๑๖๐ ประกาศเรื่องมิให้ละทิ้งคนเสียจริต

ณวันอาทิตย์ เดือน ๕ ขึ้น ๑๕ ค่ำปีมะแมเอกศก

มีพระบรมราชโองการมารพระบัณฑูรสุรสิงหนาท ให้ประกาศแก่ข้าราชการผู้ใหญ่น้อย แลราษฎรทั้งปวงให้รู้ทั่วกันว่า บรรดาคนซึ่งตั้งบ้านเรือนอยู่ในกำแพงพระนคร แลนอกกำแพงพระนครโดยรอบ แลที่วัดทุกพระอารามซึ่งไปมาตลอดถึงกันได้ ถ้าญาติพี่น้องบุตรหลานบ่าวทาสของผู้ใด แลลูกวัดคฤหัสถ์สามเณรศิษย์ของพระองค์ไร เสียจริตเปนบ้าคลุ้มคลั่งฤๅคลุ้มดีคลุ้มร้ายเปนคราวๆ มีอยู่ ก็ให้ผู้นั้นเอาใจใส่รักษาพยาบาลกักขังระวังให้แน่นหนามั่นคง อย่าปล่อยให้เที่ยวไปมาตามลำพังได้ ถ้าคนเสียจริตพลัดแพลงหลบหนีไปเมื่อใด ก็ให้เจ้าของบ้าน เจ้าของเรือนญาติพี่น้อง ฤๅผู้ที่รับคนเสียจริตไว้รักษานั้นมาอายัตบอกรูปพรรณสัณฐานตำหนิกิริยาอาการ ต่อเวรกรมวังให้แน่นอน แล้วให้กรมวังจดหมายว่าวันนั้นเดือนนั้นปีนั้นคนนั้นชื่อนั้น เปนเจ้าของบ้ามาบอกอายัตประตูต่อเวรกรมวัง เวรนั้นชื่อนั้นเปนผู้ได้รับอายัตว่าบ้าจำไว้ หนีไป รูปพรรณสัณฐานอาการกิริยาตำหนินุ่งห่มอย่างนั้น แล้วให้เขียนหกฉบับ แล้วมอบให้นายประตูวิเศษไชยศรีฉบับหนึ่ง ประตูเทวาพิทักษ์ฉบับหนึ่ง ประตูพิทักษ์บวรฉบับหนึ่ง ประตูสุนทรทิศาฉบับหนึ่ง ประตูเทวาภิรมย์ฉบับหนึ่ง เอาไว้ที่เวรชาววังฉบับหนึ่ง ให้กับผู้ที่มาอายัตไปฉบับหนึ่ง แล้วให้กรมวังผู้รับอายัตเรียกเอาเงินค่าอายัตแต่บาทหนึ่ง แล้วจึงให้เจ้าของบ้าไปบอกต่อกรมพระนครบาลให้ช่วยตามจับ แล้วให้เจ้าของบ้าเร่งติดตามรับเสียให้ได้ตัวโดยเร็ว อย่าให้นิ่งนอนใจเสีย ถ้าญาติพวกพ้องเหลือกำลังที่จะระวังดูแลรักษา ก็ให้เอาตัวคนเสียจริตนั้นมามอบหมายส่งให้กรมพระนครบาล ด้วยโปรดเกล้าฯ พระราชทานเข้าหลวงไว้สำหรับแจกให้เลี้ยงคนเสียจริต ถ้าไม่มีผ้านุ่งผ้าห่มให้กรมพระนครบาลไปรับที่โรงทานมาให้ ทรงพระกรุณาโปรดไม่ให้อดอยากขัดสน อนึ่งถ้าญาติพวกพ้องรับคนเสียจริตไว้รักษาพยาบาลปล่อยทิ้งไว้ให้เที่ยวไปมาได้ตามลำพัง ถ้าคนเสียจริตนั้นเข้ามาในพระบรมมหาราชวังถึงชั้นใน คือล่วงเข้ามาในประตูพิมานไชยศรี ประตูดุสิดาราม ประตูศรีสุนทร ประตูอนงคลีลา เจ้าพนักงานจับได้ ถ้ามีศัสตราวุธด้วย ให้ปรับไหมญาติพวกพ้องของคนเสียจริตเปนเงินตราสามชั่ง ถ้าไม่มีเครื่องศัสตราวุธให้ปรับไหมสองชั่ง ถ้าจับได้ที่ชั้นกลาง คือล่วงเข้ามาในประตู วิเศษไชยศรี ประตูเทวาพิทักษ์ ประตูรัตนพิศาล ถ้ามีอาวุธให้ปรับไหมสองชั่ง ไม่มีอาวุธให้ปรับไหมชั่งสิบตำลึง ถ้าจับได้ที่ชั้นนอกคือล่วงเข้ามาใน ประตูพิทักษ์บวร ประตูสุนทรทิศา ประตูเทวาภิรมย์ ได้ที่ชั้นรอบนอกจังหวัดพระบรมมหาราชวัง มีศัสตราวุธให้ปรับไหมห้าตำลึง ไม่มีศัสตราวุธให้ปรับไหมสามตำลึง แลเงินค่าปรับไหมทั้งปวงนี้จะพระราชทานเปนรางวัลแก่เจ้าพนักงานผู้จับ แลให้กรมมหาดไทย กรมพระกลาโหม กรมพระสัสดี กรมเมือง นายอำเภอ สังฆการี หมายประกาศแก่ข้าราชการฝ่ายทหารพลเรือน เจ้าต่างกรม เจ้ายังไม่ได้ตั้งกรม ในพระบรมมหาราชวัง ในพระบวรราชวัง แลพระอารามในกำแพง พระอารามนอกกำแพงพระนคร ราษฎรทุกบ้าน ทุกอำเภอทั่วไป

หมายประกาศตีพิมพ์มาณวันอาทิตย์ เดือนห้า ขึ้นสิบห้าค่ำ ปีมะแมนักษัตรเอ๙กศก