สรรคที่ ๑
วสันตติลกฉันท์
| ๑๔๏ ยังมีกษัตริย์นิษธราษฎร์ | นลราชสมัญญา |
| ลือฃามพระนามนลนรา | ธิปทั่วไผทศรี |
| ๏ เฉกฉัตรอุบัตินิษธร่ม | อภิรมยะลาภี |
| สมบัติพิพัฒนะธนี | ธรณีระบือบุญ |
| ๏ ทรงศักดิ์ประจักษ์จิตประจำ | รสธรรมธิราดุลย์ |
| นานาคุณานุคุณจุน | จิตเหิมเฉลิมรมย์ |
| ๏ ทรงเดชวิเศษศรวิสิฎฐ์ | อภิฤทธิ์ปรากรม |
| เลี้ยงราษฎร์พระราชอุปสดมภ์ | อดิเรกอเนกนันท์ |
| ๏ ทรงโฉมประโลมจิตประเจิด | สิริเลิศะรังสรรค์ |
| อำไพประพลพิมลพรรณ์ | ผิวพิศก็ติดตา |
| ๏ แคล่วคล่องทำนองอศวชาติ | จรผาดผยองพา |
| เปนปิ่นมหารถมหา | รถอื่นบ่ขืนแขง |
| ๏ รู้หลักประจักษ์จตุรเวท | นรเศรษฐะกำแหง |
| เชิงชั้นพนันนลระแวง | จิตรักตระหนักนัย |
| ๏ อวยทานอุทารอุทยเทอด | นรเลิศสุฃาลัย |
| บรรเทิงสเริงสริระไภ | ยพิบัติบ่บีฑา |
| ๏ เสนาพลาธิกพหล | นรชนระบือชา |
| เหิ่มหาญทยานหทยทา | นพแทตย์บ่เทียมทาน |
| ๏ เกริกเกียรติ์กระหลบพิภพแม้น | ภพแมนมโหฬาร |
| เสมอศักดิศักระมฆวาน | สุรสิทธิรังสรรค์ ๚ |
| ๑๔๏ ยังมีพระภีมะมรุเดช | นคเรศวิทรรภ์ฃัณฑ์ |
| ครองราชย์บำราศบรถวัล | ยเถลิงเถกิงศรี |
| ๏ ไพร่ฟ้าประชากรเกษม | สุขเหมหทัยทวี |
| เรืองรมยะร่มนิคมมี | พิตภัทระภูลเพ็ญ |
| ๏ แต่องค์พระภีมะนิรรม | ยะระทมระทวยเข็ญ |
| หมายปองและหมองมนลำเค็ญ | เพราะบ่สิทธิสมหมาย |
| ๏ เหตุไร้พระราชบุตระบุตรี | มหิษีฤดีดาย |
| กำศรดระทดหทยวาย | อุระร้อนบ่ห่อนมี |
| ๏ บำเพ็ญกุศลผลก็ไร้ | มนไหม้มลายศรี |
| หลายหลากประจากธนมณี | พรพิตก็นิษผล |
| ๏ วันหนึ่งมนีวิริยกล้า | ตบะฌานะโกศล |
| สู่ราชสถานถิรถกล | ชชวาลตระการตา |
| ๏ จึ่งภีมะราชและมหิษี | จิตปรีดิหรรษา |
| ซาบซ่านสราญกมลมา | นิตน้อมประณามเธอ |
| ๏ เชิญองค์พระดาบสสถิต | ยณะอาศน์อุไรเลอ |
| สององคะทรงบำรุบำเรอ | ปฏิบัติพระโยคี |
| ๏ เมื่อนั้นมุนีสถิรธรร | มอรัณยะวาสี |
| เปี่ยมปีติในหทยมี | มนเหมเกษมศานติ์ |
| ๏ อวยพรถวายนฤบดี | มหิษีวิมลมาลย์ |
| จงทรงพระราชสิริสราญ | สุรฤทธิธำรง |
| ๏ อันใดพระใคร่จิตกระสัน | สุขหรรษะจำนง |
| อันนั้นประสบศุภประสงค์ | พรสิทธิสมบูรณ์ |
| ๏ หมายมีบุตรีบุตระประเสริฐ | ฉวิเฉิดฉมามูรธ์ |
