- คำนำ
- อธิบายประชุมคำพากย์รามเกียรติ์
- ประชุมคำพากย์รามเกียรติ์ ภาค ๑
- พากย์สามตระ เบิกหน้าพระ
- พากย์กระบวนทศกัณฐ์ลงสวน
- พากย์นางลอย
- พากย์นาคบาศ
- พากย์พิธีพรหมาสตร์
- พากย์กระบวนทัพมังกรกัณฐ์
- พากย์กระบวนมังกรกัณฐ์ ยกไปขัดตาทัพ
- พากย์ศึกมังกรกัณฐ์
- พากย์ทศกัณฐ์ บอกข่าวมังกรกัณฐ์ล้ม
- พากย์พรหมาสตร์
- พากย์เอราวัณ
- พากย์นางสีดามาสนามรบ
- พากย์รถต่าง ๆ
- พากย์กระบวนทัพม้าวิรุณจำบัง
- พากย์ทัพม้า
- คำพากย์ พระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ ๖
- ประชุมคำพากย์รามเกียรติ์ ภาค ๒
- ประชุมคำพากย์รามเกียรติ์ ภาค ๓
- ประชุมคำพากย์รามเกียรติ์ ภาค ๔
- ภาคผนวก ตำราเล่นหนังในงานมหรสพ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ
ตอน สีดาหาย
๑๖
| ๏ ฝ่ายสำมนักขายักษี | ถึงฝั่งวารี |
| ก็เหาะละลิ่วลอยทะยาน | |
| ๏ บันลุลงการาชฐาน | ตรงขึ้นโรงธาร |
| จะเข้าไปเฝ้าท้าวไท | |
| ๏ มุขมาตย์ต่างตื่นตกใจ | ร้องบอกข้างใน |
| เอาอรรถมาทูลกุมภัณฑ์ | |
| ๏ แสนสาวอสุรกำนัล | แล่นเข้าเคียมคัล |
| เคารพทูลทันที | |
| ๏ บ้างวิ่งออกรับมารศรี | สร้วมกอดเทพี |
| พิลาปถามกิจจา | |
| ๏ ทศเศียรแจ้งข่าวกนิษฐา | ก้องกาจโกรธา |
| ไปดูกนิษฐด้วยพลัน | |
| ๏ น้องท้าวยุรยาตรผาดผัน | ร้องแรกรำพัน |
| เข้ากอดพระบาทบัดใจ ฯ |
ฯ โอด ฯ
| ๏ ว่าข้าพึ่งบุญท่านไท | ค่อยอยู่เย็นใจ |
| ก็ช้ามาสามโกฏิปลาย | |
| ๏ บเคืองเบื้องบาทระคาย | เภทภัยทั้งหลาย |
| ไป่พานแต่ปูนใยยอง | |
| ๏ บัดนี้ลักษณ์รามทั้งสอง | ละเมืองมาครอง |
| ผนวชอยู่ฝั่งโคธา | |
| ๏ นำโฉมนางหนึ่งสุทธิสา | ทรชื่อสีดา |
| วิลาศล้ำอำมร | |
| ๏ เห็นควรทูลบาทมุลิกร | บริรักษ์ภูธร |
| ข้าฉวยจะอุ้มเอามา | |
| ๏ น้องรามจึงทำโทษา | ตัดหัตถ์บาทา |
| ทั้งปากแลกรรณบัดใจ | |
| ๏ ข้าแล่นไปทูลสารไข | ขุนขรฟุนไฟ |
| ก็ยกพยุหไปผจญ | |
| ๏ ในครู่เดียวแหลกลาญชนม์ | ทั้งตรีเศียรพล |
| แลทูษณ์สิ้นสุดปราณ | |
| ๏ หมดหมู่หัยคชาชาญ | หลู้ล้มบทาน |
| กำลังธนูรามา | |
| ๏ ทูลพลางดำเนินโฉมสา | ทรลักษณ์สีดา |
| อันสรรพสิริลาวัณย์ | |
| ๏ วรพักตร์เพ็ญแผ้วเพียงจันทร์ | ปรางเปล่งงามพรรณ |
| พิมลเกศก่องไร | |
| ๏ นาสิกแสล้มละไม | เอี่ยมโอษฐ์วิไล |
