๘๑. ประกาศเตือนสติผู้ซื้อข้าวขายข้าว

(ณวันอาทิตย์ เดือนยี่ ขึ้น ๙ ค่ำ ปีมะโรงอัฐศก)

มีพระบรมราชโองการมารพระบัณฑูรสุรสิงหนาท ประกาศแก่ข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อยและราษฎรอยู่ในกรุงฯ นอกกรุงฯ ทั้งปวงให้ทราบทั่วกันว่า ในปีมะโรงนักษัตรอัฐศกนี้ฝนงามดีข้าวในนามีผลบริบูรณ์ทุกตำบล จนเล่าฦๅไปถึงคนต่างประเทศๆ จัดเรือกำปั่นเข้ามาซื้อข้าวมากหลายลำ ได้บรรทุกข้าวในกรุงฯ ออกไปมากแล้ว บัดนี้ราคาข้าวก็ขึ้นไปเพราะตื่นกันซื้อตื่นกันขาย ฝ่ายเรือลูกค้าต่างประเทศก็ยังมีเข้ามามากเพื่อจะซื้อข้าวออกไปไม่น้อยลง ถ้าในปีมะเสงนักษัตรนพศกฝนงามดีอยู่เหมือนอย่างปีนี้ ข้าวก็จะไม่ขัดสนแก่พลเมืองฝ่ายไทย ถ้าฝนไม่งามดีข้าวก็จะขึ้นราคาแพงมากไป เพราะฉนั้นข้าราชการแลราษฎรผู้ใดๆ ซึ่งไม่ได้ทำนา ฤๅมีข้าวอยู่แต่น้อย จะใช้สอยไม่พอชั่วปีในปีมะเสงนพศกนั้น เมื่อกลัวว่าปีใหม่ข้าวจะแพง ก็ให้เร่งจัดซื้อเสียโดยเร็วแต่เวลายังถูกอยู่นี้ ให้พอการที่จะใช้สอยของตัว ถ้าในปีใหม่ฝนงามดี ข้าวงามเหมือนในปีนี้ข้าวที่ได้ซื้อไว้ก็จะไม่เสียเปล่า ได้จำหน่ายไปแก่ลูกค้าที่สีข้าวขายแล้วซื้อข้าวใหม่ต่อไป จงรีบซื้อข้าวเก็บไว้ใช้กินแต่เมื่อราคาข้าวยังไม่แพงนัก อย่าให้ตื่นกันซื้อเมื่อฝนแล้งเมื่อข้าวแพงดังแต่ก่อนเลย

อนึ่งผู้ที่เกียจคร้านไม่ได้ทำนาซื้อข้าวเขากิน ก็อยากแต่จะให้ราคาข้าวถูกอยู่เสมอไป ราษฎรที่ทำนาถ้าขายข้าวได้ราคาถูกนักไม่สมกับแรงเหนื่อยก็จะท้อถอยทิ้งไร่นาไปทำการอื่นๆ เสีย เพราะฉนั้นจึงทรงพระกรุณาโปรดฯ ให้ราษฎรขายข้าวแก่คนนอกประเทศเพื่อจะให้ราษฎรได้ผลประโยชน์ตามสมควร

ประกาศมาณวันอาทิตย์ เดือนยี่ ขึ้น ๙ ค่ำ ปีมะโรงนักษัตรอัฐศก