ความตกลงระงับกรณีระหว่างไทยกับฝรั่งเศส

​ความตกลงระงับกรณี

ระหว่าง

ประเทศไทย กับ ประเทศฝรั่งเศส

และ

พิธีสารว่าด้วยการถอนตัวออกไป และ การโอนอาณาเขต

ลงนาม ณ กรุงวอชิงตัน วันที่ ๑๗ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๔๘๙

​ประกาศ

ใช้ความตกลงระหว่างรัฐบาลไทยกับรัฐบาลฝรั่งเศส

มีพระบรมราชโองการให้ประกาศให้ทราบทั่วกันว่า

โดยที่ความตกลงระงับกรณีระหว่างประเทศ ไทยกับประเทศฝรั่งเศสซึ่งได้ลงนามกัน ณ กรุงวอชิงตัน เมื่อวันที่ ๑๗ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๔๘๙ มีบทในข้อ ๕ ว่า ให้เริ่มใช้ตั้งแต่วันลงนามเป็นต้นไป

โดยที่พิธีสารภาคผนวกความตกลงดังกล่าว ซึ่งได้ลงนามกัน ณ กรุงวอชิงตัน เมื่อวันที่ ๑๗ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๔๘๙ มีบทในตอนท้ายว่า ให้เริ่มใช้ตั้งแต่วันลงนามเป็นต้นไป

ฉะนั้น ความตกลงและพิธีสารภาคผนวกนี้ จึงเป็นอันใช้ตั้งแต่วันที่ ๑๗ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๔๘๙ เป็นต้นไป

อนึ่ง มีหนังสือแลกเปลี่ยนประกอบความตกลง ซึ่งพึงประกาศด้วย คือ

๑. หนังสือแลกเปลี่ยนเรื่องการเจรจาปัญหาเรื่องเงินและเรื่องโอนมูลค่าต่างๆ เกี่ยวเนื่องกับความตกลง

๒. หนังสือแลกเปลี่ยนเรื่องการตั้งสถานกงสุลไทยที่เมืองพระตะบอง

๓. หนังสือแลกเปลี่ยนเรื่องการทำความตกลงเรื่องการตำรวจชายแดน

​๔. หนังสือแลกเปลี่ยน เรื่องสัญชาติ และทรัพย์สินของพลเมืองในอาณาเขตที่โอน

ประกาศมา ณ วันที่ ๙ ธันวาคม พุทธศักราช ๒๔๘๙ เป็น ปีที่ ๑ ในรัชกาลปัจจุบัน

ผู้รับสนองพระบรมราชโองการ

พลเรือตรี ถ. ธำรงนาวาสวัสดิ์

นายกรัฐมนตรี

----------------------------

​ความตกลงระงับกรณี

ระหว่างประเทศไทยกับฝรั่งเศส

รัฐบาลแห่งประเทศไทย และรัฐบาลชั่วคราวแห่งสาธารณรัฐ ฝรั่งเศส

ปฏิบัติตามอุดมคติแห่งสหประชาชาติ และเพื่อประโยชน์แห่งสันติภาพของโลก

คำนึงถึงทุกความเห็นซึ่งรัฐบาลอเมริกันและอังกฤษได้แสดงไว้

มีความปรารถนาที่จะกลับสถาปนาความสัมพันธ์ทางสันติ และมิตรภาพตามประเพณีนิยมระหว่างประเทศทั้งสองของตน

จึ่งได้แต่งผู้มีอำนาจเต็มของตนเพื่อการนี้ คือ

ฝ่ายสมเด็จพระมหากษัตริย์แห่งประเทศไทย

พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าวรรณไวทยากร สมาชิกพฤฒิสภา เครื่องราชอิสริยาภรณ์มหาจักรีบรมราชวงศ์ มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก

ฯพณฯ นายควง อภัยวงศ์ สมาชิกสภาผู้แทน มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก

ฝ่ายประธานาธิบดีรัฐบาลชั่วคราวแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส

ฯพณฯ นายฮังรี บอนเนต์ เอกอัครราชทูตวิสามัญ และผู้มีอำนาจเต็มของประเทศฝรั่งเศสประจำสหรัฐอเมริกา จัตุรถาภรณ์ เครื่องอิสริยาภรณ์ประจำชาติแห่งเลจิอองดอนเนอร์