| วิลาสเนตรปานนิล | |
| ๏ ขนงก่งกลวงศิลป์ | กลีบบุษป์โกมิน |
| ลออดั่งกรรณกัลยา | |
| ๏ บงกชดุจถันกัณฐา | สบสรรพอังคา |
| พยพอุดมสมกาย | |
| ๏ จะสรรโฉมเสมออย่าหมาย | ทิพย์รูปอาจอาย |
| วิมลทรงสีดา | |
| ๏ แม้นได้ไว้กรุงยักษา | จะเฉลิมลงกา |
| พิภพเปนศรีเมือง | |
| ๏ ผิวผ่องยองใยขาวเหลือง | ยี่สิบเนตรเนือง |
| จะแลก็ลืมพรับตา | |
| ๏ สามโลกไม่มีที่หา | แม้นตาสองตา |
| บอาจพิศเยาวมาลย์ | |
| ๏ พระองค์ทรงปรีชาหาญ | ฟากฟ้าบาดาล |
| ระยั้งระย่อฤทธี | |
| ๏ นับใดรามเดียวสวามี | สีดานารี |
| จะเอาก็ได้ง่ายใจ | |
| ๏ ทศกัณฑ์ครั้นฟังพิสมัย | สามมารบรรลัย |
| ก็ละวิจลโกรธา | |
| ๏ คลั่งคลุ้มรุมรึงเสนหา | ร่านร้อนอุรา |
| ดั่งกาลประลัยลามลน | |
| ๏ หทัยบสุขสับสน | มลักเห็นวิมล |
| พักตรตรึกนึกนาน | |
| ๏ ฤดีเดือดดิ้นแดดาล | ยิ่งพิษม์ศรปาน |
| ประจักษ์ละร้อยรึงกาย | |
| ๏ จะนั่งนอนเนื่องกัลหาย | แสนสนมรอบราย |
| บแลบเล็งโฉมผจง | |
| ๏ ลืมบรรทมลืมเสวยลืมสรง | ลืมโฉมเยาวยง |
| มณโฑผู้เกิดกลางกุณฑ์ | |
| ๏ ราคเร้ารัญจวนหวนหุน | ขุกคิดทารุณ |
| จะรณรงค์ชิงนาง | |
| ๏ เกลือกรบบมิลุขัดขวาง | ชีพจักวายวาง |
| ด้วยรักในองค์นงราม | |
| ๏ ตริแล้วจึงรื้อทวนถาม | ว่านางโฉมงาม |
| จะเปรียบอัปสรองค์ใด | |
| ๏ พระมเหศวรีฤๅไฉน | ฤๅเปรียบโฉมไท |
| สมเด็จอุมาเทพี | |
| ๏ กับโฉมสิริลักษณ์ลักษมี | ข้างใครจะดี |
| จงเล่าแต่สัตย์ตัดไป | |
| ๏ จึ่งสำมนักขาเฉลยไข | สีดาวิไล |
| กว่าสามสุรางค์รูปา | |
| ๏ ทูลพลางฟั่นเฟือนวิญญา | เอาโฉมรามา |
| มาร่ำพิไรรำพัน | |
| ๏ เหตุพัวพิสมัยใฝ่ฝัน | คลุ้มเคลิ้มสำคัญ |
| วิปลาสหลงใหล | |
| ๏ ราพณ์สำรวลร้องว่าไป | ถามโฉมอรไท |
| มาเล่าถึงรูปรามา | |
| ๏ ฝ่ายพี่พิศวาสสีดา | ส่วนเจ้าเสนหา |
| ในรามซึ่งเปนสวามี | |
| ๏ ว่าแล้วชวนกันพาที | ด้วยรสฤๅดี |
| อันรุมรันทำรำจวน | |
| ๏ ถามว่ามณโฑโฉมสงวน | สิริลักษณ์ประมวล |
| มาสิ้นทั้งสามโลกา | |
| ๏ สรรค์ชุบโฉมราชกัญญา | กับโฉมสีดา |
| จะงามละกลกลใด | |
| ๏ นางสำมนักขาเฉลยไข | แสนมณโฑไย |
| จะเปรียบสีดาฤๅปาน | |
| ๏ ทศกัณฐ์ฟังยิ่งพิการ | พิกลบันดาล |
| ดั่งเมรุทุ่มทับกาย | |
