ตอไวพจน์

สุรางคณางค์ ๒๘๏ แจกตอไวพจน์ ตามในแบบบท กำหนดพิจารณ์ คำเทียบเรียบคู่ ไม่สู้พิศดาร แบบบทพจมาน ตามสารคะดี ๚ะ

ตัน๏ คำตันเปนต้น สยามยุบล คนไทยพาที ขอนศักต้นนั้น ต้นสนิทดี ประดวนไม่มี ลำลาบกาบโพรง ๏ ปลายคลองนี้ตัน มีทำนบกัน เปนลำกระโดง ไม่ตันปัญญา วาจาโป้งโหยง เพ้ยพูดตะโพง ปรุโปร่งเจรจา ๏ ซึ่งคำว่าตัน นับในสามัญ สยาม​ภาษา นอนิลสกด แบบบทบัญชา มากพ้นพรรณา ยักย้ายตามความ ๏ ต้นตะว่าหูก ควรใช้ให้ถูก อย่าให้เลยลาม ตันตีนี้เล่า ใช่เค้าคำสยาม มคธแปลความ จารีตแบบแผน ๏ อีกคำตันที ในพระบาฬี มีใช้เปนแดน แปลว่าเกียจคร้าน สาธารณ์ชั่วแคลน จะหาคำแทน คำไทยไม่มี ๏ ตัณหาราคะ ใครใครไม่ละ ทั่วทั้งโลกีย์ ห่อหุ้มกระมล ดิ้นร้นพันทวี รึงรัดราคี ไม่คลี่คืนคลาย ๏ ตัณฑุละนี้ คำจีนเรียกปี๊ หาบเร่ตวงขาย ไทยเรียกเข้าสาร ใช้การมากหลาย ทุกคนขวนขวาย ทุกวันเวลา ๚ะ

ตาน๏ บรรหารตานศับท์ โดยคะเนนับ สามสี่วาจา เด็กเปนตานทราง ผอมร่างกายา แพทย์ผู้รักษา ชื่อว่าหมอทราง ๏ ต้นตาลโตนด สูงกรวดดวดโดด ผลพัวทั่วทาง เขาทำน้ำตาล รศหวานบ่จาง เคี่ยวใส่หม้อกาง ไว้เพื่อซื้อขาย ๏ น้ำตาลทั้งหมด คือน้ำตาลสด แลน้ำตาลทราย น้ำตาลอื่นอื่น มีดื่นมากมาย โดยแบบแยบคาย ล้วนสกดลอ ๏ พระอะวะตาร เป็นนามขนาน นารายน์เหล่ากอ จะว่า​ตามบท สกดตัวรอ เสมียนมักพอ ใจใช้อื่นแทน ๏ นารายน์แบ่งภาค เลื่อนลดลงจาก สวรรค์เมืองแมน เพื่อมาปรามปราบ สัดตะบาปนับแสน ในพื้นดินแดน นั้นเรียกอะกะตาร ๏ ติณนี้แปลว่า สาระพันหญ้า นานาประการ หญ้าแพรกหญ้าคา อีกหญ้าละมาน สรรพหญ้าสาธารณ์ ท่านเรียกว่าติณ ๏ ติณะมคธ ณอใหญ่สกด โดยบทระบิล สังสกฤษฎแผลง ใช้แปลงเปนตฤณ มีมาอาจิณ ในโคลงพากย์ฉันท์ ๏ คำตอไวพจน์ แต่งตามกำหนด ในฉบับบรรพ หมวดนี้มีน้อย เพราะถ้อยจำนัน วาจาสามัญ ไม่มากมูลมี ๏ แต่พอครบหมด จำนวรควรตรวจ ลำดับวาที แม้นยังบกพร่อง ทำนองลิปี ฃอท่านผู้ปรี ชาช่วยเติมเสริม ๚ะ