​ฯพณฯ นายกิโยม จอร์จส์ ปิโคต์ เอกอัครราชทูตวิสามัญ และผู้มีอำนาจเต็มของประเทศฝรั่งเศสประจำสหรัฐเวเนซุเอลา เบ็ญจมาภรณ์ เครื่องอิสริยาภรณ์ประจำชาติแห่งเลจิอองดอนเนอร์

ผู้ซึ่ง เมื่อได้ส่งหนังสือมอบอำนาจเต็มของแต่ละฝ่ายให้แก่กันและกัน และได้ตรวจเห็นว่า เป็นไปตามแบบที่ดีและถูกต้องแล้ว ได้ทำความตกลงกันในบทบัญญัติดังต่อไปนี้

ข้อ ๑. อนุสัญญากรุงโตกิโอ ฉบับวันที่ ๙ พฤษภาคม ค.ศ. ๑๙๔๑ ซึ่งรัฐบาลฝรั่งเศสบอกปฏิเสธมาก่อนนั้น เป็นอันยกเลิก และสถานภาพก่อนอนุสัญญานั้นเป็นอันกลับสถาปนาขึ้น

ฉะนั้น อาณาเขตอินโดจีนที่มีบัญญัติไว้ในอนุสัญญาดังกล่าว จึงจะได้โอนให้แก่เจ้าหน้าที่ฝ่ายฝรั่งเศส ตามเงื่อนไขที่แจ้งอยู่ในพิธีสารซึ่งกระทำไว้เพื่อการนั้น

ข้อ ๒. ในทันทีภายหลังการลงนามความตกลงฉบับนี้ ความสัมพันธ์ทางทูตจะได้กลับสถาปนาขึ้น และความเกี่ยวพันระหว่างประเทศทั้งสองจะได้อยู่ในบังคับแห่งสนธิสัญญาฉบับวันที่ ๗ ธันวาคม ค.ศ. ๑๙๓๗ และข้อตกลงทางการพาณิชย์และศุลกากรฉบับวันที่ ๙ ธันวาคม ค.ศ. ๑๙๓๗ นั้นใหม่ ภาคผู้ทำสัญญานี้จะได้แจ้งความตกลงนี้ไปยังคณะมนตรีความมั่นคง และประเทศไทยจะได้ถอนคำร้องที่ได้ยื่นไว้ต่อคณะมนตรีนั้น ประเทศฝรั่งเศสจะไม่คัดค้านอีกต่อไป ในการที่ประเทศไทยจะเข้าเป็นสมาชิกแห่งสหประชาชาติ

ข้อ ๓. ในทันทีภายหลังการลงนามความตกลงฉบับนี้ ประเทศไทยและประเทศฝรั่งเศส โดยใช้ข้อ ๒๑ แห่งสนธิสัญญาระหว่าง​ประเทศฝรั่งเศสกับประเทศไทยฉบับวันที่ ๗ ธันวาคม ค.ศ. ๑๙๓๗ จะได้จัดตั้งคณะกรรมการการประนอมขึ้นคณะหนึ่ง ประกอบด้วยผู้แทนของภาคีสองคน และผู้เป็นกลางสามคน ตามความในกรรมสารทั่วไปแห่งเจนีวา ฉบับวันที่ ๒๖ กันยายน ค.ศ. ๑๙๒๘ สำหรับการระงับข้อพิพาทระหว่างประเทศโดยสันติวิธี ซึ่งวางระเบียบการจัดตั้ง และการดำเนินงานของคณะกรรมการนี้ คณะกรรมการนี้จะได้เริ่มงานโดยเร็วที่สุดที่จะทำได้ ภายหลังที่ได้ดำเนินการโอนอาณาเขต ซึ่งกล่าวไว้ในข้อ ๑ วรรค ๒ เสร็จแล้ว คณะกรรมการนี้จะได้รับมอบหมายให้พิจารณาคารมทางเชื้อชาติ ภูมิศาสตร์และเศรษฐกิจ ของภาคีในการสนับสนุนการแก้ไขหรือยืนยันข้อความแห่งสนธิสัญญา ฉบับวันที่ ๓ ตุลาคม ค.ศ. ๑๘๙๓ อนุสัญญาฉบับวันที่ ๑๓ กุมภาพันธ์ ค.ศ. ๑๙๐๔ และสนธิสัญญาฉบับวันที่ ๒๓ มีนาคม ค.ศ. ๑๙๐๗ ซึ่งข้อ ๒๒ แห่งสนธิสัญญาฉบับวันที่ ๗ ธันวาคม ค.ศ. ๑๙๓๗ ยังให้คงใช้อยู่

