค์ ให้ทั่วถึงทุกหน้าทุกพวกทุกรายไป ท่านผู้ที่เคยมีภรรยามากมีบ่าวมาก เมื่อเทียบกับใจของตัวก็จะเห็นจริง วันหนึ่งคืนหนึ่ง ๒๔ ชั่วโมงเท่านี้ สารพัดการในประเทศนอกประเทศก็มาเร่งมาทวงอยู่เปนนิตย์ ทุกเวลาไม่ว่างเว้นเห็นอยู่ด้วยกันไม่ใช่ฤๅ ก็บุตรหลานของท่านผู้ใด มาทำราชการอยู่ในพระบรมมหาราชวังนานแล้ว เมื่อไม่ชื่นชมสมประสงค์เปนที่น้อยหน้าน้อยใจแก่ท่านทั้งหลายอยู่ก็ดี เปนที่เห็นว่ามาคัดค้างว่างเปล่าอยู่ให้เปลืองอายุก็ดี ก็ควรที่จะเห็นจะคิดอยู่แล้ว ขอทรงรับสารภาพแก่ท่านทั้งหลายทั้งปวงโดยซื่อสัตย์สุจริตไม่กล่าวประชดประชันแดกดันอะไรดอก บัดนี้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ยอมพระราชทานคืนบุตรหลานของท่านทั้งปวง ซึ่งนอกจากเจ้าจอมมารดาที่มีพระองค์เจ้าแล้วก็ดี ที่ได้รับพระราชทานเครื่องยศเปนเครื่องทองคำแล้วก็ดี นอกนั้นตามแต่ใจบิดามารดาแลญาติดังบิดามารดาเถิด จงมารับตัวกลับไปแล้วจะถวายในพระบวรราชวัง ฤๅในพระองค์เจ้าต่างกรม แลยังไม่ได้ตั้งกรมแลท่านเสนาบดี ฤๅจะยกให้มีผัวตามที่ใครจะรักใคร่สู่ขอตามแต่ใจของบิดามารดา แลญาติดังบิดามารดาแลตัวผู้นั้นๆ เถิด ฤๅผู้ที่ไม่มีบิดามารดาแลญาติใคร่ออกเอง ก็ให้มาขอร้องออกตามสบาย คำที่ประกาศนี้เปนความจริงไม่ประชดประชันอันใด ขอให้เทพยดารักษาพระมหาเศวตรฉัตร พระเสื้อเมืองพระทรงเมือง แลเทพยดาที่มีฤทธิ์รู้จิตร์มนุษย์ เปนพยานแก่พระราชหฤทัยเทอญ

แต่เจ้าจอมมารดาที่มีพระองค์เจ้าก็ดี มีเครื่องยศเปนเครื่องทองคำแล้วก็ดี ไม่ยอมพระราชทานให้ใครไม่โปรดให้ออก ใครๆ อย่าพาโลคำประกาศนี้แล้ว แลแต่งแม่สื่อมาลุยลายวุ่นวายในพระราชวัง ดังอ้ายเขียนบุตรพระยาราชภักดีทำครั้งก่อนเปนอันขาดทีเดียว ถ้ามิฟังก็ไม่พ้นพระราชอาญาตามกฎพระอัยการ

ประกาศมาณวันอาทิตย์ เดือนอ้ายขึ้นสิบสามค่ำ ปีระกาตรีศก ศักราช ๑๒๒๓ เปนวันที่ ๓๘๗๓ ในรัชกาลปัตยุบันนี้