สรรคที่ ๔
พุชฌงคปยาตฉันท์
| ๑๒๏ พระลาวัณยะพรรณี | บุตรีภีมะราชา |
| สดับวัจน์นิษัธนา | ถหลากจิตก็อิดใจ |
| ๏ ไฉนนั่นพระพันตา | สุเรนทราธิเบนทร์ไกร |
| เถลิงอาศน์ถวัลย์ไอ | ศวรรย์ในสวรรค์เวียง |
| ๏ ประดานางสุรางค์ทรง | สเอวองค์สอางเคียง |
| บำรุงเธอบำเรอเรียง | ประไพตาประภาเพรา |
| ๏ พระอินทร์ไซร้จะไร้นาง | สุรางค์แนบเสน่ห์เนา |
| ก็เหลือเชื่อและเหลือเดา | จะเปนได้ไฉนเนอ |
| ๏ พระกาลกาญจน์ตระการเพริศ | วิลาสเลิศวิไลยเลอ |
| สุรีล้อมบำเรอเธอ | ประเล้าโฉมประโลมฉาย |
| ๏ พระเพลิงเริงเถกิงกาจ | วโรภาสสุพรรณ์พราย |
| ประเสริฐศักดิ์ตระหนักหมาย | บ่ไร้ร้างสุรางค์โลบม |
| ๏ วรุณไซร้วิไลยทรง | สอางองค์ลออโฉม |
| ก็ย่อมมีสุรีโลม | สุภัทร์แพร้วศุภาดูลย์ |
| ๏ พระอินทร์ยมวรุณเพลิง | เถกิงกาญน์วิมานมูรธ์ |
| พิพัฒน์แผ้วพิพิธภูล | พิชัยฤทธิ์พิชิตชาญ |
| ๏ ไฉนจงประสงค์เรา | ฉนี้เล่าบ่เปนการ |
| คำนึงพลางยุพาพาล | ก็ทูลตอบพระนลไป |
| ๏ พระทรงฤทธิ์อดิศวร | ประมวลศรีระวีไกร |
| เถลิงรัฐนิษัธไอ | ศวรรย์เอี่ยมอลงกรณ์ |
| ๏ สยุมพรพิธีนี้ | จะมีเพื่อพระภูธร |
| สมาคมสโมสร | กษัตริย์สิ้นณะดินแดน |
| ๏ ประสงค์ตรงพระองค์เธอ | พระนลเลอเสมอแมน |
| บุรุษอื่นผิหมื่นแสน | จะหมายชมบ่สมหมาย |
| ๏ เพราะเหตุหงส์พิหงค์ทอง | ยุบลถ่องแถลงปราย |
| ประลือโฉมประโลมฉาย | พระนลเฉิดประเสริฐทรง |
| ๏ จำเดิมกาละนั้นมา | ก็จึงฃ้าคำนึงองค์ |
| จำนงในหทัยตรง | ถวายแด่พระทรงศรี |
| ๏ ผิแม้นองค์พระทรงศร | มนาทรบ่ห่อนมี |
| ก็ตัวฃ้าจะพาชี | วะก้มหน้าอำลาตาย ๚ |
| ๑๒๏ พระนลยินยุบลตรึก | คเนนึกคนึงหมาย |
| จะเล้าโลมพระโฉมฉาย | ประดุจเทพประสงค์มา |
| ๏ พระนางเอยอุไรนง | พงาองค์อำเรอตา |
| ก็เมื่อสี่สุเรนทรา | คนียมวรุณเรือง |
| ๏ เสด็จสู่สยุมพร | ธิดาภีมะศรีเมือง |
| มนุษย์แน่นอเนกเนือง | จะเทียมเทพกระไรเธอ |
| ๏ จะเลือกคนดำเนิรดิน | บ่เลือกอินทร์ระบินเลอ |
| ก็ผัวคนไฉนเนอ | จะเทียมผัวพระอินทร์ไกร |
| ๏ มิเลือกอินทร์ก็เลือกยม | มิเลือกยมก็เลือกไฟ |
| วรุณเกียรติกำไร | ก็ล้ำเลิศประเสริฐสาร |
| ๏ มนุษย์หยิ่งเผยอยง | จะเทียมองค์พระโลกบาล |