ข้อ ๔. ในทันใดที่กลับสถาปนาความสัมพันธ์ทางทูต ก็จะได้เปิดการเจรจากันเพื่อระงับปัญหาที่ค้างอยู่ระหว่างประเทศทั้งสอง

ปัญหาการเงินอันเกี่ยวพันกับความตกลงระงับกรณีฉบับนี้ รวมทั้งจำนวนเงินที่จะจ่ายเป็นค่าทดแทนความเสียหายที่ได้รับนั้น ให้นำเสนอคณะกรรมการการประนอมในกรณีที่ภาคีทั้งสองฝ่ายมิได้ทำความตกลงกันโดยตรงภายในกำหนดเวลาสามเดือน

​ข้อ ๕. ความตกลงฉบับนี้ จะได้เริ่มใช้ตั้งแต่วันลงนามเป็นต้นไป

เพื่อเป็นพยานแก่การนี้ ผู้มีอำนาจเต็มได้ลงนามและประทับตราความตกลงฉบับนี้ไว้เป็นสำคัญ

ทำคู่กันเป็นสองฉบับ เป็นภาษาไทยและภาษาฝรั่งเศส ณ กรุงวอชิงตัน เมื่อวันที่สิบเจ็ด พฤศจิกายน พันเก้าร้อยสี่สิบหก ตรงกับวันที่สิบเจ็ด เดือนที่สิบเอ็ด พุทธศักราช สองพันสี่ร้อยแปดสิบเก้า

ฝ่ายราชอาณาจักรไทย	ฝ่ายสาธารณรัฐฝรั่งเศส
(ประทับตรา) วรรณไวทยากร	(ประทับตรา) ฮังรี บอนเนต
(ประทับตรา) ควง อภัยวงศ์	(ประทับตรา) จอร์จส์ ปี โคต

 

​พิธีสารว่าด้วยวิธีการถอนตัวออกไปและการโอนอาณาเขต

ที่ระบุไว้ในข้อ ๑ แห่งความตกลงระงับกรณีที่กระทำกัน ณ วันนี้

รัฐบาลแห่งประเทศไทยและรัฐบาลฝรั่งเศสตกลงกันดังต่อไปนี้

๑. การโอนอสังหาริมทรัพย์สาธารณะ

ภายใน ๒๐ วัน หลังจากการลงนามความตกลงระงับกรณีระหว่างประเทศไทยกับประเทศฝรั่งเศส รัฐบาลแห่งประเทศไทยจะได้มอบบัญชีรายการอสังหาริมทรัพย์สาธารณะ ซึ่งมีอยู่ในอาณาเขตที่เกี่ยวข้อง กับทั้งบัญชีรายชื่อผู้แทนที่ได้รับมอบหมายให้ดำเนินการโอนนั้นให้แก่คณะกรรมการ เสนาธิการผสมระหว่างประเทศไทยกับประเทศฝรั่งเศส ซึ่งมีข้อกำหนดการจัดตั้งไว้ในส่วนที่ ๔ ก.

รัฐบาลฝรั่งเศสจะได้มอบบัญชีบุคคล ซึ่งได้รับมอบหมายให้รับบรรดาอสังหาริมทรัพย์ดังกล่าวแล้วให้แก่คณะกรรมการนั้นภายในกำหนดเวลาเดียวกัน

ผู้แทนของทั้งสองฝ่ายจะได้แบ่งออกเป็นหมู่ ๆ โดยคณะกรรมการเป็นผู้จัดทำ และจะได้ชุมนุมกัน ณ ที่และวัน ซึ่งคณะกรรมการจะได้กำหนด