| เปนศรีมหานครคูณ | กิติเลื่องระบือไกร |
| ๏ จงสบมโนรถประสง | คจำนงมนุญใน |
| ไป่คลาดพระราชหฤทัย | ดุจอาตมะอวยถวาย |
| ๏ ครั้นเสร็จประสิทธิ์พรพิพัฒน์ | พระวนัสถะผันผาย |
| ทูลลานราธิปและหมาย | ทิศถิ่นพนาลัย ๚ |
| ๑๔๏ ฝ่ายองค์พระปิ่นนรวิทรร | ภสุธรรมะธรไท |
| อีกนางพระยายุวประไพ | อภิลาษลออองค์ |
| ๏ จำเดิมมุนีวิริยเดช | วรเวทธำรง |
| เธอช่วยอำนวยพระพรมง | คลสิทธิสมปอง |
| ๏ แต่นั้นสุรางคะมหิษี | ธก็มีบุตรีสนอง |
| สวาดิ์แสนเสน่ห์สนิทสอง | ปฏิพัทธะเพียงใจ |
| ๏ อีกมีพระราชดนุชสาม | ทมะนามเกรียงไกร |
| หนึ่งทานตะหนึ่งทมนะไช | ยะยศาภิศักดิ์ศรี |
| ๏ ฝ่ายราชบุตรีสิริยโศ | ธรทัมะยันตี |
| พรายเพราพระเยาวะดรุณี | สุขุมาลละลานเลอ |
| ๏ ทรงศรีฉวีวรวิลาส | กลวาดวิมลเสมอ |
| ใครยลก็ดลจิตเลมอ | มนถึงคนึงศรี |
| ๏ ในฟ้าจะหาอรสุรางค์ | ดุจนางก็ห่อนมี |
| ในดินจะหาอรยุพี | กลนุชก็สุดหา |
| ๏ ความงามณะสามภพเสนอ | จะเสมอบ่มีมา |
| ทรามไวยประไพพรศุภา | ผิวเห็นก็เปนบุญ ๚ |
| ๑๔๏ ฝ่ายองค์นิษัธฃติยนาถ | นลราชระบือคุณ |
| ภๅโฉมประโลมนยนะสุน | ทรทั่วไผทศรี |
| ๏ ทราบศัพท์ยุบลนลอนันต์ | ณะวิทรรภะธานี |
| จวบองค์พระราชวรบุตรี | ธก็รู้ระหัสสาร |
| ๏ ปางปวงประชานิษธราษฎร์ | ก็นินาทะพิสดาร |
| ภๅลักษณ์ยุบลวิมลมาลย์ | พระวิทรรภะนารี |
| ๏ จวบจนพระนลธก็ตระหนัก | วรลักษณ์พระบุตรี |
| ต่างองค์ก็ต่างกมลมี | ปฏิพัทธะผูกพัน |
| ๏ ยิ่งยินระบินยุบลภๅ | ก็ระบือหทัยศัลย์ |
| นางใคร่จะยลพระนลครัน | นลใคร่จะยลนาง ๚ |
| ๑๔๏ เมื่อนั้นพระนลพิมลโฉม | อุระโซมระคางขนาง |
| หมายน้องและหมองกมลหมาง | เพราะบ่เหมือนกมลหมาย |
| ๏ วันหนึ่งพระจึ่งจรประพาศ | พนราชสราญกาย |
| องค์เดียวพระเที่ยวทุรณะทาย | บทท่องระโหฐาน |
| ๏ ยลหงส์หิรญวิมลเมิล | มนเพลินพิบูลย์บาน |
| สำเริงประเทิงหทยะลาน | จิตเล่นบ่เห็นองค์ |
| ๏ ปางนั้นนราธิปกษัตริ์ | ยนิษัธะธำรง |
| ซอกซอนและซ่อนคณะพิหง | คและหงสะหลงเผลอ |
| ๏ เมียงเมิลดำเนิรบทบ่แกรบ | จรแอบกำบังเฌอ |
| จับได้สุโนคพระนลเธอ | ก็แจร่มจรูญปรีดิ์ |
| ๏ ฝ่ายหงสะเหมวรวิหค | ก็สทกสท้านมี |
| ใจกลัวระรัวสริระตี | อุระข้อนคนึงครวญ ๚ |
