ศึกท่าดินแดง

ฉบัง ปางองค์มรัมมราชปราศชัย ย่อยยับกลับไป
ก็อัปยศอดสู ฯ  
๏ ป่นปี้รี้พลกล่นภู ศพเกลื่อนเถื่อนดู
ประดุจพระกาฬผลาญลง ฯ  
๏ กูเอยเคยผจญรณรงค์ เรียบราบปราบปลง
ชีวิตวิปักษ์หักหาญ ฯ  
๏ ไป่เคยแพ้ใครในกาล ก่อนมาช้านาน
ประสบแต่สิทธิ์ฤทธิไกร ฯ  
๏ ศักดานุภาพปราบไป บ้านใกล้เมืองไกล
ระย่อระยอบหมอบมวญ ฯ  
๏ ครั้งนี้ปราชัยใช่ควร ผิดบทหมดขบวน
ก็เพราะประมาทชาติไทย ฯ  
๏ เหตุด้วยลำเลียงเสี่ยงภัย ถอยทัพกลับไป
ประมาณก็ครึ่งคราวมา ฯ  
๏ เสียเจ็ดหมื่นคนคณนา ใช่ว่าโยธา
จะปราศจะปลิดฤทธิรณ ฯ  
๏ จักคิดถ่ายเทเล่ห์กล เตรียมศึกฝึกปรน
ประหัดประหารผลาญไทย ฯ  

กาพย์ธนัญชยางค์ เจ้าปดุงมุ่งมาด จำนงองอาจ จินตนาอาฆาต ถูกกวาดกลับไป ริระรานเอง โฉงเฉงสุดใจ ครั้นมาปราชัย กลับโกรธเกนเกน ฯ

๏ มาทำร้ายเขา แต่ไทยใช่เต่า ใครรู้ใครเล่า เป็นผู้ก่อเวร ตั้งหน้ามาข่ม กลับล้มระเนน ตกหล่มจนเลน ย่อยยับกลับคืน ฯ

๏ คิดแก้ตัวใหม่ ไม่ยอมให้ใคร ชี้หน้าว่าได้ ว่าไม่ยั่งยืน เหมือนถ่มน้ำลาย ไม่หมายกลับคืน จำใจใฝ่ฝืน จักฟื้นฟูชัย ฯ

ร่าย ปีมะเส็งอ่อนเพลีย ปีมะเมียกลับคึก เตรียมการศึกแบบใหม่ ใฝ่หาเลศรำบาญ คิดทำการแรมปี ตีกรุงเทพให้ได้ ให้เก็งหวุ่นแมงญี ตั้งค้างปีอยู่ทวาย นายทัพนายกองอื่น พลหลายหมื่นมากมี อยู่ธานีเมาะตะมะ สะสมเสบียงอาหาร รวมแสะสารพลไพร่ แต่ยะไข่ตลอดมา จนเวลารุ่งปี จึ่งนฤบดีม่านเม็ง เล็งเห็นชัยเชิงยุทธ สั่งราชบุตรยรรยง องค์มหาอุปราชา ทรงสมญาอินแซะ น่าที่แหวะแดนสยาม เบิกสงครามคาบใหม่ ด้วยพลไพร่ห้าหมื่น ดุจดังคลื่นยาตรา มาเตรียมการไว้ก่อน อินแซะผ่อนโยธา สามหมื่นมาทางผ่าน ด้านเจดีย์สามองค์ ตรงเข้ามาวางข่าย ตั้งสองค่ายเข้มแขง ท่าดินแดงสามสบ ชักบรรจบถึงกัน ปีกกายันค่ายคู มั่นคงดูคับคั่ง ดังกลอนพระจักริศ ทรงลิขิตไว้ว่า

“ทัพพม่ามาตั้งท่าดินแดง ตกแต่งค่ายคูไว้ถ้วนถี่
ทั้งเสบียงอาหารสารพัดมี ดังสร้างสรรค์ธานีทุกประการ
มีทั้งพ่อค้ามาขาย ร้านรายกระท่อมพลทุกสถาน
ด้านหลังทำทางวางสพาน ตามลหานห้วยธารทุกตำบล
ร้อยเส้นมีฉางหว่างค่าย ถ่ายเสบียงอาหารทุกแห่งหน
แล้วแต่งกองร้อยอยู่คอยคน จนตำบลสามสบครบครัน
อันค่ายคูประตูหอรบ ตบแต่งสารพัดเป็นที่มั่น
ทั้งขวากหนามเขื่อนคูป้องกัน เป็นชั้น ๆ อันดับมากมี”
โคลง ๒ ดูท่วงทีถ่องแท้ ดวจดั่งเหล็กนั่นแล้
ไม่รู้แหลกลาญ ดอกฤา ฯ  

ร่าย พระมหาอุปราชา ยกหนุนมาดาษดื่น อีกสองหมื่นไพร่พล ดลแม่น้ำลำกษัตร ตรัศให้ตั้งค่ายลง ฯ

๏ ฝ่ายองค์ปดุงกรุงม่าน ง่านศักดานุภาพ หมายปราบสยามให้ยับ ยกอีกทัพตามมา สรรพศัสตราวุธแกล้ว เห็นว่าไทยไม่แคล้ว คลาศเงื้อมมือเธอ แท้แฮ ฯ