๒. การโอนหนังสือราชการ

หนังสือราชการแห่งตำบลและจังหวัดกับทั้งหนังสือราชการของศาลและองค์การอื่น ๆ แห่งรัฐ จะได้โอนให้แก่เจ้าหน้าที่ฝ่ายฝรั่งเศส ตลอดจนผังรังวัด ซึ่งเก็บไว้ในอาณาเขตที่เกี่ยวข้องด้วย ส่วนผัง​ทะเบียน และเอกสารรังวัดอื่น ๆ ซึ่งเก็บไว้นอกอาณาเขตดังกล่าวแล้ว ก็จะมอบสำเนาที่รับรองว่าถูกต้องให้แก่รัฐบาลฝรั่งเศส

การโอนนี้จะได้กระทำเสร็จภายในสองเดือน หลังจากการลงนามความตกลงระงับกรณีระหว่างประเทศไทยกับประเทศฝรั่งเศส

๓. การถอนตัวออกไปจากอาณาเขต

อาณาเขตที่มีบัญญัติไว้ในพิธีสารนี้ กองกำลังแห่งประเทศไทยที่มีอยู่จะได้ถอนตัวออกไป และกองกำลังของฝรั่งเศสจะได้เข้ายึดครองตามหลักต่อไปนี้

ก) กองกำลังแห่งประเทศไทยซึ่งประจำอยู่ระหว่างเขตแดนปัจจุบันกับเขตแกนเก่า (ดูข้อ ๒๒ แห่งสนธิสัญญา ค.ศ. ๑๙๓๗) จะได้ออกเดินขบวนในวันที่ยี่สิบ หลังจากการลงนามความตกลงระงับกรณี และจะต้องพ้นเส้นเขตแดนเก่า (ดูข้อ ๒๒ แห่งสนธิสัญญา ค.ศ. ๑๙๓๗) ไป ภายในเจ็ดวันเป็นอย่างช้า ส่วนตำรวจภูธร ตำรวจ และเจ้าหน้าที่ปกครองแห่งประเทศไทยซึ่งอยู่ในอาณาเขตดังกล่าวข้างต้น จะได้ล่วงหน้าไปก่อน ทั้งนี้ ยกเว้นเจ้าหน้าที่ที่จะร่วมงานในการโอนดังบัญญัติไว้ในส่วนที่ ๑ และที่ ๒ ข้างบนนี้ และเจ้าหน้าที่ที่จำเป็น เพื่อรับการรักษาความสงบเรียบร้อย กองกำลังสำหรับรักษาทางคมนาคม และเฉพาะอย่างยิ่งงานโยธานั้นก็ให้คงอยู่ในอาณาเขตที่กล่าวนี้เช่นเดียวกันจนกว่ากองกำลังฝรั่งเศสจะมารับหน้าที่แทน

ข) กองกำลังซึ่งรัฐบาลฝรั่งเศสมีเจตนาจะส่งไปในอาณาเขตดังกล่าวแล้วจะได้ออกเดินขบวนในวันรุ่งขึ้น จากวันที่กองกำลังแห่งประเทศไทยจะได้เริ่มถอนตัวออกไป และจะถึงเส้นเขตแดนเก่า (ดู​ข้อ ๒๒ แห่งสนธิสัญญา ค.ศ. ๑๙๓๗) ได้ ก็เจ็ดวันหลังจากนั้นเป็นอย่างเร็ว จะให้เจ้าหน้าที่ปกครองฝ่ายฝรั่งเศสซึ่งได้รับคำสั่งให้ไปประจำอยู่ในอาณาเขตดังกล่าวแล้วตามไปก็ได้

ค) กองกำลังฝ่ายฝรั่งเศสจะได้กะระยะการเดินขบวนให้มีระยะห่างเป็นนิจากกองกำลังแห่งประเทศไทย

๔. วิธีการปฏิบัติ

รัฐบาลทั้งสองฝ่ายจะได้จัดการทุกอย่างที่จำเป็น เพื่อให้การถอนตัวออกไปและการโอนดังที่บัญญัติไว้ในพิธีสารนี้เป็นไปโดยเรียบร้อย และมิให้มีเหตุเกิดขึ้น รัฐบาลแห่งประเทศไทยจะคงรับผิดชอบในการรักษาความสงบเรียบร้อยในเขตปกครองแต่ละเขตจนกว่าจะได้มอบโอนอำนาจของตนไปโดยแท้จริง

