๒๒ นิทานเรื่องเทวพรหมากับโลกพรหมา

ณะกาลก่อนมีเทพยดา ๒ องค์อยู่สำหรับโลก องค์ ๑ ชื่อว่าเทวพรหมา องค์ ๑ ชื่อโลกพรหมา แลเทวบุตรทั้งสองมาพบกัน จึงเทวพรหมาถามอรรถปัญหาปฤศนา ๘ ประการแก่โลกพรหมา

ในอรรถปัญหาปฤศนาคำรบ ๑ นั้นว่า บุรุษอันเกิดมาในโลกนี้ จะสมัคสโมสรด้วยมาตุคามนั้นดังฤๅ จะควรให้เทวดารักษา

คำรบ ๒ นั้นว่า บริโภคอาหารจะบ่ายหน้าไปทิศดังฤๅ จะควรให้เทวดารักษา

คำรบ ๓ นั้นว่า เมื่อจะถ่ายอุจจาระบ่ายหน้าไปทิศดังฤๅ จะ ควรให้เทวดารักษา

คำรบ ๔ นั้นว่า เมื่อจะไสยาสน์ด้วยสัตรี จะไสยาสน์ดังฤๅ จะ ควรให้เทวดารักษา

คำรบ ๕ นั้นว่า เมื่อเวลากลางวันกลางคืนก็ดี จะนุ่งดังฤๅจะควรให้เทวดารักษา

คำรบ ๖ นั้นว่า เวลารุ่งเช้าอุษาโยค สิริอยู่ในตัวมนุษย์ที่ใด

คำรบ ๗ นั้นว่า เวลาเที่ยงสิริอยู่ในสถานที่ใด จึงจะให้บังเกิดสิริ จึงเทวดาที่ถือสิริจะอวยพรแล้วจะเข้าอยู่รักษา

คำรบ ๘ ประการอยู่สำหรับโลกนี้ แลท่านอยู่รักษาโลกทั้งปวง ท่านจงวิสัชนาไปให้ฟังในกาลบัดนี้ เทอญ

