๗๗ ประกาศอนุญาตให้ชาวกรุงฯ รับจ้างฝรั่ง

(ณวันเสาร์ เดือน ๑๑ ขึ้น ๕ ค่ำ ปีมะโรงอัฐศก)

มีพระบรมราชโองการมารพระบัณฑูรสุรสิงหนาท ให้ประกาศรู้ทั่วไปแก่บรรดาราษฎรที่อยู่ในพระราชอาณาจักร คือชาวกรุงเทพมหานครก็ดี ชาวหัวเมืองรอบคอบซึ่งจะไปมาถึงได้ใน ๒๔ ชั่วโมงนั้นก็ดี ให้ทราบจงทั่วกันว่า บัดนี้มหานครใหญ่นอกประเทศถึงสามเมือง ได้เข้ามาทำสัญญาทางพระราชไมตรีและการค้าขายกับด้วยพระมหานครนี้ การหนังสือสัญญาก็ทำสำเร็จแล้ว บัดนี้ก็มีลูกค้าพานิชคนผิวขาวที่เรียกว่าฝรั่งหลายพวกหลายคน เอาเงินทองเปนอันมากเข้ามาแล้วคิดอ่านจัดซื้อสินค้า และหาที่ทางจะซื้อจะเช่า และจ้างคนฝ่ายไทยใช้ให้เปนครูสอนภาษาและทำการงารต่างๆ พระเจ้าแผ่นดินและเสนาบดีก็มีความยินดี ว่าราษฎรฝ่ายไทยที่ยากจนจะได้ช่องเพื่อจะค้าขาย และรับจ้างทำการหาเงินทองเปนประโยชน์เจริญแก่บ้านเมือง และการเรื่องจะให้เจ้าของที่ดินยอมให้คนนอก ที่เรียกว่าฝรั่งซื้อที่เช่าที่ได้ กำหนดที่กำหนดกาลเพียงไร ก็ได้มีแจ้งในคำประกาศมาก่อนในเดือนเจ็ดนั้นแล้ว ใครยังไม่ทราบถนัดก็ให้ไปตามสืบคำประกาศที่มีในอำเภอรั้วแขวงและใครๆ ที่ได้ไปก่อนนั้นเถิด แต่การที่จะรับจ้างคนพวกที่เรียกว่าฝรั่งทำการนั้น ก็ได้มีว่าไว้ข้างในคำประกาศฉบับใหญ่ ซึ่งประกาศซ้ำไปในเดือนเจ็ดนั้นแล้ว แต่ยังไม่เลอียดถ้วนถี่ ครั้นเหตุอะไรมีขึ้นสักแห่งหนึ่งก็แตกตื่นตกใจเล่าฦๅกันไปผิดๆ ต่างๆ ลูกจ้างของคนนอกประเทศที่เรียกว่าฝรั่งทำการค้างอยู่ ฤๅให้รักษาเย่าเรือนสิ่งของอยู่ เมื่อได้ฟังอะไรเล็กน้อยก็แตกตื่นหลบหลีกหนีไป ทำให้ผู้จ้างผู้ใช้เสียประโยชน์ขาดประโยชน์ต่าง ๆ

เพราะฉนั้นจึงประกาศมาบัดนี้ เพื่อจะให้เชื่อถือคำประกาศมีตราหลวงเปนสำคัญ ให้เชื่อเอาเปนจริงเปนประมาณ อย่าให้เชื่อคำเล่าฦๅต่างๆ ใครๆ คือ ไทย จีน ญวน พม่า มอญ เขมร ลาว แขกมลายู แขกจาม และลูกหลานฝรั่งโปรตุเกตเดิมทั้งปวงทั้งหญิงทั้งชาย ใครจะไปรับจ้างคนนอกที่เรียกว่าฝรั่งอยู่ให้ใช้ทำการในบ้านในเรือนในเรือ ของคนนอกที่เรียกว่าฝรั่งนั้นก็ดี จะรับเอาการของคนนอกที่เรียกว่าฝรั่งมาทำในบ้านในเรือนของตัวและที่ใดๆ ก็ดี ฤๅจะเปนแต่อยู่ในบ้านเรือนของตัว ไปทำการของคนนอกที่เรียกว่าฝรั่งตามเวลาดังครูที่ไปสอนหนังสือสอนภาษา และคนไปจ้างขุดอู่ต่อเรือและอื่นๆ นั้นก็ดี โปรดให้ทำหมดทุกอย่างมิได้ห้าม คนทั้งปวงที่อยากจะใคร่รับจ้าง จงได้ค่าจ้างเปนผลประโยชน์ของตัวเลี้ยงชีวิตเถิด ไม่มีความผิดอันใดเพราะที่รับจ้างคนนอกที่เรียกว่าฝรั่งนั้นเลย

ประกาศมาณวันเสาร์ เดือน ๑๑ ขึ้น ๕ ค่ำ ปีมะโรงนักษัตรอัฐศก