| ๏ บรรจถรณ์ร้อนเร่าระสาย | เพียงเพลิงพลุ่งพราย |
| ระอุอุระอสุรา | |
| ๏ จึ่งเอาทิพรสบุปผา | ขจรกลิ่นคันธา |
| ลงลาดบนอาสน์เอนสกนธ์ | |
| ๏ ก็บเย็นบมิหลับสับสน | ตระบัดเสด็จดล |
| สิงหาสน์วิเชียรบัญชา | |
| ๏ เหวยสามอสูรเร่งไปหา | พระพายุไวมา |
| ทั้งเทพสุริยจันทร | |
| ๏ สามเสนามารฤทธิรอน | เห็จขึ้นเขจร |
| เข้าทูลแต่เทพสามองค์ ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ สมัยนั้นจึ่งพระสุริยง | พระจันทร์อีกองค์ |
| พระพายก็เร็วรีบมา | |
| ๏ ดลรัตน์โรงธารเจษฎา | เข้าเฝ้าอสุรา |
| ในหว่างพหลมนตรี | |
| ๏ ท้าวยี่สิบกรยักษี | เยื้อนวัจนวาที |
| ว่าเราให้ร้อนรำคาญ | |
| ๏ พระพายเร่งรำเพยพาน | พัดให้สำราญ |
| แต่เรื่อยจะค่อยเย็นใจ | |
| ๏ พระสุริยจงหย่อนแสงไข | บดบังอยู่ใน |
| ฝ้าเมฆอย่าซ่านส่ายแสง | |
| ๏ พระจันทรจงสำแดง | ศักดาเปล่งแปลง |
| ทิวาให้เทียมราตรี | |
| ๏ สามเทพรับสั่งทศศีร์ | ต่างแผลงฤทธี |
| ประพฤติโดยใจมาร | |
| ๏ เสนาโยธาทวยหาญ | เย็นฉ่ำสำราญ |
| ลงกาเกษมเปรมปราย | |
| ๏ ส่วนราพณาสูรบหาย | ร้อนรนสกนธ์กาย |
| พิกลคับเคืองใจ | |
| ๏ เข้าสู่ห้องบรรทมใน | โองการขานไข |
| แก่มิ่งมณโฑดวงจันทร์ | |
| ๏ ว่าสองลักษณ์รามหยามหยัน | ตัดกรรอนกรรณ |
| แห่งนาฏกนิษฐ์ร่วมใจ | |
| ๏ ทูษณ์ขรตรีเศียรยกไป | รณรงค์ประลัย |
| ทั้งพวกพหลพลมาร | |
| ๏ จะตอบแทนมันให้ลาญ | ชีพิตด้วยการ |
| สงครามก็คิดเกรงอาย | |
| ๏ แก่ชาวสกลโลกทั้งหลาย | หวังเพโทบาย |
| ให้ม้วยด้วยเลศอันดี | |
| ๏ พี่จะลักเมียมันสมศรี | ให้ชีพสองชี |
| พินาศด้วยดิ้นแดยัน | |
| ๏ มณโฑทูลสนองด้วยพลัน | ว่าพระทรงธรรม์ |
| เปนหลักพำนักพงศ์มาร | |
| ๏ ไพร่ฟ้ามาตยาทวยหาญ | ฟากฟ้าบาดาล |
| ระย่อพระยศฦๅชา | |
| ๏ อย่าใฝ่ฟังสำมนักขา | เสียภูมิขัตติยา |
| จะเลื่องทุกด้าวแดนดิน | |
| ๏ อนึ่งกฤดิราชระบิล | สมมุติรามินทร์ |
| ว่าเนื่องในหน่อนารายณ์ | |
| ๏ ข้าข้อยขอเล่าความถวาย | ครั้งภูธรผาย |
| ยังมุขพิมานบัญชร | |
| ๏ นกกระจอกทั้งคู่สมจร | ยี่สิบพระกร |
| บันฦๅกำจัดสกุณี | |
| ๏ นกน้อยบมิบากบินหนี | ข้าขับมันมี |
| ด้วยอาทินามอัชบาล | |
| ๏ บัดขรรค์มาโดยคัคนานต์ | ฟอนฟาดประหาร |
| ศีรษะทั้งสองสกุณา | |
