คำนำพิเศษ

เจ้าพระยายมราช (ปั้น สุขุม) ได้ปรารภว่า, ในปี พ.ศ. ๒๔๖๕ นี้มีอายุครบ ๖๐ ปีบริบูรณ, อันชาวเรานับถือกันว่าเปนอภิลักขิตสมัยสำคัญอัน ๑, เจ้าพระยายมราชปราถนาจะบำเพญกุศลตามประเพณีนิยม, กำหนดจะทำงานในเดือนกรกฎาคมศกนี้, จึ่งมีความปราถนาที่จะได้หนังสือเรื่องใดเรื่องหนึ่งที่ฃ้าพเจ้าแต่งไปพิมพ์แจกในงานทำบุญอายุนั้น. หนังสือที่ฃ้าพเจ้าได้แต่งไว้เปนเรื่องใหญ่ๆ เปนชิ้นเปนอันได้พิมพ์ขึ้นแล้วโดยมาก, ครั้นว่าจะอนุญาตไปให้เจ้าพระยายมราชจัดพิมพ์เรื่องใดเรื่องหนึ่งขึ้นอีกครั้งหนึ่ง ก็ดูจะเปนการซ้ำซากไป, จะทำให้ผู้รับแจกรู้สึกเปนของน่าเบื่อหน่าย, จึ่งเปนอันต้องหาให้ใหม่.

พะเอินมีเรื่องลครชื่อ “เรื่องตามใจท่าน”, ซึ่งฃ้าพเจ้าได้แปลจากเรื่องของเชกสเปียร์, แล้วเสร็จแต่เมื่อต้นปี พ.ศ. ๒๔๖๔, ได้ส่งไปเรียงพิมพ์และค่อยๆ ตรวจแก้ไขอย่างละเอียด, ยังหาได้ทันออกจำหน่ายแก่สาธารณชนไม่. ฃ้าพเจ้าเห็นว่าลครนี้เปนหนังสือที่สมควรเจ้าพระยายมราชจะแจกได้ในงานทำบุญอายุ, เพราะเปนเรื่องที่ประกอบด้วยภูมิธรรมอันควรรำพึง, เช่นความสันโดษพอใจในสิ่งซึ่งตนมีอยู่แล้ว, ความภักดีต่อเจ้านายแม้ในเมื่อตกยาก, ความเมตตากรุณาต่อผู้มีอุปการคุณแม้เมื่อผู้นั้นเปนเพียงคนใช้, และความอดทนต่อเคราะห์ร้ายเปนต้น. อีกประการหนึ่งนับว่าลครของเชกสเปียร์นี้ได้สำเร็จเปนภาษาไทยขึ้นได้โดยอาศัยความพยายามของผู้ที่เปนศิษย์ของเจ้าพระยายมราชถึง ๒ คน, คือฃ้าพเจ้า ผู้แปลและประพนธ์เรื่องคน ๑, กับพระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหลวงปราจิณกิติบดี ผู้ทรงช่วยประทานความเห็นในทางแปลศัพท์และโวหารของเชกสเปียร์อีกองค์ ๑. ส่วนฃ้าพเจ้ารู้สึกยินดีที่ได้มีโอกาศตอบแทนบุญคุณที่เจ้าพระยายมราชได้มีมาแก่ฃ้าพเจ้า เมื่อตัวฃ้าพเจ้ายังเยาว์วัยและอยู่ในประเทศห่างไกลจากบ้านเกิดเมืองบิดร, คือเมื่อแรกฯไปศึกษาวิชาในประเทศอังกฤษ, จึ่งเต็มใจให้เจ้าพระยายมราชพิมพ์หนังสือนี้ขึ้น.

เมื่อท่านผู้ใดได้รับหนังสือนี้ไปแล้ว ฃ้าพเจ้าขอชักชวนให้ช่วยฃ้าพเจ้าอำนวยพรแด่เจ้าพระยายมราช, ให้มีความเจริญในอายุยืนนาน, ขอให้มีความเจริญในวรรณะผุดผ่องพิศาลปราศจากทุกข์ภัย, ขอให้เจริญสุขสมถวิลปราศจากทุกข์ภัย, ขอให้เจริญพลกำลังเสมอไปไร้โรคาพาธพิบัติ. ขอคุณพระศรีรัตนไตรยอันเปนที่เคารพเลื่อมใสเปนที่พึ่งของเราทั้งหลายจงบันดาลดลให้อิฐวิบุลยผลสำเร็จทุกๆอย่างในความประสงค์ในทางธรรมและจงรักภักดีของเจ้าพระยายมราช, ปวงอุปัทวันตรายทั้งหลายจงพ่ายแพ้แก่อำนาจแห่งความสัตย์สุจริตเปนนิตยกาล, ช่วยอภิบาลบำรุงรักษาเจ้าพระยายมราชและสกุลสุขุม ให้มั่นคงถาวรวัฒนายิ่งๆ, นำสรรพสิ่งสิริสวัสดิ์เกษมสานต์มาสู่เจ้าพระยายมราชและครอบครัวจงทั่วกัน ทุกคืนวันชั่วกาลนานเทอญ.

<รามวชิราวุธปร>

พระที่นั่งพิมานจักรี

วังพญาไท, กรุงเทพ.

วันที่ ๑๔ กรกฎาคม, พ.ศ. ๒๔๖๕