หงส์ทูญพระนลว่า
| ๑๔๏ อ้าองค์พระทรงสุรมเห | ศรศักดิ์นเรศวร |
| ภูวนาถพระบาทยุคลควร | ภพพึ่งสำนึงนาน |
| ๏ แม้นทรงพระคุณกรุณโปรด | สละโทษมิสังหาร |
| ขอรองลอองพระบทมาลย์ | กลทูตทำนูลเสนอ |
| ๏ แด่นางพระราชปิยยุพา | พระธิดาวิทรรภ์เธอ |
| สำแดงพระคุณอดุลเลอ | นลราชนเรสูร |
| ๏ นางทราบยุบลพระนลแล้ว | ฤจะแคล้วอุราดูร |
| จักครวญจะใคร่หทยภูล | จิตเล่ห์เสนหา ๚ |
| ๑๔๏ ฟังหงส์ทำนูลมธุรวาท | นลราชหรรษา |
| ปลดปล่อยพิหคพิหคลา | จรรีบระเห็จหน |
| ๏ พาพวกพิหงคะคณะหมาย | มนบ่ายโพยมบน |
| ฉิวฉิวละลิ่วอำพรดล | ณะวิทรรภะธานี |
| ๏ ลงยังพระราชอุทยาน | ยุวมาลย์พระบุตรี |
| ชมพรรณ์กุสุมสุขุมปรี | ดิจรัสจรูงราม |
| ๏ เมื่อนั้นพระองค์อรธิดา | ทศนาสุโนคงาม |
| คิดใคร่จะได้ก็จรตาม | บริษัทก็ตามองค์ |
| ๏ แอบอ้อมแลล้อมคณะสุโนค | และกระโชกจะจับหงส์ |
| หวุดหวิดกระชิดจิตพวง | ผิวใกล้ก็ไป่ทัน |
| ๏ ปางราชยุพาพรประไพ | จรไล่พิหคหัน |
| หนีนางและห่างคณะกำนัล | ก็สุโนคเสนอสาร ๚ |
หงส์ทูลนางว่า
| ๑๔๏ อ้าองค์พระราชวรบุตรี | ศุภศรีฉวีกาญจน์ |
| เพ็ญพักตร์พิมลกลสุมาลย์ | อรเอี่ยมอุไรพรรณ์ |
| ๏ อันในนิษัธฃติยะนาถ | อธิราชยะรังสรรค์ |
| ไพศาลพิศลย์ผลอนันต์ | นลผู้ผดุงเมือง |
| ๏ อันองค์พระนลพิมลเฉิด | ฉวิเลิศวิไลยเรือง |
| บุญญาภิฤทธิ์พิชิตเปลือง | ปรภาพบ่พึงเผยอ |
| ๏ คนธรรพ์อุรุคสุรและราก | ษสมากบ่มีเสมอ |
| ดาวเดือนบ่เหมือนพระนลเธอ | นิติธรนิกรพิง |
| ๏ ฉันใดพระองค์อรประเสริฐ | สิริเลิศณะเหล่าหญิง |
| ฉันนั้นพระนลวิมลจริง | จิตรเลิศณะเหล่าชาย |
| ๏ ชายเลิศผิร่วมสมรเลิศ | จะประเสริฐะแหล่หลาย |
| โลกหล้าจะหาอุภยะผาย | ภทระเหมือนมิพึงมี ๚ |
| ๑๔๏ เมื่อนั้นยุพาพรลำเภา | อรเยาวะสุนทรี |
| ปางทรงสดับสกุณปรี | ดิก็ตอบยุบลไป |
| ๏ ดูราพิหคกนกหงส์ | จะประสงค์ประการใด |
| จงเร่งระเห็จอำพรไคล | ณะนิษัธนครฃัณฑ์ |
| ๏ บรรยายยุบลกลประสงค์ | ดุจหงส์จำนงสรร |
| ทูลองค์พระนลพลอนันต์ | กลที่ทำนูลเรา ๚ |
| ๑๔๏ บัดนั้นสุโนคสิรประณต | วรนุชะนงเยาว์ |
| ทูลลายุพาอรลำเภา | จรเหิรระเห็จคลา |
| ๏ ถ่องทูลพระนลนรบดี | ธก็ปรีดิหรรษา |
| ปลื้มเปรมเกษมกมลมา | ลยะแผ้วพิมลศรี ๚ |