| ๏ แสดงเดโชไชยพลา | นุภาพมหา |
| มหิทธิหน่อนารายณ์ | |
| ๏ แล้วสองลักษณ์รามหลานชาย | สุรภาพเพริศพราย |
| ด้วยศัสตรศิลป์สากรรจ์ | |
| ๏ พระองค์พงศ์พรหมรังสรรค์ | อย่าเอาอาธรรม์ |
| มุลทินมาพานบาทา | |
| ๏ ขุนราพณ์แค้นขัดสหัสา | ดุจดาบเพชรมา |
| ประหัตประหารฤๅทัย | |
| ๏ จึ่งเอื้อนโองการเฉลยไข | ว่าเจ้าดวงใจ |
| มายกมนุษย์เดินดิน | |
| ๏ ถึงเชี่ยวชาญการศรศิลป์ | ไม่มีปีกบิน |
| จะข้ามมาดลกลใด | |
| ๏ แต่จะทุกข์ผอมตรอมใจ | เที่ยวเซชังไป |
| กว่าชีพจะม้วยมรณา | |
| ๏ เจ้าอย่าคิดพะวังกังขา | ถึงได้สีดา |
| มาไว้พี่ไม่อาธรรม์ | |
| ๏ พวกเรากอปรอิทธิกรรม์ | เล่ห์กลนองนันต์ |
| บห่อนจะแพ้สองคน | |
| ๏ มณโฑสนองสารบัดดล | ใช่แกล้งกล่าวกล |
| สรรเสริญมนุษย์เยียไร | |
| ๏ ครั้นทัดขัดอัชฌาสัย | บมิทัดทูลไท |
| ก็คิดพระคุณภูธร | |
| ๏ ด้วยได้พึ่งบาทมุลิกร | จงทรงอนุสรณ์ |
| เปนชายอย่ามุ่งหมิ่นชาย | |
| ๏ สิบเศียรฟังวัจน์เคืองระคาย | บตอบอภิปราย |
| วิจลจิตเดือดดาล | |
| ๏ ร้อนรุ่มฤๅทัยรำคาญ | นิ่งนึกตรึกการ |
| ในเล่ห์จะลักสีดา | |
| ๏ ออกสิงหาสน์สั่งเสนา | ให้รีบไปหา |
| ม้ารีศมาดลโรงธาร | |
| ๏ เปาวนาสูรมนตรีมาร | รับราชโองการ |
| แล้วแล่นระเห็จเตร็ดไป | |
| ๏ ถึงจึ่งทูลแจ้งแถลงไข | ว่าภูวนัตตรัย |
| ให้ข้ามาเชิญเสด็จจร | |
| ๏ ม้ารีศได้ฟังอนุสรณ์ | สวมทรงอาภรณ์ |
| แล้วรีบมายังโรงคัล | |
| ๏ เข้าสู่ที่เฝ้าทศกัณฐ์ | ก้มเกล้าเคียมคัล |
| ในกลางนิกรมารา | |
| ๏ ทศเศียรชื่นชมปรีดา | เรียกม้ารีศมา |
| สถิตในอาสน์อำไพ | |
| ๏ แล้วแถลงเล่าเหตุขานไข | โดยมีมาใน |
| ประถมต่อไพรี | |
| ๏ เราแค้นคิดใคร่ราวี | แต่หากว่ามี |
| สติวิตกต่ออาย | |
| ๏ แก่เทพคนธรรพ์ทั้งหลาย | จะเพโทบาย |
| ให้ม้วยด้วยกลมายา | |
| ๏ หวังให้ท่านแปรรูปา | เปนเพศมฤคา |
| ขจิตไปลวงเทพี | |
| ๏ จึ่งเราจะลักนางหนี | เห็นว่าสองชี |
| จะม้วยด้วยเต้าตามนาง | |
| ๏ ม้ารีศนิ่งนึกแหนงขนาง | จึ่งสนองโดยทาง |
| สุภาพทัดทูลพลัน | |
| ๏ ว่าสองมนุษย์แขงขัน | แม่ข้าสิ้นกัลป์ |
| ทั้งพี่ก็ต้องศรไชย | |
| ๏ ตัวข้าปลิวลงน้ำไหล | ตกกลางสมุทรไท |
| จึ่งรอดชีวิตคืนมา | |
| ๏ สุรภาพศรศักดิ์หนักหนา | ข้าเห็นแก่ตา |
