สรรคที่ ๒๕
ฉบัง
| ๑๖๏ เมื่อนั้นไนษัธทัดจันทร์ | จงถนอมจอมขวัญ |
| ศุภาภิรมย์สมศรี | |
| ๏ พริ้งพร้อมลม่อมไลมไภมี | นางล้ำนารี |
| วิเศษวิสุทธโศภน | |
| ๏ สนิทเสน่ห์ประเวณีนิรมล | พระนางพระนล |
| กระสันเกษมเหมหรรษ์ | |
| ๏ เริงรื่นชื่นแช่มแจ่มจันทร์ | กานดาลาวัณย์ |
| วิไลยวรางค์พางใจ | |
| ๏ วันรุ่งมุ่งเฝ้าท้าวไท | พระนลภูวไนย |
| ก็โสรดก็สรงทรงศรี | |
| ๏ พรายเพริศเลิศลบภพตรี | จำรัสรัตนี |
| อะคร้าวอะเคื้อเสื้อทรง | |
| ๏ พระนลพระนางพลางตรง | มยุรยาตรอาจองค์ |
| เสด็จนิเวศน์ภูมี | |
| ๏ เฝ้าพระชนกาธิบดี | อีกพระชนนี |
| ประณามประนมก้มองค์ | |
| ๏ อภิวาทน์อธิราชบาทบงสุ์ | สง่าเสงี่ยมเอี่ยมทรง |
| อุไรอร่ามงามงอน | |
| ๏ เมื่อนั้นวิทรรภ์ราชภูธร | มหิษีบังอร |
| พระเนตรธทอดทัศนา | |
| ๏ เห็นองค์พระราชธิดา | อีกทั้งนิษธา |
| ธิเบศร์เสด็จมาดล | |
| ๏ มหิศรมหิษีโศภน | ปริ่มปรีดีกมล |
| ก็ต้อนก็รับเขยขวัญ | |
| ๏ ลูบขนองสองลูกผูกพัน | ปราไสยในฉัน |
| ทะจิตสนิทสำนาร |
พระภีมะตรัสว่า
| ๑๖๏ ดูราเขยตูผู้ชาญ | ชัยเชิดเฉิดฉาน |
| อะริบ่รอต่อรณ | |
| ๏ เวรกรรมทำทุกข์ทำงน | อาภัพอับจน |
| สลายสลัดพลัดเมือง | |
| ๏ ไอศวรรย์อันเสวยเคยเรือง | ลาลดปลดเปลือง |
| วิบัติวิบากจากจร | |
| ๏ ห่อนใช่ความผิดอดิศร | มาตรแม้นแมนอมร |
| ก็ย่อมจะแจ้งใจปวง | |
| ๏ สบเคราะห์เพราะกลีผีหลวง | เล่ห์ล้นกลลวง |
| ละลานละเลิงเชิงชาญ | |
| ๏ แพ้พนันพลันพินาศราชฐาน | หัยรถคชสาร |
| สลัดสลดปลดไป | |
| ๏ สมบัติฃติยาธิปตัย | ไอสูรย์สูญใน |
| กระดานสกาอาดูร | |
| ๏ ร้อนร้าวราวในไฟกูณฑ์ | เร่าเร้าเผาภูล |
| เทวศบ่เว้นเข็ญขืน | |
| ๏ เดิรป่าคลาคล่ำค่ำคืน | เมียงามตามกลืน |
| พระอัสสุช้ำดำเนิร | |
| ๏ โหยไห้ในแถวแนวเถิน | เศขรดอนเขิน |
| มหามหิงส์สิงห์เสือ | |
| ๏ ยักษ์นาคหลากหลายร้ายเหลือ | โขมดเข็ญเขม้นเขือ |
| ขมีขมันมันตาม | |
| ๏ เดิรป่าพาองค์นงราม | พลัดพรากจากทราม |
| ไวยเริศนิราศบาทบงสุ์ | |
| ๏ ต่างองค์ต่างไปในดง | บุกป่าฝ่าพง |