โคลง ๔ ปิ่นสยามยามยุทธเย้า ฤาหยุด
พระบาทสมเด็จพุทธ ยอดฟ้า
ม่านราชมาดมารุด อยู่ร่ำ ไรนอ
ทรงทราบคาบแล้งข้า ศึกจ้องปองรณ ฯ
๏ สืบข่าวสารเรื่องรู้ อริลึก เลศแล
จงจิตคิดการศึก สุดกล้า
ลำเลียงเสบียงตรึก ตรองตระ เตรียมแฮ
คงมิคลาดลาดหญ้า อีกครั้งดังถวิล ฯ
๏ ข่าวมาว่าพม่าตั้ง ทำนา
อยู่ที่นอกแนวผา ภาคโพ้น
มากมาย ณ ปลายอา ณาเขต
คงจะมาทางโน้น แน่แล้วแนวเดิน ฯ
๏ ไป่นานมีบอกเข้า มาวาง เวนแฮ
ว่าริปูปลูกฉาง เฉียบกล้า
ข้าวเกลือมุ่งเมื้อทาง ที่ช่อง เขานา
คงจะเร็วมาร้า มุ่งเร้าเอาชัย ฯ
๏ เราควรด่วนตัดต้น ไฟคุก คามนอ
ดับซึ่งความลามลุก แลบไหม้
มันกล้าจะมาบุก บ้านช่อง เราฤๅ
เราจะบั่นหั่นให้ เหือดห้าวหนาวหัว ฯ
โคลง ๒ เล็งตลอดสอดคล้อง ทั้งพระพี่พระน้อง
แน่ข้อความเห็น ฯ  
๏ เสนาอำมาตย์ถ้วน ทรงปฤกษาแต่ล้วน
ร่วมเค้าคำเสนอ ฯ  
๏ ตามพระดำริห์เจ้า ว่าจะต้องรีบเต้า
ตัดต้นอัคคี ฯ  
โคลง ๔ มาฆมาส ๑๔ ค่ำขึ้น ครุวาร
สองราชยาตร์ยุทธการ กลั่นกล้า
โยธีวิถีธาร ทางมุ่ง
เพ่งภักตร์ผลักพม่าข้า ศึกให้ไกลสยาม ฯ
๏ สององค์ทรงทราบแจ้ง ปัจจักษ์
ว่าปะดุงมุ่งมรรค แม่นชี้
จักโหมจะโจมหัก หาญหั่น
ศึกใหญ่ในคาบนี้ แน่แท้ทางเดียว ฯ
๏ สองทัพสองท่านไท้ โทจร
กรมพระราชวังบวร ออกหน้า
เกริกกล้าพลากร เกรียงเดช
ทัพพระพุทธยอดฟ้า ฟ่องน้ำตามหนุน ฯ
๏ สามหมื่นพระน้องท่าน ทรงคุม
เปรียบประพลพระภุม เพ่งเต้า
สามหมื่นพระเชษฐ์ชุม นุมทัพ
เปรียบประภูผู้เจ้า แห่งห้องเวหา ฯ
๏ ไทยโยคกนิษฐนาถขึ้น สู่สถล
สองทัพสองหมื่นพหล ท่านให้
ล่วงน่าสู่ตำบล สามสบ
หมื่นหนึ่งทัพท่านไว้ แวดยั้งยังขนอง ฯ
๏ ทัพหลวงเชษฐราชไท้ อธิปก
เสด็จจากไทรโยคยก พยุหแกล้ว
คั่งคับทัพทางบก ถึงท่า ขนุนนา
ตั้งค่ายรายเรียงแล้ว สั่งพร้อมเพรียงเตรียม ฯ
๏ เดือนสี่ขึ้น ๕ ค่ำ วันพุธ
เริ่มณรงค์ยงยุทธ โยคเช้า
ไทยโถมจู่โจมรุด เร็วรบ
ตีอยู่สามวันเข้า ข่มเสี้ยนเตียนสลาย ฯ
โคลง ๒ สเพิดพ่ายค่ายแตกสิ้น พลพะม่าตาปลิ้น
ปลดกล้าถลาหนี ฯ  
๏ จอมทัพหับจิตแกล้ว รู้ว่าแพ้แน่แล้ว
ปลาตลี้เร็วไป ฯ  
๏ พลสยามตามติดใกล้ จวนจับจอมทัพได้
รอดด้วยเคราะห์ดี ดอกเนอ ฯ  
โคลง ๔ หมายตีกรุงเทพไว้ เป็นแขวง
คราวแรกแตกเต็มแรง ลาดหญ้า
ต่อมาท่าดินแดง แดเหือด
ตั้งแต่นั้นไม่กล้า มุ่งใกล้ใจกลัว ฯ
๏ ม่านราชพลาดพลั้งเมื่อ คราวหลัง นั้นนอ
ทัพกษัตร์กจัดกจายรสัง รเสิดเศร้า
ฝรั่งว่าพม่าเซซัง สุดฤทธิ์
แม้ว่าไทยไล่เข้า อาจได้เมืองหลวง ฯ

ร่าย กรุงเทพมหานคร อมรรัตนโกสินทร์ แผ่นดินพระพุทธยอดฟ้า ข้าศึกรุกเราเรา ไปรุกเขาแก้เผ็ด รวมเจ็ดครั้งด้วยกัน ต่างยืนยันต่อต้าน ไป่ลุเมืองหลวงด้าน พม่าโน้นฤาไทย นี้นา ฯ

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