| ดังฤๅจะใช้กลับไป | |
| ๏ แต่ขรฤทธิ์ล้ำสูญกษัย | พระวงศ์องค์ใด |
| จะทัดจะเทียมก็บมี | |
| ๏ ยังม้วยด้วยศักดิ์ศรศรี | ธตรึกจงดี |
| จะลักสีดามาไย | |
| ๏ ทศกัณฐ์ขัดอัชฌาสัย | กระทืบโรงไชย |
| พิโรธเต้นตบมือ | |
| ๏ ฤทธิ์สองชีไฉนฤๅ | กูเดียวดอกฦๅ |
| ไตรภพกระลอกกลอกกลาย | |
| ๏ เฉกเขาไกรลาสหลวงหมาย | ปางทุ่มทำลาย |
| กูยอแต่มือเดียวเบา | |
| ๏ ใดท่านแกล้งกล่าวข่มเรา | ยกฤทธิ์รามเอา |
| เปนยิ่งกูไม่ขอฟัง | |
| ๏ บใฝ่กิจท่านลำพัง | เพราะเหตุกูหวัง |
| สีดาเปนศรีเมืองมาร | |
| ๏ อย่าควรขัดแขงแถลงสาร | โต้ตอบป่วยการ |
| จงเร่งไปลวงดวงจันทร์ | |
| ๏ ม้ารีศสร้อยเศร้าโศกศัลย์ | รอยเวรก่อนทัน |
| จึ่งดลพันเอิญอันตราย | |
| ๏ คิดแล้วจึ่งทูลแถลงถวาย | พระยศยิ่งชาย |
| ทุกเทพท้าวฦๅขจร | |
| ๏ ฝูงญาติเปนสุขสโมสร | ลงกาสถาวร |
| บมีอริราชราวี | |
| ๏ โสดสุริยวงศ์ทวารวดี | หลานอัชบาลมี |
| มหิทธิพ้นภพไตร | |
| ๏ เทวาครุฑาอาศัย | สามัญพึ่งไท |
| ทั้งทศทิศนานา | |
| ๏ พระองค์พงศ์พรหมนาถา | ต่างมีกฤษดา |
| นุภาพปราบจักรวาฬ | |
| ๏ ทรงเวทางคศาสตร์เชี่ยวชาญ | ไม่มีแก่นสาร |
| บควรจะก่ออาธรรม์ | |
| ๏ หนึ่งโฉมมณโฑสาวสวรรค์ | ปวงนาฏกำนัล |
| อเนกเนื่องบริพาร | |
| ๏ ธจะลักเมียเขามาสมาน | สมาคมให้กาล |
| วิบัติอุบัตินานา | |
| ๏ ทศกัณฐ์ครั้นฟังโกรธา | แผดสุรบัญชา |
| ประกาศก้องโรงธาร | |
| ๏ ลงกาเกาะกลางชลฉาน | สองชายสามานย์ |
| ดั่งฤๅจะรู้ข่าวนาง | |
| ๏ ท่านยกฤทธิ์รามออกขวาง | กล่าวกลกั้นกาง |
| ประสงค์จะขัดโองการ | |
| ๏ อย่าหวังว่าเราเปนหลาน | อาณาจักรมาร |
| ก็มีสำหรับแผ่นดิน | |
| ๏ ไยดื้อดึงเดาโดยถวิล | บรู้ชีวิน |
| จะวอดทั้งบุตรภรรยา | |
| ๏ ม้ารีศฟังเจ้าลงกา | ตะลึงจินดา |
| จะทัดก็สุดท่วงที | |
| ๏ กูผู้เฒ่าสอนยักษี | ไม่ฟังวาที |
| จะม้วยทั้งเมืองวอดวาย | |
| ๏ จะพาฝูงญาติฉิบหาย | โอ้แสนเสียดาย |
| ลงกาเสมอเมืองแมน | |
| ๏ ย่อมฤทธิอิทธินับแสน | ล้ำฟ้าดินแดน |
| จะเสียด้วยท้าวเดียวดาย | |
| ๏ จะนำพวกพลฉิบหาย | ถึงตัวกูตาย |
| ทั้งหลายจงรอดชีวัน | |
| ๏ เสียตัวเสียญาติอาสัญ | เพราะท้าวอาธรรม์ |
| มิเอาคดีอันดี | |
| ๏ คิดแล้วจึ่งทูลทศศีร์ | ข้าทัดภูมี |