| ก็เหตุเพราะกรรมลำเค็ญ | |
| ๏ สองเจ้าเศร้าจิตคิดเห็น | เหตุข้อก่อเข็ญ |
| ก็เพราะภูตร้ายก่ายเกย | |
| ๏ บัดนี้มาเวียงเยี่ยงเคย | โฉมงามทรามเชย |
| ก็พบพระราชสามี | |
| ๏ จงสุขทุกทิวาราตรี | ราชานารี |
| เสวยสวัสดิ์ตัดภัย | |
| ๏ สำเริงสำราญบานใจ | พระนางพระไน |
| ษัธจุ่งเกษมเปรมศรี ๚ |
| ๑๖๏ เมื่อนั้นนิษธาธิบดี | รับพรภูมี |
| วิทรรภะราชเรืองราม | |
| ๏ บังคมก้มราบกราบงาม | ทูลตอบชอบตาม |
| ระเบียบระบอบแบบบรรพ์ | |
| ๏ ปางนั้นประชาชนกล่นกัน | เกลื่อนไปในมรร |
| คะทั่วพระราชธานี | |
| ๏ ทราบฃ่าวพระนลนฤบดี | คืนสู่บูรี |
| ก็ซร้องก็แซ่แดเกษม | |
| ๏ โจษจรรลั่นอื้ออึงเอม | ยินดีปรีดิ์เปรม |
| กษัตริย์เสด็จคืนเวียง | |
| ๏ ทวยราษฎร์ขับรำจำเรียง | สำนารสำเนียง |
| เสนาะสนั่นในเมือง | |
| ๏ ยรรยงธงเทียวเขียวเหลือง | เวียงวังมลังเมลือง |
| ผกากมุทมากมี | |
| ๏ มาลัยเสาวรสรมณีย์ | โศภิตสุรภี |
| ตระการกระหลบแหล่งเวียง | |
| ๏ แถวถนนหนทางพ่างเพียง | แดนอินทร์ยินเสียง |
| ก็แสนเสนาะสำนาร | |
| ๏ ทวยราษฎร์เริงรื่นชื่นมาน | สำรวลสำราญ |
| ก็โห่และร้องก้องไกล | |
| ๏ ท้องถนนรดน้ำฉ่ำไป | โปรยผกามาลัย |
| เฉลิมพระเกียรติ์ภูบาล | |
| ๏ ตกแต่งแหล่งบูชาการ | คือเทวสถาน |
| วิจิตรประเจิดเพริศพราย | |
| ๏ กลุ่มกลุ่มประกวดอวดกาย | ยวดยิ่งหญิงชาย |
| ก็ปีติแม้นแมนมา ๚ |
| ๑๖๏ เมื่อนั้นฤตุบรรณราชา | ยินฃ่าวคือวา |
| หุกนั้นพระนลพลไกร | |
| ๏ คืนครองน้องนางพางใจ | คลาดแคล้วแผ้วภัย |
| กษัตริย์เกษมเหมหรรษ์ | |
| ๏ พระองค์ทรงฤทธิ์ฤตุบรรณ | ทราบฃ่าวสำคัญ |
| ก็พลอยถวิลยินดี | |
| ๏ ปลื้มปริ่มอิ่มเอมเปรมปรีดิ์ | ปราศขุ่นมุ่นมี |
| กมลบ่หมองคลองธรรม์ | |
| ๏ ปางนั้นพระนลถกลพรรณ์ | ผ่องผุดสุดบรร |
| เจิดลักษณ์วิลาสรูปี | |
| ๏ เสด็จเฝ้าฤตุบรรณนฤบดี | ทูลความตามมี |
| ลำดับแต่เบื้องหลังมา | |
| ๏ เกิดเหตุเภทพาลกานดา | คราวเคราะห์เพราะสกา |
| ก็พลัดก็พรากจากไป | |
| ๏ พบนาคหลากฤทธิ์เรืองไกร | ครากรรมจำใจ |
