สรรคที่ ๒๒
ฉบัง ๑๖; มาณวกฉันท์ ๘;
ตนุมัชฌาฉันท์ ๖; สุรางคณางค์ ๒๘; สัทธราฉันท์ ๒๑
นางทัมยันตีตรัสว่า
| ๑๖๏ ดูราเกศินีนงพา | ละแผ้วปัญญา |
| สุภัททะผ่องอำไพ | |
| ๏ นางจงตรงรีบเร็วไป | สู่เรือนรถใน |
| พระราชนิเวศน์ภูมี | |
| ๏ ไต่ถามนามนายสารถี | แขนสั้นขันมี |
| วิรูปประหลาดเหลือใจ | |
| ๏ สืบสื่อชื่อเรียงเสียงไร | พูดจาปราไสย |
| ประสงค์จะทราบสิ่งสรร | |
| ๏ ตีสนิทคิดความถามปัญ | หาข้อสำคัญ |
| พระนลฤใช่ไนษัธ | |
| ๏ จิตตูรู้แท้แน่ชัด | พระผู้จักรพรรดิ |
| ธกลับธแกล้งแปลงมา | |
| ๏ ใจจินต์ยินดีปรีดา | ดังหนึ่งนิษธา |
| ธิเบศร์เสด็จมาเวียง | |
| ๏ สืบนามถามไถ่ไล่เลียง | นานนั่งฟังเสียง |
| จะพูดจะจาว่าฃาน | |
| ๏ แล้วเจ้าจงขับศัพท์สาร | เฉื่อยฉ่ำสำนาร |
| ประหนึ่งบรรณาทเคยขับ | |
| ๏ ขับจบจงยั้งนั่งตรับ | เฃาไซร้ได้สดับ |
| จะกล่าวจะฃานฐานไหน | |
| ๏ ยินเฃาเจ้าจำเจนใจ | กลับมาไวไว |
| และตูจะฟังดังมี ๚ |
| ๑๖๏ บัดนั้นนวลนางเกศินี | รับสั่งมารศรี |
| ก็ลาพระราชกานดา | |
| ๏ ตรงไปในรถศาลา | พบวาหุกสา |
| รถีก็ถามความไป |
นางเกศินีกล่าวว่า
| ๘๏ ดูกรท่าน | ชาญชยะเชิด |
| อัศวะประเสริฐ | เลิศดุจใจ |
| ๏ ขับรถแล่น | แกว่นหยะใคร |
| ในภพไตร | เหมือนก็บ่มี |
| ๏ อันพระธิดา | ราชะนรินทร์ |
| องค์อรพินท์ | จินตะยุพี |
| ๏ ใคร่จิตรู้ | ผู้อศวี |
| มาณะบุรี | โดยกิจใด |
| ๏ เปนอิศเรศร์ | เฃตปถพี |
| ขัติยะพลี | นาครไหน |
| ๏ ท่านจรมา | สารถิใคร |
| นามะอะไร | แจ้งกิจเทอญ ฯ |
วาหุกตอบว่า
| ๖๏ อ้าดูกรนารี | ผู้มีจิตจำเริญ |
| มุ่งในหฤทัยเชิญ | ตรับฟังดุจดังใจ |
| ๏ อันโกศลราชา | เปรื่องปรากฏะเกรียงไกร |
| ทรงนามฤตุบรรณ์ไอ | สูรย์ศักดิประจักษ์แมน |
| ๏ ศัตรูบ่มิรู้ขัน | เศิกสรรพะก็เสียวแสน |
| เด่นเดชพระกระเดื่องแดน | ดินใดบ่มิใกล้กราย |
| ๏ มีพราหมะณะงามเชาวน์ | ทูลเจ้าอวนินทร์ฉาย |
| ฃ่าวศรียุวดีสาย | จิตภีมะพลีไกร |
| ๏ จักมีสวยุมพร | บังอรพระประภามัย |
| วันรุ่งผิวมุ่งใจ | รีบเตร็จจะเสด็จทัน |
| ๏ ฝ่ายองค์ฤตุบรรณ์งาม | ยินพราหมณ์ก็เกษมสันต์ |
| ทราบฃ่าวดุจกล่าวพลัน | เธอรีบรถไคลคลา |
| ๏ รถรุดดุจลมพัด | สี่อัศวะระเห็จพา |
| ลิ่วลิ่วกลปลิวมา | รุตพัดรถทัดลม |
| ๏ ร้อยโยชน์นิรโฆษก้อง | จิตจ้องจรไพรพนม |
