๑๓ นิทานเรื่องแมวจำศีล

ณะกาลก่อนมีฤษีเลี้ยงแมวไว้ตัว ๑ แมวนั้นครั้นเห็นหนูฝูง ๑ จึงคิดว่าเราจะจับหนูกิน ก็จะได้หนูกินแต่ตัวเดียว และหนูทั้งหลายก็จะขยาดเสีย จะไม่ได้กินมากกว่านั้น ถ้าเราคิดล่อลวงเอาไซร้เห็นจะได้กินเปนอันมาก ครั้นคิดแล้วก็เข้าไปในที่อยู่ฤษี ๆ นอนหลับอยู่ แมวเห็นลูกประคำวางไว้ข้างที่นอนก็ลักลูกประคำคล้องคอเข้าแล้วก็ไปอยู่ที่ร่มไม้แห่ง ๑ ทำประดุจดังจำศีล ครั้นหนูทั้งหลายเข้ามาใกล้ แมวก็ประกาศว่า แน่ะหนูทั้งหลาย เราอยู่แก่ศีลแล้ว เรามิได้คิดเอาสัตว์อันมีชีวิตเปนอาหาร ถ้าท่านเอ็นดูเราไซร้ จงเอาผลาผลมาฝากเราด้วย หนูได้ฟังก็หลงเชื่อถ้อยคำแมว และหนูทั้งหลายก็ไว้ใจแมว ๆ นั้นก็ยังมิได้ทำอันตรายแก่หนู ๆ ทั้งหลายไปมาหาสู่แมวนั้นทุกวันมิได้ขาด ย่อมเคารพยำเกรง แมวเห็นว่าหนูไว้ใจแก่ตนแล้ว จึงคิดว่าเราจะจับหนูกินเปนอาหารวันละตัวสองตัวจะมิให้รู้ ครั้นหนูมาเคารพแล้วก็ไป หนูตัวใดล้าอยู่ภายหลังอันไกลเพื่อนนั้น แมวก็จับกินเปนอาหารเนืองนิตย์ หนูก็น้อยลงกว่าแต่ก่อน หนูทั้งหลายก็ว่ากับเพื่อนว่า เหตุไรเพื่อนเราจึงน้อยบางไป เห็นอันตรายจะบังเกิดแต่แมวเปนมั่นคง ควรเราไปแอบแฝงดูมิให้แมวเห็น เกลือกจะเปนแมวล่อลวงจับเพื่อนเรากิน ครั้นหนูทั้งหลายคิดดังนั้นแล้วก็ไปแอบดูอยู่ จึงใช้หนูตัวหนึ่งเข้าไปยังแมวนั้น แมวนั้นมิรู้สำคัญว่าหนูอื่นมาแอบคอยดูอยู่ ด้วยความอยากเห็นหนูมาตัวเดียวก็โจนจับหาทันไม่ หนูจึงรู้ว่าแมวนี้และจับพวกเรากินเสียจึงน้อยไปดังนี้ แล้วก็ไปบอกแก่ญาติทั้งปวงว่า ศัตรูเบียดเบียนญาติเราทั้งหลายเปลืองไปแล้ว ถ้าเราอยู่สถานที่นี้นานไปเราก็จะพากันตายสิ้น หนูก็พากันไปสู่สถานที่อื่นให้พ้นจากภัยคือแมวล่อลวง ซึ่งจะเอาเหยี่ยวเปนพระยานั้นเกลือกจะเหมือนแมวลวงหนูกินกระมัง

นกดุเหว่ามิยอมให้เหยี่ยวเปนพระยา และนกดุเหว่าถือเหตุ ๔ ประการ คือทำชอบได้ผิด ๑ คือทำคุณเปนโทษ ๑ คือโปรดสัตว์ได้บาป ๑ คือทำผิดเปนคุณ ๑ เปน ๔ ประการดังนี้

นกทั้งหลายจึงถามนกดุเหว่าว่า นิยมดังนี้มีธรรมเนียมอย่างไร ท่านจงเล่าไปญาติทั้งหลายจะขอฟัง

นกดุเหว่าก็เล่านิยายผู้ทำชอบเปนผิดให้นกทั้งหลายฟังดังนี้ว่า