| ทนทุกข์ณะกลางอัคคี | |
| ๏ ฃ้าช่วยห่อนม้วยชีวี | เธอคิดคุณมี |
| สุมิตระจิตจำเริญ | |
| ๏ เสแสร้งแกล้งให้ดำเนิร | สิบก้าวห่อนเกิน |
| ธกัดตระบัดบรรดาล | |
| ๏ รูปเปลี่ยนเพี้ยนผิดวิตถาร | อากัปอาการ |
| วิกลประหลาดหลายนัย | |
| ๏ แปลกแสนแขนสั้นขันใจ | รูปร่างช่างกระไร |
| ผิบงก็เบื่อเหลือเกิน | |
| ๏ นาคแนะและฃ้าดำเนิร | ในแถวแนวเถิน |
| ประลุณะกรุงโกศล | |
| ๏ เฃ้าเฝ้าพระองค์ทรงพล | พึ่งบาทยุคล |
| พระองค์ก็โปรดเม็ตตา | |
| ๏ อันเรื่องแต่เบื้องนั้นมา | องค์พระราชา |
| ก็ย่อมประจักษ์หฤทัย | |
| ๏ ฃ้าขอพระราชอภัย | ถ้อยความตามนัย |
| ที่ปิดข้อฃำอำพราง ๚ |
| ๑๖๏ เมื่อนั้นฤตุบรรณโศภางค์ | ยินพระนลพลาง |
| ก็ตอบพระราชวาที | |
| ๏ ดูราพระนราธิบดี | เมืองแมนแดนตรี |
| ก็ย่อมประจักษ์ศักดิ์ทรง | |
| ๏ คราวกรรมจำพรากจากองค์ | มหิษียุพยง |
| วิโยคพระยอดเยาวมาลย์ | |
| ๏ บัดนี้คืนเวียงเยี่ยงกาล | ก่อนล้ำสำราญ |
| พระยศพระเกียรดิ์เกรียงไกร | |
| ๏ คืนน้องครองนุชสุดใจ | นงรามทรามไวย |
| สมรเสมอนัยนา | |
| ๏ คืนสู่สมบัติฃัติยา | ธิปตัยไกรอา |
| นุภาพกระหลบภพตรี | |
| ๏ คืนสุขคืนสมรมณี | คืนครองปัถพี |
| คืนไอศวรรย์จรรโลง | |
| ๏ สรวมทรงผาสุกทุกโมง | ปลูกรักชักโยง |
| ประชาเกษมเอมใจ | |
| ๏ จงทรงสวัสดีมีชัย | ข่มเข็ญเปนภัย |
| แก่ปวงริปูหมู่พาล | |
| ๏ ตูผู้หฤทัยไสศานติ์ | เปรมใจในวาร |
| พระนลพระน้องครองคืน | |
| ๏ เกริ่นเกียรติ์อะคร้าวยาวยืน | อมิตรคิดขืน |
| จะย่อยจะยับพับไป | |
| ๏ ถวิลเมื่อพระนลพลไกร | ยับยั้งอยู่ใน |
| อโยธยาธานี | |
| ๏ ฃ้ามุ่งเม็ตตาอารี | ห่อนกอบการมี |
| ละลาบละล้วงล่วงเกิน | |
| ๏ หากเปนไปบ้างบังเอิน | ขอโทษโปรดเทอญ |
| เพราะตูบ่ตั้งใจทำ | |
| ๏ หากหาญรานร้าวกล่าวคำ | อยาบช้าฃ้าจำ |
| บ่ได้เพราะใช่เจตนา | |
| ๏ หากแสดงขึ้งโกรธโทษอา | การทั้งกิริยา |
| ก็ตูบ่ตั้งใจเลย | |
| ๏ มาตรแม้นฃ้าไซร้ได้เคย | พลาดพลั้งดังเฉลย |
| อภัยะโทษโปรดเทอญ ๚ |
พระนลตอบว่า