ก) จะได้มีการจัดตั้งคณะกรรมการเสนาธิการผสมระหว่างประเทศไทยกับประเทศฝรั่งเศส ซึ่งทางฝ่ายประเทศฝรั่งเศสมีคณะผู้แทน ประกอบด้วยนายพันเอกเป็นประธาน นายทหารเสนาธิการอีกสิบเอ็ดนาย และข้ารัฐการแห่งสำนักข้าหลวงใหญ่ และรัฐบาลเขมรและลาวอีกสี่นาย และทางฝ่ายประเทศไทยมีคณะผู้แทนซึ่งประกอบขึ้นในทำนองเดียวกัน และให้คณะกรรมการนี้เข้ารับหน้าที่ในวันลงนามความตกลงระงับกรณี หน้าที่ของคณะกรรมการนี้จะสุดสิ้นลงในทันใดที่การโอนอาณาเขตจะได้กระทำเสร็จ

คณะกรรมการนี้จะได้รับมอบหมายให้ดูแลในท้องที่เพื่อให้การเป็นไปตามพิธีสารนี้ด้วยดี และให้ระงับบรรดาปัญหาอันประกอบเกี่ยวเนื่องคณะกรรมการนี้ โดยหลักการจะได้มีถิ่นที่อยู่ ณ พระตะบอง ​และจะตั้งอนุกรรมการแยกออกไป ในถิ่นที่ใด ที่เห็นว่าจำเป็นก็ได้ เฉพาะอย่างยิ่งที่ศรีโสภณ เมืองกระลัน และจัมปาศักดิ์ และจะมีผู้สังเกตการณ์ที่เป็นกลาง เฉพาะอย่างยิ่งนายทหารอังกฤษและอเมริกันประจำอยู่ด้วยก็ได้

ข) กองกำลังที่ถอนตัวออกไปแล้ว จะทิ้งกองทหารนอกระเบียบ หรือบุคคลมีอาวุธปืนไว้ข้างหลังไม่ได้ เว้นแต่จะเป็นไปตามบทบัญญัติพิเศษที่กำหนดไว้ในส่วนที่ ๓ ก. ตอนท้าย โดยนัยเดียวกัน กองกำลังที่จะเข้ายึดครอง จะให้มีกองทหารนอกระเบียบ หรือบุคคลมีอาวุธปืนล่วงหน้าไปก่อนไม่ได้

ค) รัฐบาลทั้งสอง แต่ละฝ่ายจะได้ออกคำสั่งเป็นกิจะลักษณะ ให้หน่วยทหารและตำรวจของตนเว้นจากการปล้นทุกประการ

พิธีสารนี้จะได้เริ่มใช้ตั้งแต่วันลงนามเป็นต้นไป

เพื่อเป็นพยานแก่การนี้ ผู้ลงนามข้างท้ายนี้ ซึ่งได้รับมอบอำนาจโดยถูกต้องจากรัฐบาลแต่ละฝ่าย ได้ลงนามและประทับตราพิธีสารนี้ไว้เป็นสำคัญ

ทำคู่กันเป็นสองฉบับ เป็นภาษาไทยและภาษาฝรั่งเศส ณ กรุงวอชิงตัน เมื่อวันที่สิบเจ็ด พฤศจิกายน พันเก้าร้อยสี่สิบหก ตรงกับวันที่สิบเจ็ด เดือนที่สิบเอ็ด พุทธศักราช สองพันสี่ร้อยแปดสิบเก้า

ฝ่ายราชอาณาจักรไทย	ฝ่ายสาธารณรัฐฝรั่งเศส
(ประทับตรา) วรรณไวทยากร	(ประทับตรา) ฮังรี บอนเนต์
(ประทับตรา) ควง อภัยวงศ์	(ประทับตรา) จอร์จส์ ปีโคต์

 

​(จากพระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าวรรณไวทยากร ถึง ฯพณฯ ฮังรี บอนเนต์)