โลกพรหมาจึงทูลแก่เทวพรหมาว่า อรรถปัญหาปฤศนา ข้าพเจ้าวิสัชนายังไม่ได้ก่อน แลเทวพรหมาจึงว่า ท่านแก้ปัญหาปฤศนาเรามิได้ไซร้ เราจะตัดศีร์ษะท่านเสียบัดนี้ โลกพรหมาจึงทูลว่า ข้าพเจ้าขอผัดไปตรึกตรองไต่ถามสัก ๗ วันก่อน เทวพรหมาก็ว่าแก่โลกพรหมาว่า ท่านจงเร่งตรึกตรองไต่ถามเสียให้ได้ ครั้นถ้วน ๗ วันเราจะลงมา ถ้าท่านแก้อรรถปัญหาปฤศนาของเรามิได้ไซร้ เราจะตัดศีร์ษะท่านประจานไว้ในโลก โลกพรหมาสดุ้งตกใจกลัวยิ่งนัก จึงไปเที่ยวถามอรรถปัญหาปฤศนาแก่เทวดาอันอยู่รักษาโลก แลเทวดาทั้งหลายก็บอกว่า ที่จะแก้อรรถปัญหาปฤศนา ๘ ข้อนี้ ไม่มีใครจะวิสัชนาได้แล้ว แต่โลกพรหมาเที่ยวไต่ถามอรรถปัญหาปฤศนาอยู่ ๖ วัน จะหาผู้ใดวิสัชนาแก้ปัญหานี้ไม่ได้ พอเวลาค่ำโลกพรหมาไปพบพฤกษาต้น ๑ ใหญ่พิศาล บนต้นไม้นั้นมีนกอินทรีแม่ลูกอาศัยทำรังอยู่ด้วย โลกพรหมาก็เข้าอาศัยอยู่ที่ต้นพฤกษามีความทุกข์ยิ่งนัก พอเวลาค่ำลงแม่นกอินทรีไปเที่ยวหาเหยื่อกลับมา ลูกนกจึงถามว่าท่านไปหาเหยื่อวันยังค่ำ ไม่ได้อะไรสักหน่อยหนึ่งมาฝากข้าบ้างเลย แม่นกจึงว่าวันนี้แม่เที่ยวหาเหยื่อมาฝากเจ้าก็ขัดสนนัก แต่แม่จะกินก็ไม่มี เจ้าจงอดอยู่สักเวลา ๑ ต่อพรุ่งนี้แม่จึงจะหามาให้เจ้ากิน ลูกนกจึงถามว่าแม่จะหาเหยื่อที่ไหนมาให้ข้าเล่า แม่นกจึงบอกว่าพรุ่งนี้เทวพรหมาจะฆ่าโลกพรหมาเสีย แม่จะได้เอาเนื้อโลกพรหมานั้นมาฝากเจ้า ลูกนกจึงถามว่า เทวพรหมาจะฆ่าโลกพรหมาด้วยเหตุใด แม่นกจึงบอกว่า เทวพรหมาถามอรรถปัญหาปฤศนา ๘ ประการแก่โลกพรหมา ๆ แก้ไม่ได้ เทวพรหมาจึงจะฆ่าโลกพรหมาเสียด้วยความฉนี้ ลูกนกจึงถามอรรถปัญหาปฤศนานั้นประการใด แม่นกจึงตอบว่า มิใช่วิสัยของเจ้า ลูกนกจึงอ้อนวอนว่า มารดาจงบอกให้ข้ารู้ แม้นมิบอกอรรถปัญหาปฤศนา ๘ ประการให้ข้ารู้ไซร้ ข้าจะกลั้นใจตายเสียเดี๋ยวนี้ แม่นกกลัวลูกจะถึงความตาย ก็บอกอรรถปัญหาปฤศนา ๘ ประการให้ลูกฟัง สิริประการสำหรับบุรุษในโลก ถ้าบุรุษผู้ใดรักษาสิริ ๘ ประการนี้ได้ เทวดาเปนสิริให้พรแล้วก็อยู่รักษาผู้นั้น ถ้าบุรุษผู้ใดไม่ทำตามสิริสำหรับโลก ๘ ประการนี้ เทวดาอันเปนกาลกิณีก็จะสาปบุรุษผู้นั้น ๆ ก็จะถอยจากยศศักดิมงคล แลความรู้ทั้งปวงก็สูญไปสิ้น

แม่นกอินทรีจึงบอกลูกว่า อรรถปัญหาปฤศนาเปนประถมเบื้อวต้นนั้น ให้บุรุษเว้นจากกามคุณในวัน ๗ ค่ำ ๘ ค่ำ ๑๔ ค่ำ ๑๕ ค่ำ แลวันตรุษวันสงกรานต์ แลวันสุริยุปราคา แลวันจันทรุปราคา แลวันเกิดของอาตมา ถ้าบุรุษผู้ใดทำได้ดังนี้แล้ว เทพยดาก็จะรักษาผู้นั้นเปนสิริ อวยพรให้แล้วจะเข้าอยู่รักษา

คำรบ ๒ ว่า ถ้าบุรุษผู้ใดจะบริโภคอาหารให้บ่ายหน้าไปสู่บุรพทิศ แลเทวดาอันเปนสิริจะให้พร จะเข้าอยู่รักษาผู้นั้น

คำรบ ๓ ว่า ถ้าบุรุษผู้ใดจะถ่ายอุจจาระให้บ่ายหน้าไปสู่ปัจฉิมทิศ เทวดาอันเปนสิริจะให้พรแล้วจะเข้าอยู่รักษาผู้นั้น

