๙ นิทานเรื่องมาณพชาวชนบททำคุณแก่งูเห่า

ณะกาลก่อนยังมีบ้านชนบทอัน ๑ ยังมีนกกตตัว ๑ เข้าสัปยุทธ์ด้วยงูเห่า มาณพผู้หนึ่งเปนชาวชนบทนั้น เดิรออกไปนอกบ้านได้เห็นนกกตกับงูเห่าสัปยุทธ์กันอยู่ มาณพเห็นงูเห่าจะแพ้นกกต จะใคร่ทำคุณไว้แก่งูเห่า ครั้นคิดดังนั้นแล้วมาณพจึงถือไม้ไล่ตีนกกต ๆ จึงกล่าวว่า แน่ะมาณพท่านกับเราก็ไม่ได้เคยเปนศัตรูเบียดเบียนกันไม่ใช่หรือ งูเห่าย่อมเปนศัตรูกับท่าน ก็ท่านมาทำคุณกับศัตรูดังนี้ จะเอาผลอะไรกับงูเห่าเล่า มาณพจึงตอบว่า แน่ะนกกต ถึงเปนศัตรูกันก็ดี ถ้าเราได้ทำคุณไว้แล้วก็คงจะเห็นชอบดุจเดียว นกกตกับมาณพตอบคำอยู่ดังนั้น งูเห่าก็สูดเข้าจะขบเอานกกต ๆ สัปยุทธ์ด้วยงูเห่า มาณพนั้นเอาไม้ไล่ตีนกกต นกกตคอยหลบไม้และสู้กับงูเห่า มาณพครั้นตีนกกตไม่ถูกโมหันธการทำด้วยมิได้พิจารณาเดิรวนเวียนไปเหยียบงูเห่าลง และงูเห่าก็โกรธว่า นี่ฤๅมาทำคุณแก่งูเห่า ๆ ก็ขบเท้ามาณพ ๆ ก็สลบลงด้วยพิษงูเห่า ก็ถึงแก่ความตายในสถานที่ริมบ้านชนบทนั้น อย่างนี้และใช่การจะเอามาเปนการกล่าว ก็ไม่เปนประโยชน์ดุจมาณพนั้นแล

ฝ่ายนกยูงจึงว่า ดูกรเหยี่ยวผู้พาล เอาใช่การมากล่าว และซึ่งเรากล่าวไว้นี้ ถึงนกกระทามีคุณมากนั้นยังค้างอยู่

นกทั้งหลายก็ว่าท่านจงกล่าวไปเถิด

นกยูงจึงว่า นกกระทารู้ศิลปศาสตร์วิชาคุณวิเศษดุจดังฤษีควรจะเอาเปนพระยาจะได้สั่งสอน

นกทั้งหลายจึงถามว่า นกกระทารู้ศิลปศาสตร์นั้นฉันใด

นกยูงจึงเล่านิยายให้นกทั้งหลายฟังดังนี้ว่า