| ๑๖๏ ฃ้าแต่นรราชจำเริญ | จักล่วงจักเกิน |
| ผินิดผิน้อยฤๅมี | |
| ๏ ฃ้าอยู่อโยธยาธานี | แสนเกษมเปรมปรีดิ์ |
| มิขุ่นมิเคืองเรื่องใด | |
| ๏ สำนึงพึ่งบุญภูวไนย | สำราญบานใจ |
| บ่เดือดบ่ร้อนรำคาญ | |
| ๏ อันพระชนาธิปภูบาล | ในชาติก่อนกาล |
| ก็คงสหายแห่งตู | |
| ๏ ฉนั้นไซร้จึงได้ค้ำชู | ในชาตินี้ภู |
| ธเรศร์ธเอื้ออวยผล | |
| ๏ ขอจงพระองค์ทรงพล | ผู้เรืองฤทธิรณ |
| และฃ้าผู้เพื่อนภูบาล | |
| ๏ เปนมิตรกันไปในกาล | เบื้องน่าช้านาน |
| บ่เสื่อมสลายคลายใจ | |
| ๏ บัดนี้ฃ้ามีหฤทัย | จะถวายภูวไนย |
| ซึ่งวิทยาม้ากล้าแขง | |
| ๏ เจนหัยใจหาญร่านแรง | เลิศล้ำคำแหง |
| จะขี่จะขับฉับไว | |
| ๏ พระองค์จงตั้งหฤทัย | ตรับฟังดังนัย |
| ที่ฃ้าจะทูลภูมี ๚ |
| ๑๖๏ ตรัสพลางพระนลนรสีห์ | อิ่มเอมเปรมปรีดิ์ |
| ก็สอนวิชาม้ายง | |
| ๏ ฝ่ายพระฤตุบรรณ์บรรจง | ใจเรียนดุรงค์ |
| วิชาประเสริฐเลิศแรง | |
| ๏ รู้ถ้วนขบวนม้ากล้าแขง | ลึกล้ำสำแดง |
| วิธีขี่ขับจับสาย | |
| ๏ วิทยาม้ามากหลากหลาย | เลิศล้นนลขยาย |
| บ่ปิดบ่บังดังมี | |
| ๏ ปางพระภางคาสุรี | อวนินทร์ยินดี |
| สเริงสราญบานตา | |
| ๏ ทูลลาพระภีมะนรา | ธิปทั้งนิษธา |
| ธิราชนเรศร์ฤทธี | |
| ๏ เกษกษัตริย์จัดหาสารถี | ขับรถรัตนี |
| เสด็จและด่วนโดยดง | |
| ๏ เริงชมรุกขชาติดาดพง | ดื่นในไพรระหง |
| ตระการกระหลบอารัญ | |
| ๏ สัตว์สิงวิ่งในไพรสัณฑ์ | ขลาลมุงยุ่งกัน |
| กระพัดกระเพิดเปิดไป | |
| ๏ กวางทองย่องย่างกลางไพร | ยินรถภูวไนย |
| ก็หลีกก็ลี้หนีซอน | |
| ๏ จำรัสรัตน์อร่ามงามงอน | รถลิ่วปลิวจร |
| ณะแถวณะเถื่อนอาธวา | |
| ๏ ฤตุบรรณ์บรรลุอโยธยา | อภิชิตราชา |
| ก็แสนเกษมสำราญ ๚ |
| ๑๖๏ ปางนั้นพระนลนรบาล | จงถนอมจอมมาลย์ |
| ประทับประเทิงเริงรมย์ | |
| ๏ คลึงเคล้าเย้ายวนชวนชม | ปิยสองปองสม |
| สนิทเสน่ห์นงคราญ | |
| ๏ บรรเทิงละเลิงใจลาน | รสรักอรรคฐาน |
| เสวยสวรรค์ชั้นอินทร์ | |
| ๏ ยับยั้งยังกรุงกุณฑิน | สำนักอวนินทร์ |
| วิทรรภะราชลือนาม ๚ |