คำแปล

สถานทูตไทย

กรุงวอชิงตัน

๑๒ พฤศจิกายน ๑๕๕๖

ท่านเอกอัครราชทูต

ข้าพเจ้าขอยืนยันความตกลงด้วยวาจา ซึ่งเราได้กระทำกันไว้ ความว่า จะได้เปิดการเจรจาโดยเร็วที่สุด เพื่อตกลงปัญหาเรื่องเงิน และเรื่องการโอนมูลค่าต่าง ๆ ที่เกี่ยวเนื่องกับความตกลงซึ่งลงนามกันวันนี้

ข้าพเจ้าขอแสดงความนับถืออย่างยิ่งมายังท่านเอกอัครราชทูต

(ลงพระนาม) วรรณไวทยากร

ฯพณฯ

นายฮังรี บอนเนต์

เอกอัครราชทูตฝรั่งเศสประจำสหรัฐอเมริกา

หัวหน้าคณะผู้แทนฝ่ายฝรั่งเศส

​(จาก ฯพณฯ ฮังรี บอนเนต์ ถึง พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรรณไวทยากร)

คำแปล

สถานเอกอัครราชทูตฝรั่งเศส

ประจำสหรัฐอเมริกา

กรุงวอชิงตัน

๑๗ พฤศจิกายน ๑๙๔๖

ฝ่าพระบาท

ข้าพเจ้าขอยืนยันความตกลงด้วยวาจา ซึ่งเราได้กระทำกันไว้ ความว่า จะได้เปิดการเจรจาโดยเร็วที่สุด เพื่อตกลงปัญหาเรื่องเงิน และเรื่องการโอนมูลค่าต่าง ๆ ที่เกี่ยวเนื่องกับความตกลงซึ่งลงนามกันวันนี้

ข้าพเจ้าขอแสดงความนับถืออย่างยิ่งมายังฝ่าพระบาท

(ลงนาม) ฮ. บอนเนต์

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรรณไวทยากร

หัวหน้าคณะผู้แทนฝ่ายไทย

​(จากพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรรณไวทยากร ถึง ฯพณ ฯ ฮังรี บอนเนต์)

คำแปล

สถานทูตไทย

กรุงวอชิงตัน

๑๗ พฤศจิกายน ๑๙๔๖

ท่านเอกอัครราชทูต

ข้าพเจ้าขอแจ้งให้ ฯพณฯ ทราบว่า โดยพิจารณาผลประโยชน์ของไทยในอาณาเขตที่ระบุในความตกลงซึ่งลงนามกันวันนี้ และความสำคัญในการแลกเปลี่ยนทางพาณิชย์กับอาณาเขตเหล่านี้ รัฐบาลของข้าพเจ้าถือว่าเป็นการสำคัญยิ่งที่จะตั้งสถานกงสุล ณ พระตะบอง

ฉะนั้น ข้าพเจ้าจึงได้รับภาระให้นำส่งคำขอในเรื่องนี้มายังรัฐบาลฝรั่งเศส และข้าพเจ้าขอความอนุเคราะห์จาก ฯพณฯ เพื่อการนี้ด้วย ข้าพเจ้าขอแสดงความนับถืออย่างยิ่งมายังท่านเอกอัครราชทูต

(ลงพระนาม) วรรณไวทยากร

ฯ พณ ฯ

นายฮังรี บอนเนต์

เอกอักรราชทูตฝรั่งเศสประจำสหรัฐอเมริกา

หัวหน้าคณะผู้แทนฝ่ายฝรั่งเศส

​(จาก ฯพณฯ ฮังรี บอนเนต์ ถึงพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรรณไวทยากร)

คำแปล

สถานเอกอัครราชทูตฝรั่งเศส

ประจำสหรัฐอเมริกา

กรุงวอชิงตัน

๑๖ พฤศจิกายน ๑๙๔๖

ฝ่าพระบาท

ข้าพเจ้าได้รับหนังสือของฝ่าพระบาทวันนี้ ดังข้อความต่อไปนี้

“โดยพิจารณาผลประโยชน์ของไทยในอาณาเขตที่ระบุในความตกลงซึ่งลงนามกันวันนี้ และความสำคัญในการแลกเปลี่ยนทางพาณิชย์กับอาณาเขตเหล่านี้ รัฐบาลของข้าพเจ้าถือว่าเป็นการสำคัญยิ่งที่จะตั้งสถานกงสุล ณ พระตะบอง ฉะนั้น ข้าพเจ้าจึงได้รับภาระ ให้นำส่งคำขอในเรื่องนี้มายังรัฐบาลฝรั่งเศส และข้าพเจ้าขอความอนุเคราะห์จาก ฯ พณ ฯ เพื่อการนี้ด้วย”

