๗๒. ประกาศว่าด้วยผู้ที่จะรับทำภาษีอากรต่างๆ ให้ทำเรื่องราวยื่นตามกรม

(ณเดือน ๕ ปีมะโรงอัฐศก)

มีพระบรมราชโองการมารพระบัณฑูรสุรสิงหนาท ให้ตีพิมพ์ประกาศแก่ผู้ที่จะเดินเหินเปนเจ้าภาษีนายอากรทั้งปวงให้รู้ทั่วกัน ว่าตั้งแต่นี้ไปจีนฤๅไทยผู้ใดผู้หนึ่ง ซึ่งจะเปนเจ้าภาษีรายใหม่ยังไม่เคยมีแต่ก่อน เมื่อเห็นว่าพอจะเก็บพระราชทรัพย์ทูลเกล้าฯ ถวายเปนประโยชน์กับแผ่นดินได้ ถ้าผู้นั้นขึ้นในกรมมหาดไทย ก็ให้ทำเรื่องราวมายื่นกรมมหาดไทย ถ้าขึ้นในกรมพระกลาโหม ก็ให้มายื่นกับกรมพระกลาโหม ถ้าขึ้นในกรมท่าก็ให้มายื่นกรมท่า ถ้าขึ้นในพระคลังสินค้าก็ให้ยื่นกับพระคลังสินค้า ฤๅผู้ซึ่งจะเปนเจ้าภาษีนั้นอยู่ในกรุงฯ จะทำเรื่องราวไปยื่นทั้ง ๓ กรมฤๅกรมใดกรมหนึ่งก็ตาม ฤๅจะไปยื่นกับสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิชัยญาติ นรเนตรนาถราชสุริยวงศ์ก็ได้ ถ้าใน ๑๕ วันว่าไม่แล้ว ก็ให้หานายหน้าข้างหน้าข้างใน นำเรื่องราวขึ้นกราบทูลพระกรุณา ให้พร้อมกับหนังสือประกันและตัวนายประกันที่ทรงรู้จักฤๅที่ควรจะทรงรู้จัก จะทรงตัดสินให้แล้ว แต่ในเรื่องราวนั้นอย่าให้ว่าแบ่งปันตั้งพิกัดเอาเองว่าเท่านี้เท่านั้น ขึ้นที่นั้นเท่านั้น ที่นั่นเท่านั้นให้แรงไป ให้ว่าอ่อนน้อมเข้ามาพอสมควร

ถ้าภาษีอากรรายเก่าที่มีอยู่แล้ว เห็นเจ้าภาษีนายอากรคนเก่าทำมีกำไร แต่หาบวกขึ้นทูลเกล้าฯ ถวายไม่ จะมาประมูลพระราชทรัพย์ให้ทวีมากขึ้นไปนั้น ถ้าขึ้นพระคลังมหาสมบัติ ก็ให้ยื่นเรื่องราวกับเจ้าพนักงารพระคลังมหาสมบัติ ขึ้นพระคลังสินค้าก็ให้ยื่นกับเจ้าพนักงารพระคลังสินค้า ถ้าสงสัยเจ้าพนักงานว่าจะเห็นกับหน้าผู้อื่นจะไม่ทำโดยซื่อสัตย์สุจริต ก็ให้หานายหน้าข้างหน้าฤๅข้างใน ให้นำเรื่องราวขึ้นกราบบังคมทูลพระกรุณา ให้ทรงทราบใต้ฝ่าลอองธุลีพระบาทพร้อมทั้งผู้ประกัน เมื่อทรงเห็นว่าควรจะได้แก่ผู้ใด ก็จะโปรดเกล้า ฯ ให้เจ้าพนักงารให้กับผู้นั้นทำไป.

ประกาศมาณวันเดือน ๕ ปีมะโรงอัฐศก จุลศักราช ๑๒๑๘