คำรบ ๔ ว่า ถ้าบุรุษผู้ใดจะเข้านอนด้วยสัตรีภาพ ให้สัตรีภาพนอนเบื้องซ้าย แล้วอย่าให้สัตรีข้ามเท้า เทวดาอันเปนสิริจะให้พรแล้วจะเข้าอยู่รักษาบุรุษผู้นั้น

คำรบ ๕ ว่า ถ้าบุรุษผู้ใดจะนอนให้รู้จักผ้านุ่งกลางวันแลกลางคืน ห้ามอย่าให้นุ่งร่วมกัน ถ้าจะนุ่งให้หมายชายพกไว้ เทวดาอันเปนสิรินั้นจะให้พรแลจะเข้าอยู่รักษาบุรุษผู้นั้น

คำรบ ๖ ว่า เวลาอุษาโยค สิริอยู่หน้าผากแลพรหมทวาร ครั้นเวลาเช้า ให้เอาน้ำล้างหน้าพรหมทวาร จะให้บังเกิดสิริ เทวดาอันเปนสิริจะให้พรแล้วจะเข้าอยู่รักษาบุรุษผู้นั้น

คำรบ ๗ ว่า เวลาเที่ยงสิริอยู่อกแลหว่างทรวง ให้เอาน้ำประพรมทรวงตรงหทัยจะบังเกิดสิริ เทวดาอันเปนสิริจะให้พรแลจะเข้าอยู่รักษาบุรุษผู้นั้น

คำรบ ๘ ว่า เวลาค่ำสิริอยู่แม่เท้าแลกลางใจเท้า เมื่อจะเข้าไสยาสน์ให้เอาน้ำชำระเท้าแลกลางใจเท้า เทวดาอันเปนสิริจะให้พรแล้วจะเข้าอยู่รักษาผู้นั้น แลทาสกรรมกรศัตรูทั้งปวงจะคิดทำร้ายมิได้ ถ้าผู้ใดคิดร้ายก็ดลใจให้บุรุษผู้นั้นรู้เอง สิริ ๘ ประการนี้ ถ้าบุรุษผู้ใดรักษาได้ เทวดาอันเปนสิริจะให้พร แลจะเข้าอยู่รักษาเหมือนเทวดาแลมนุษย์ ถ้าผู้ใดมิได้รักษาสิริ ๘ ประการนี้ไซร้ เทวดาอันเปนกาลกิณีทราบแล้ว ก็จะเข้าอยู่รักษาบุรุษผู้นั้น ให้ฝนคนอัปภาคถอยอายุทั่วโลกนี้แล

แม่นกอินทรีจึงบอกแก่ลูกนกว่า เจ้าจงรู้สิริ ๘ ประการนี้เถิด ลูกนกจึงถามว่า ถ้าบุรุษผู้ใดรักษาสิริ ๘ ประการอยู่แล้ว แลมีโมหะกำบัง มีน้ำใจละเมินความเพียรเสียมิได้รักษา สิริอัปภาคไป ครั้นสติกลับคืนมาจะรักษาสิริต่อไปยังจะได้ฤๅ ฤๅว่าบุรุษผู้นั้นได้กระทำความเพียรเชื่ออยู่แล้วแลมาละความเพียรเสียมิเชื่อเล่า ภายหลังกลับคืนมาเชื่ออีก จะรักษาสิริเหมือนแต่ก่อน เห็นว่าบุรุษผู้นั้นกลัวจะถอยสิริ ๆ ยังจะเข้ามาสวมตัวบุรุษผู้นั้นเหมือนก่อนฤๅ แลเทวดาอันเปนสิรินั้นยังจะกลับเข้ามารักษาบุรุษผู้นั้นฤๅมิได้

แม่นกจึงว่า บุรุษใดรักษาสิริแล้วละสิริเสีย ครั้นได้สติก็กลับรักษาสิริต่อไป สิริก็กลับมาสวมตัวบุรุษผู้นั้นเหมือนแต่ก่อน

ลูกนกจึงว่านิทานของข้ามีอยู่ ข้าจะเล่าให้มารดาฟัง