| ด้วยเห็นมนุษย์วุฒิไกร | |
| ๏ ไม่ฟังจะแขงขัดไฉน | ผู้ข้าขอไป |
| จะล่อจะลวงรามา | |
| ๏ ฝากแต่พวกพ้องพงศา | ทั้งบุตรภรรยา |
| พระเจ้าจงเลี้ยงโดยธรรม์ | |
| ๏ ทศเศียรคลายเศร้าสรวลสันต์ | สั่งเสนาพลัน |
| จงเทียบนิกรโยธา | |
| ๏ มโหทรรับสั่งออกมา | สรรพลมารา |
| อันรู้ขนบครบการ | |
| ๏ กอปรกลรณรงค์ชำนาญ | สรรพหมู่บริพาร |
| แลราชรถรูจี | |
| ๏ ราพณ์โสรจเสาวคนธวารี | สวมรัตนราชี |
| พิพัฑฒเอี่ยมอาภรณ์ | |
| ๏ จับศัสตรประสิทธิ์ถ้วนกร | ยุรยาตรบทจร |
| มาขึ้นยังแก้วเกยผจง | |
| ๏ ม้ารีศแปลงกายยรรยง | เสด็จโดยจำนง |
| เปนกวางสุวรรณพรรณราย | |
| ๏ แกมนพมณีเฉิดฉาย | หูหางเพราพราย |
| สิริเทพแกล้งกลึงเกลา | |
| ๏ เยื้องอกยกตัวดูเฉลา | ผันผยองพริ้งเพรา |
| ทำนองดั่งม้าสุริยา | |
| ๏ ทศกัณฐ์ครั้นเห็นหรรษา | ยกหัตถ์อสุรา |
| มาลูบมฤคเชยชม | |
| ๏ แล้วขึ้นทรงรถบรม | อรรคยานเลื่อนลม |
| ขึ้นสู่ประเทศคัคนานต์ | |
| ๏ กงดุมเฉวียนฉวัดชัชวาล | โตกตั้งประติษฏิยาน |
| กระจังจำรัสรูจี | |
| ๏ งอนทูบงามทวยทองตรี | มุขมาศมณี |
| ประกับประกิตเกาะกัน | |
| ๏ บังแทรกบังสูรย์สุริยัน | ชุมสายพรายพรรณ |
| มยุรฉัตรเจษฎา | |
| ๏ เนืองหมู่พลพยุหเสนา | ดาษดื่นซ้ายชวา |
| สะพราศสะพร้อมทุกภาย | |
| ๏ พลมารเริงรื่นไพร่นาย | กวางทองพรรณราย |
| ก็นำนิกรกรีธา ฯ |
ฯ ฉาน ฯ
| ๏ แต่องค์สุริยปิ่นลงกา | ถวิลโฉมสีดา |
| ตระลึงในรถนิ่งนาน | |
| ๏ บมิชายชมไม้ไพรสาณฑ์ | รีบเร่งพลมาร |
| มาใกล้พอเห็นกุฎี | |
| ๏ จึ่งให้โลทันสารถี | เลื่อนรถมณี |
| ประหยัดซึ่งศัพทสำเนียง | |
| ๏ ซับซาบอย่าอึกไอเสียง | ค่อยย่องมองเมียง |
| เข้ายั้งพหลมนตรี ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ แล้วราพณาสูรยักษี | ลงยืนธรณี |
| ตรัสเรียกอสูรกวางพลัน | |
| ๏ ดั้นเดินโดยไพรพนสัณฑ์ | กวางทองพรายพรรณ |
| ก็นำยุบาทยาตรา ฯ |
ฯ ฉาน ฯ
| ๏ ใกล้อาศรมบทคฤหา | องค์เจ้าลงกา |
| เข้าแฝงพุ่มไม้ใบบัง | |
| ๏ ม้ารีศนึกในใจหวัง | ไปแต่ลำพัง |
| เกลือกนางจะไม่ติดใจ | |
| ๏ จึ่งซ้ำเสกเวทวิสัย | เสน่ห์ล่ออรไท |
| ประสิทธิวิทยาคม | |
| ๏ ผันผยองย่องเยื้องทรวดสม | เหลียวเพราพึงชม |
| ทำนองดั่งสีหลีลา | |