| บ่ทันเทียบจะเปรียบปาน | ลอองบาทก็ห่อนมี |
| ๏ มนุษย์ต่ำบ่ยำเยง | บ่กริ่งเกรงพระวัชรี |
| วรุณยมวราคนี | ก็แท้โทษจะถึงมรณ์ |
| ๏ ผิขัดเทวะบัญชา | ก็คือพาทุฃากร |
| และทั้งทิ้งทิพาภรณ์ | สถานทิพย์บ่พึงถึง |
| ๏ ผิโดยดังหทัยแมน | จะแสนสุขสวรรค์สึง |
| เกษมใจณะไตรตรึงษ์ | เสวยทิพย์สถาวร |
| ๏ สตรีมีณะที่ใด | มิอยากได้สุเรนทร |
| สตรีใดณะดินดอน | มิคิดใคร่วรุณฉาย |
| ๏ สตรีใดณะใต้หล้า | มิไฝ่หาพระเพลิงพราย |
| สตรีใดบ่แดดาย | คนึงสมพระยมยง |
| ๏ พระนางจงผจงสรร | ประสบฉันทะจำนง |
| ณะเหล่าเทพสี่องค์ | พระองค์หนึ่งพระองค์ใด ๚ |
| ๑๒๏ ยุพายินยุบลตัน | หทัยอั้นอุราใน |
| ทำนูลตอบพระนลไป | พระเนตรน้ำก็คลอคลอง |
| ๏ ประดาเทพเสด็จมา | และบรรดากษัตริย์ผอง |
| ก็ฃ้าน้อยประณตปอง | ประณามก้มประนมกร |
| ๏ พระองค์อื่นพระองค์ใด | ก็ฃ้าไม่มนาทร |
| จะหมายเรียงจะเคียงหมอน | มิสมแท้จะแดดาย |
| ๏ พระองค์เธอพระองค์เดียว | พระนลเชี่ยววิชาชาย |
| ผิหมายชมจะสมหมาย | เพราะฃ้าหมายถวายตัว |
| ๏ มิเลือกองค์พระนลได้ | ก็ฃ้าไซร้บ่มีผัว |
| มิยำเยงมิเกรงกลัว | จะเปนไรก็เปนไป |
| ๏ อำนาจสัตย์อธิษฐาน | สำเร็จสารสำราญใจ |
| ประสบส่งประสงค์ไป | ประดุจฃ้าจำนงหวัง ๚ |
| ๑๒๏ พระนลยินยุพาพร้อง | อุราข้องคนึงฟัง |
| ดำรัสตอบพระนางดัง | หทัยธัมมะสำนึง |
| ๏ สมรเอยเฉลยอัตถ์ | ก็โดยสัตย์บ่พรั่นพรึง |
| ตระหนักในหทัยตรึง | เสน่ห์หาญประทานตู |
| ๏ ก็ฃ้านี้ณะกาลนี้ | มิอาจที่จะชี้ชู |
| จะเล้าโลมพระโฉมตรู | ประสงค์เพื่อประโยชน์ตน |
| ๏ ก็ห่อนได้เพราะสัญญา | จะมาสื่อแสวงผล |
| ถวายเทพถกลพล | เถกิงเกียรติ์ตระการไกร |
| ๏ ณะกาลอื่นผิมาได้ | จะมาใหม่ลำพังใจ |
| จะทูลความณะทรามไวย | เสน่ห์หมายถวายนาง ๚ |
| ๑๒๏ ยุพาแย้มพระโอษฐ์ยิ้ม | พระพักตร์พร้อมพิไลยพลาง |
| คำณวนถึงคำนึงทาง | จะแก้ยากวิบากเบา |
| ๏ พระนางทูลพระราชา | ผิสัญญาก็ทำเนา |
| อุบายอันจะบันเทา | ก็พอเห็นจะเปนการ |
| ๏ ณะวันซึ่งสยุมพร | อลงกรณ์มโหฬาร |
| กำหนดถ้วนคำณวนวาร | สมาคมสโมสร |
| ๏ สุเรนทราคนีกาล | วรุณชาญชโลทร |
| เสด็จสู่สยุมพร | ประสงค์ฃ้าธิดาหลวง |
| ๏ พระองค์จงเสด็จด้วย | บ่งงงวยทำงนทรวง |