| มาทันณะวิทรรภ์สม | ใจหวังดุจดังจง |
| ๏ ฃ้าสารถิขับม้า | ขับมาณะพนมพง |
| เร็วล้ำกลจำนง | มาถึงดุจพึงใจ ๚ |
นางเกศินีกล่าวว่า
| ๘๏ อีกนรหนึ่ง | ซึ่งจรมา |
| กับพระนรา | ธิปพลไกร |
| ๏ เฃากุลคาม | นามกรใด |
| ท่านก็ไฉน | จึงจรมา |
| ๏ วงศะสกูล | ทูลนุชนาง |
| จงบ่มิพราง | สัตยะกถา |
| ๏ เหตุไฉน | ได้จรมา |
| ขับรถพา | ราชจรดล ๚ |
วาหุกตอบว่า
| ๖๏ ชายนั้นอภิปัญญา | นามวาระษะเณย์พล |
| ชาญม้าวิทยารณ | เลื่องชื่อและระบือนาม |
| ๏ เดิมสารถิไนษัธ | จอมฃัติยะริปูฃาม |
| นลร้างพระนครงาม | วาร์ษเณยะก็เตร่ไป |
| ๏ เฃ้าเฝ้าฤตุบรรณ์โศ | ภนโกศลเกรียงไกร |
| ภางคาสุริมีใจ | โปรดปรานเพราะชำนาญพล |
| ๏ ตูไซร้หยะเชี่ยวชาญ | รู้การรถเริงรณ |
| เปนสารถิโกศล | ปิ่นรัฎฐะกษัตริย์โปรด |
| ๏ หนึ่งฃ้าชำนาญการ | อาหารรสเอมโอช |
| ตำแหน่งกิจแต่งโภชน์ | เครื่องต้นกลรสสรวง ๚ |
นางเกศินีกล่าวว่า
| ๘๏ วาระษะเณย์ | เคจรไพร |
| แจ้งฤไฉน | ไนษธหลวง |
| ๏ อยู่ทิศใด | ในบุรปวง |
| ไนษธทรวง | โศกฤมิโศก |
| ๏ มาตรผิวรู้ | ผลูนลไป |
| พงพนใด | ยามวิปโยค |
| ๏ เฃาระบุแจ้ง | แหล่งภพโลก |
| บุณยะโศลก | เธอจรไป |
| ๏ ฤๅบ่มิรู้ | ผลูนลจร |
| วันะศิขร | ดอนทิศใด |
| ๏ วาหุกจุ่ง | มุ่งหฤทัย |
| การุณใจ | แจ้งกิจเทอญ ๚ |
วาหุกตอบว่า
| ๖๏ อันวาระษะเณย์พา | ราชทารกจำเริญ |
| เร่งร้อนรถจรเชิญ | สององคะดำรงศรี |
| ๏ สู่รัฎฐะวิทรรภ์พลัน | คืนดั้นณะพนาลี |
| สู่โกศลธานี | เฝ้าราชฤตุบรรณ์ยง |
| ๏ ห่อนทราบนลไปไหน | ใครใครก็บ่แจ้งจง |
| ไนษัธธวิบัติคง | เช้าค่ำพระก็กำบัง |
| ๏ แผกผิดพิปริตรูป | ผอมซูบจรเซซัง |
| ทรวดทรงบ่มิคงดัง | แต่ก่อนพระก็ซ่อนกาย |
| ๏ ใครดูบ่มิรู้จัก | นลศักดิประไพพราย |
| ตกต่ำจิตช้ำอาย | หลีกลี้จรหนีคน ๚ |
นางเกศินีกล่าวว่า
| ๘๏ พราหมะณะหนึ่ง | ซึ่งจรผัน |
| สู่ฤตุบรรณ | เกียรดิถกล |
| ๏ ขับพจมาน | ฃานอนุสนธิ์ |
| นางและพระนล | ไนษธเนือง |
| ๒๘๏ โอ้โอ๋นักเลง | |
| ลืมคำพร่ำเพรง | เล่นเบี้ยเสียเมือง |
| เริศร้างกลางไพร | ห่อนไฝ่ชำเลือง |
| ว้าวุ่นขุ่นเคือง | คับแค้นแสนใจ |
| ๒๘๏ ทิ้งเมียกลางป่า | |
| ทรามไวยศัยยา | ตัดผ้าพาไป |
| สงสารกานดา | น้ำตาหลั่งไหล |
| อ้างว้างกลางไพร | กลัวพิษนานา |
| ๒๘๏ นุ่งผ้าครึ่งผืน | |
| จาบัลย์วันคืน | สะอื้นโศกา |