| ๏ ฝูงมฤคในไพรพฤกษา | ตามกวางรจนา |
| อเนกรายเรืองชม | |
| ๏ จนถึงศาลาอาศรม | สรวมสวัสดิ์อุดม |
| ก็เวียนอยู่ตรงกระษัตรีย์ | |
| ๏ ร้อนอาสน์อมรินทร์เรืองศรี | สุชามบดี |
| ก็ส่องซึ่งทิพนัยนา | |
| ๏ เห็นม้ารีศมารยักษา | แปลงเปนกวางมา |
| จะลวงพระอรรคเทพี | |
| ๏ เหตุราพณาสูรยักษี | จะเสียชีวี |
| วินาศสุดพงศ์มาร | |
| ๏ ฤๅษีเทวาทุกสถาน | จะแสนสำราญ |
| เปนสุขทั้งสามโลกี | |
| ๏ ตริแล้วดลใจมหิษี | ให้ทอดทฤษฎี |
| มฤคต้องติดใจ ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ สีดาเยาวยอดพิสมัย | นั่งหน้าศาลาลัย |
| กับสองกระษัตริย์ชาญณรงค์ | |
| ๏ ชายชมมิ่งไม้ไพรระหง | เห็นกวางทองผจง |
| วิจิตรด้วยแก้วแพรวพราย | |
| ๏ งามล้ำมฤคมาศทั้งหลาย | ยกย่างพรรณราย |
| ดั่งสีหจากถ้ำสุวรรณ | |
| ๏ แกมรัตนารายฉายฉัน | ต้องแสงสุริยัน |
| จำรูญระยับจับใจ | |
| ๏ นางให้มีจิตพิสมัย | กราบบาทภูวไนย |
| ธิราชเรืองวิทยา | |
| ๏ พระองค์จงโปรดเกศา | จับมฤคโสภา |
| พิจิตรให้เมียชม | |
| ๏ จะเลี้ยงไว้ในอาศรม | ให้คลายเกรียมกรม |
| ที่จากนครจรลี | |
| ๏ แม้คืนอยุทธยากรุงศรี | จะพามฤคี |
| ไปฝากทั้งสามกระษัตรา | |
| ๏ แสนสนมสุรางค์ซ้ายขวา | จะชมมฤคา |
| เปนศรีนิเวศเวียงวัง | |
| ๏ แม้นตายเมียจะเอาหนัง | ลาดบนบัลลังก์ |
| จะปูเปนอาสน์ไสยา | |
| ๏ เมียติดตามนาถนาถา | ทุเรศในวนา |
| นิราศร้างสิ่งสบาย | |
| ๏ โปรดเกศเมียเถิดฦๅสาย | ได้กวางจะคลาย |
| ฤทัยที่พลัดพระนคร | |
| ๏ จึ่งพระภุชพงศ์ทรงศร | ตรัสสนองสุนทร |
| พจนารถสุดสายใจ | |
| ๏ กวางนี้พี่พะวงสงสัย | มฤคมาศในไพร |
| แต่ก่อนบห่อนเห็นมี | |
| ๏ จะประดับเนาวรัตน์เรืองศรี | รอยยักขินี |
| ฤๅผีโขมดดงดอน | |
| ๏ แปลงเพศมาล่อหลอน | บมิควรบังอร |
| จะรักมฤคผิดไป ฯ |
๑๑
| ๏ วรราชฟังภูเบศ | ก็นองเนตรธาราไหล |
| นรนาถมาตัดใจ | นิฤๅเรียกว่าเมตตา |
| ๏ พระเดชเดโชไชย | ธปราบได้ทุกทิศา |
| ผีโขมดอันมารยา | จะอาจหลอกก็ผิดที |
| ๏ พระองค์อย่าคิดแคลง | กินแหนงบาทบทศรี |
| เที่ยงแท้มฤคี | นิเกิดขึ้นที่เขาทอง |
| ๏ ตัวจึ่งเปนสุวรรณ | งามเฉิดฉันไม่มีสอง |
| จอมภพผู้ครอง | นิกรโลกจงปรานี |
| ๏ เชิญจับมฤคมาศ | ให้ข้าบาทคลายหมองศรี |
| มิได้มฤคี | ชีวิตเมียจะม้วยมรณ์ |