ในเมื่อความสัมพันธ์ทางการกงสุล จะได้กลับสถาปนาระหว่างประเทศทั้งสองแล้ว รัฐบาลฝรั่งเศสพร้อมที่จะพิจารณาคำขอนี้ด้วยเจตนารมณ์อันดี ตามข้อ ๑๖ แห่งสนธิสัญญา ค.ศ. ๑๙๓๗

ข้าพเจ้าขอแสดงความนับถืออย่างยิ่งมายังฝ่าพระบาท

(ลงนาม) ฮ. บอนเนต์

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรรณไวทยากร

หัวหน้าคณะผู้แทนฝ่ายไทย

​(จากพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรรณไวทยากร ถึง ฯ พณ ฯ ฮังรี บอนเนต์)

คำแปล

สถานทูตไทย

กรุงวอชิงตัน

๑๗ พฤศจิกายน ๑๕๕๖

ท่านเอกอัครราชทูต

ข้าพเจ้าขอยืนยันความตกลงด้วยวาจา ซึ่งเราได้กระทำกันไว้ ความว่า จะได้มีคำสั่งอย่างเคร่งครัดที่สุด และจะได้จัดการที่จำเป็น เพื่อหลีกเลี่ยงเหตุการณ์ชายแดน โดยเฉพาะก็ด้วยการกระทำความตกลงเรื่องการตรวจชายแดนโดยเร็วที่สุด

ข้าพเจ้าขอแสดงความนับถืออย่างยิ่งมายังท่านเอกอัครราชทูต

(ลงพระนาม) วรรณไวทยากร

ฯพณฯ

นายฮังรี บอนเนต์

เอกอัครราชทูตฝรั่งเศสประจำสหรัฐอเมริกา

หัวหน้าคณะผู้แทนฝ่ายฝรั่งเศส

​(จาก ฯพณฯ ฮังรี บอนเนต์ ถึงพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรรณไวทยากร)

คำแปล

สถานเอกอัครราชทูตฝรั่งเศส

ประจำสหรัฐอเมริกา

กรุงวอชิงตัน

๑๗ พฤศจิกายน ๑๙๔๖

ฝ่าพระบาท

ข้าพเจ้าขอยืนยันความตกลงด้วยวาจา ซึ่งเราได้กระทำกันไว้ ความว่า จะได้มีคำสั่งอย่างเคร่งครัดที่สุด และจะได้จัดการที่จำเป็น เพื่อหลีกเลี่ยงเหตุการณ์ชายแดน โดยเฉพาะก็ด้วยการกระทำความ ตกลงเรื่องการตรวจชายแดนโดยเร็วที่สุด

ข้าพเจ้าขอแสดงความนับถืออย่างยิ่งมายังฝ่าพระบาท

(ลงนาม) ฮ. บอนเนต์

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรรณไวทยากร

หัวหน้าคณะผู้แทนฝ่ายไทย

​(จาก พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรรณไวทยากร ถึงฯพณฯ ฮังรี บอนเนต์)

คำแปล

สถานทูตไทย

กรุงวอชิงตัน

๑๗ พฤศจิกายน ๑๙๔๖

ท่านเอกอัครราชทูต

ข้าพเจ้าขอยืนยันความตกลงด้วยวาจา ซึ่งเราได้กระทำกันไว้ ในเรื่องพลเมืองแห่งอาณาเขตที่กล่าวถึงในข้อ ๑ ของความตกลงระงับกรณีซึ่งได้ลงนามกันในวันนี้ และเรื่องทรัพย์สินของพลเมืองเหล่านี้ ซึ่งอยู่ในอาณาเขตดังกล่าว ความว่า