| เดิรเปลี่ยวเดียวปลง | จิตม่งมองหา |
| ห่อนพบภรรดา | เปือกฝุ่นขุ่นเคือง |
| ๒๘๏ โอ้โอ๋นักเลง | |
| ลืมค่ำพร่ำเพรง | เล่นเบี้ยเสียเมือง |
| ทิ้งเมียเสียได้ | ห่อนไฝ่ชำเลือง |
| เคยกล่าวเนืองเนือง | ให้สัตย์แก่นาง |
| ๒๘๏ ว่าตราบม้วยมรณ์ | |
| หมายออมสมร | ฤๅห่อนอางขนาง |
| บัดนี้หนีไป | อยู่ไหนอย่าพราง |
| น้องน้อยคอยกลาง | ดงเดือดอาดูร |
| ๒๘๏ เม็ตตานางน้อง | |
| ชอกช้ำร่ำร้อง | ราวในไฟกูณฑ์ |
| หมองมัวผัวร้าง | ทุกข์นางร้อยคูณ |
| คืนค้ำกำลูน | ปลดทุกข์ประเทือง |
| ๒๘๏ โอ้โอ๋นักเลง | |
| ลืมคำพร่ำเพรง | เล่นเบี้ยเสียเมือง |
| เมียอยู่กลางไพร | เชิญไฝ่ชำเลือง |
| ปลดเศร้าเปล่าเปลือง | อย่าปราศเม็ตตา |
| ๘๏ ยินพจมาน | ท่านอธิบาย |
| บ่นบริยาย | ศัพทะกถา |
| ๏ กล่าวดุจไหน | ได้กรุณา |
| องค์พระธิดา | ใคร่จิตยิน ๚ |
| ๑๖๏ ปางนั้นพระนลนฤบดินทร์ | ชลนัยน์ไหลริน |
| หทัยธตื้นเต็มตวง | |
| ๏ แขงขืนกลืนกลั้นตันทรวง | ตัดเศร้าเผาดวง |
| ประดุจจะมอดชนม์มรณ์ | |
| ๏ อวนินทร์ยินถ้อยทูลวอน | รับสั่งบังอร |
| จะฟังพระราชพจมาน | |
| ๏ ซึ่งตอบบรรณาทโน้นนาน | พระนลนรบาล |
| บ่กริ่งก็กล่าววาจา |
คำพระนลกล่าว
| ๒๑๏ อันหญิงสิงทุกขะธรรมดา | กุลสตริก็จะอา |
| รักขะอาตมา | บ่หมิ่นมันท์ |
| ๏ ความสัตย์แห่งนางสอางวรรณ | กุศลวิมลธรรม์ |
| พาประสบสวรรค์ | บ่แคล้วคลาด |
| ๏ มาตรแม้นสามีจะหนีปราศ | เพราะหทยะวิปลาส |
| เธอบ่กริ้วกราด | สวามี |
| ๏ จารีตนวลย่อมสงวนศรี | ดุจสุรกวจี |
| ภัยบ่พึงมี | จะมาพาน |
| ๏ ผัวโซโง่เขลากำเดามาน | ภยะพิษพิสดาร |
| แม้นจะเลี้ยงปราณ | ก็ยากเย็น |
| ๏ เสื้อผ้าหาไม่หทัยเข็ญ | เพราะทวิชขคเปน |
| เหตุลำเค็ญ | ก็คาบไป |
| ๏ เสียเมืองเลื่องชื่อระบือไกล | พลรถคชหัย |
| ทรัพยะสินไอ | ศวรรย์หมด |
| ๏ ต่ำตกอกช้ำก็กำศรด | นิรอิศริยะยศ |
| เนตระน้ำหยด | ลำยองไย |
| ๏ ผัวเปนเช่นนี้ผิหนีไป | กุลสตริอรไทย |
| ย่อมจะเห็นใจ | บ่อางขนาง ๚ |
| ๑๖๏ ไนษัธอัสสุลุปราง | เผยพจน์หมดพลาง |
| พระองค์สอื้นกลืนชล | |
| ๏ ปางนั้นเกศินีนิรมล | ค่อยคล้อยถอยตน |
| และสู่นิเวศน์วังใน | |
| ๏ เข้าเฝ้าทูลความทรามไวย | ถ้อยคำจำไป |
| ประดุจะดังฟังมา | |
| ๏ ทูลทั้งอากัปกิริยา | วาหุกเห็นปรา |
| กฎโศกสอื้นฝืนองค์ ๚ |