| กษัตริย์เทพสุทัศน์ปวง | ประชุมพร้อมพยานเรา |
| ๏ ก็จึ่งฃ้าจะเลือกองค์ | พระนลทรงวิชาเชาวน์ |
| ทำนองโทษจะหนักเบา | บ่มีแก่พระภูมี ๚ |
| ๑๒๏ พระนลฟังบ่กังขา | ก็อำลายุพาศรี |
| เสด็จจากนิเวศน์ภี | มะเฝ้าเทพสี่องค์ |
| ๏ พระพันตาสุราธิป | ประทับพร้อมพิไลยทรง |
| พระยมงามพระสามชงฆ์ | วรุณเรืองวราภรณ์ |
| ๏ ดำรัสถามพระนลไป | กระไรปิ่นนรินทร |
| พระพานพบยุพาพร | พระนางฃานประการใด |
| ๏ เสด็จได้สดวกดี | สดับศรีแสดงใจ |
| จะเลือกเราฤเลือกใคร | พระนลเร่งแถลงสาร ๚ |
| ๑๒๏ พระนลยินยุบลเล่า | เสนอเค้าสนองฃาน |
| สุเรนทราทิบรรหาร | ตระบัดฃ้าก็สู่วัง |
| ๏ ประตูคนก็พรั่งพร้อม | กำแพงป้อมก็ล้อมบัง |
| ทนายเฒ่าก็เฝ้าฟัง | ทนายหนุ่มก็คุมดู |
| ๏ ประดาพลพหลใด | บ่มีใครจะเห็นตู |
| ระเห็จถึงพธูตรู | ยุพาแผ้วพิมลมาลย์ |
| ๏ กำนัลแวดระวังองค์ | ธิดาทรงฉวีกาญจน์ |
| ประหนึ่งโสมะสำราญ | ระหว่างโชติดารา |
| ๏ พระนางทอดพระเนตรฃ้า | ก็ถามว่าพระราชา |
| บ่ฃามเฃ็ดเสด็จมา | เพราะเหตุหาญประการใด |
| ๏ อนึ่งฃ้าพระองค์ทรง | ณรงค์ฤทธิคือใคร |
| พหลพลสกลไกร | กำแพงกั้นบ่บังกัน |
| ๏ ก็จึ่งฃ้าทำนูลตอบ | ยุบลชอบชลอฉันท์ |
| แถลงซึ่งพระทรงธรร | มะสี่ท้าวธจงใจ |
| ๏ ประสงค์พายุพาจร | ประหนึ่งพายุพาไป |
| ณะถิ่นทิพย์สถานไอ | ศวรรย์หล้าสง่างาม |
| ๏ และสี่เทพธใช้ฃ้า | เสด็จมาทำนูลความ |
| ประหนึ่งทูตแถลงตาม | ยุบลอัตถ์อำนวยไข |
| ๏ พระนางจงประจงสรร | ประสบฉันทะอาลัย |
| พระองค์หนึ่งพระองค์ใด | ณะสี่เทพธจำนง |
| ๏ ยุพาตอบยุบลว่า | จะเลือกฃ้าพระนลยง |
| มิยอมเลือกสุเรนทร์องค์ | วรุณอัคะนีกาล |
| ๏ ณะวันซึ่งสยุมพร | สโมสรมโหฬาร |
| กษัตริย์ชัชะวาลดาล | เสน่ห์หาธิดาหลวง |
| ๏ ณะท่ามกลางสมาคม | พระอินทร์ยมวรุณปวง |
| พระเพลิงเพริศพิไลยสรวง | เสด็จพร้อมพยานเยาว์ |
| ๏ ก็จึ่งนางจะเลือกฃ้า | พระนลกล้าวิชาเชาวน์ |
| ทำนองโทษจะหนักเบา | บ่เกิดได้ไฉนเลย |
| ๏ ฉนี้แลสุเรนทร | สมรพร้องฉลองเฉลย |
| พระวาจายุพาเผย | ประดุจฃ้าทำนูลความ |
| ๏ ยุบลทราบพระบทมาลย์ | พระกฤตานตะเรืองราม |
| พระเจ็ดลิ้นพระอินทร์งาม | วรุณวาริโลมศรี ๚ |