๑. พลเมืองซึ่งได้สัญชาติไทยโดยอาศัยอนุสัญญาฉบับวันที่ ๙ พฤษภาคม ค.ศ. ๑๙๔๑ จะได้กลับคืนสู่สัญชาติเดิมของเขาทีเดียว ในทันทีที่การโอนอาณาเขตดังกล่าวข้างต้นเสร็จสิ้นลง พลเมืองซึ่งมีสัญชาติไทยโดยกำเนิดหรือซึ่งได้รับสัญชาติไทยตามกฎหมาย คงรักษาสัญชาตินี้ไว้

๒. จะไม่ทำการขัดขวางด้วยประการใด ๆ ต่อการที่บุคคลในจำพวกที่กล่าวข้างหลังนี้ ซึ่งประสงค์จะออกจากอาณาเขตเหล่านี้ที่จะ​ออกไป โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ก่อนที่จะออกไปนั้น จะจำหน่ายสังหาริมทรัพย์และอสังหาริมทรัพย์ได้โดยเสรี และจะขนสังหาริมทรัพย์ทุกชนิด ปศุสัตว์ ผลิตผลเกษตรกรรม เงินตรา หรือธนาคารบัตรไทยของตนไปกับตัว หรือให้ขนส่งไปก็ได้ จะรักษากรรมสิทธิ์ในอสังหาริมทรัพย์ของตนไว้ก็ได้

ข้าพเจ้าขอแสดงความนับถืออย่างยิ่งมายังท่านเอกอัครราชทูต

(ลงพระนาม) วรรณไวทยากร

ฯพณฯ

นายฮังรี บอนเนต์

เอกอัครราชทูตฝรั่งเศสประจำสหรัฐอเมริกา

หัวหน้าคณะผู้แทนฝ่ายฝรั่งเศส

​(จาก ฯพณฯ ฮังรี บอนเนต์ ถึง พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรวมไวทยากร)

คำแปล

สถานเอกอัครราชทูตฝรั่งเศส

ประจำสหรัฐอเมริกา

กรุงวอชิงตัน

๑๗ พฤศจิกายน ๑๙๔๖

ฝ่าพระบาท

ข้าพเจ้าขอยืนยันความตกลงด้วยวาจา ซึ่งเราได้กระทำกันไว้ ในเรื่องพลเมืองแห่งอาณาเขตที่กล่าวถึงในข้อ ๑ ของความตกลงระงับกรณีซึ่งได้ลงนามกันในวันนี้ และเรื่องทรัพย์สินของพลเมืองเหล่านี้ ซึ่งอยู่ในอาณาเขตดังกล่าว ความว่า

๑. พลเมืองซึ่งได้สัญชาติไทยโดยอาศัยอนุสัญญาฉบับวันที่ ๙ พฤษภาคม ค.ศ. ๑๙๔๑ จะได้กลับคืนสู่สัญชาติเดิมของเขาทีเดียว ในทันทีที่การโอนอาณาเขตดังกล่าวข้างต้นเสร็จสิ้นลง พลเมืองซึ่งมีสัญชาติไทยโดยกำเนิด หรือซึ่งได้รับสัญชาติไทยตามกฎหมาย คงรักษาสัญชาตินี้ไว้

๒. จะไม่ทำการขัดขวางด้วยประการใด ๆ ต่อการที่บุคคลในจำพวกที่กล่าวข้างหลังนี้ ซึ่งประสงค์จะออกจากอาณาเขตเหล่านี้ ที่​จะออกไป โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ก่อนที่จะออกไปนั้นจะจำหน่ายอสังหาริมทรัพย์ และสังหาริมทรัพย์ได้โดยเสรี และจะขนสังหาริมทรัพย์ทุกชนิด ปศุสัตว์ ผลิตผลเกษตรกรรม เงินตรา หรือธนาคารบัตรไทยของตนไปกับตัว หรือให้ขนส่งไปก็ได้ จะรักษากรรมสิทธิ์ใน อสังหาริมทรัพย์ของตนไว้ก็ได้

ข้าพเจ้าขอแสดงความนับถืออย่างยิ่งมายังฝ่าพระบาท

(ลงนาม) ฮ. บอนเนต์

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรรณไวทยากร

หัวหน้าคณะผู้แทนฝ่ายไทย