| ๏ โอนองค์ลงกราบบาท | ไทธิราชผู้ทรงศร |
| กันแสงสะอื้นวอน | ซอนซบพักตร์กับตักไท |
| ๏ สมเด็จพระนฤเบศ | ยลยุพเรศก็พิสมัย |
| สร้วมกอดเช็ดชลนัยน์ | ลูบโลมนุชอย่าโศกี |
| ๏ วิมลเนตรมณีนิล | อันเฉิดฉินจะหมองศรี |
| พักตร์ผ่องเพียงจันทรี | จะชอกช้ำละอองนวล |
| ๏ จะจับมฤคมาศ | ให้สายสวาดิอย่ากำสรวล |
| กันแสงสะอื้นครวญ | นิ่งเถิดน้องอย่าอาทร |
| ๏ จึ่งสั่งพระอนุชา | ให้รักษาพระสายสมร |
| พี่จะพเนจร | ไปตามจับมฤคินทร์ |
| ๏ พระลักษณ์ก้มกราบบาท | ทูลสนองนาถนฤบดินทร์ |
| ข้าเห็นมฤคินทร์ | แหนงจิตหลากประหลาดใจ |
| ๏ ด้วยฝูงละมั่งป่า | ก้มกินหญ้าโดยวิสัย |
| บมิดูพระภูวไนย | ตามรีตสัตว์ในดงดอน |
| ๏ กวางนี้บกินหญ้า | ดูพักตราพระทรงศร |
| แล้วดูอนงค์อร | พระพิเคราะห์ดูจงดี |
| ๏ ข้าเห็นมฤคา | เวียนตรงหน้ามหิษี |
| ดั่งจะล่อพระเทพี | ดีร้ายยักษ์มาทำกล |
| ๏ ภูวนาถจะคลาไคล | ฝ่ายหลังไซร้จะขัดสน |
| พระเจ้าจงผ่อนปรน | ดำริดูให้จงดี |
| ๏ สีดาครั้นได้ฟัง | ก็คลุ้มคลั่งกันแสงศรี |
| เจ้าลักษณ์ช่างพาที | ดั่งหนึ่งกลัวอสุรา |
| ๏ สุวรรณกวางที่กลางไพร | ทูลภูวไนยว่ายักษา |
| เทพท้าวนิมนต์มา | ให้สังหารอสุรี |
| ๏ ถึงกวางจะเปนกล | กรจุมพลทรงศรศรี |
| จะกลัวมฤคี | ด้วยอันใดจึ่งทัดทาน |
| ๏ พระไม่เสด็จไป | จะบรรลัยในไพรสาณฑ์ |
| นี่น้องพระภูบาล | จะแกล้งทัดให้ม้วยมรณ์ |
| ๏ ว่าพลางกันแสงโศก | วิโยคข้อนอุราสมร |
| กอดบาทพระสี่กร | สลบนิ่งบติงองค์ |
| ๏ ภูธรบวรนาถ | เห็นสายสวาดิก็พิศวง |
| เอะแก้วพี่ปลดปลง | ชีวาตม์แล้วกระมังนา |
| ๏ พระกรประคองต้อง | อรน้องกนิษฐา |
| ยังละมุนอุ่นอุรา | จึ่งรู้ว่าไม่วายปราณ |
| ๏ ชุบชลชำระพักตร์ | พระเยาวลักษณ์สุดสงสาร |
| ยุพยอดยุพาพาล | ก็พลันฟื้นสมประดี |
| ๏ แล้วปลอบอนงค์สมร | กล่าวสุนทรประโลมศรี |
| แก้วตาอย่าโศกี | ให้เรียมร้อนอุระกรม |
| ๏ เจ้าลักษณ์จงรักษา | วนิดาในอาศรม |
| พี่จะเข้าไพรพนม | พนาเวศพเนจร ฯ |
๑๖
| ๏ สั่งแล้วพระจับธนูศร | ทายทอดวรกร |
| ยุบาทเยื้องยาตรา ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ สมัยนั้นอสุรกวางมายา | เห็นพระรามา |
| ลีลาศย่างจรลี | |
| ๏ เผ่นโผนเข้าพนศรี | แล่นข้ามคีรี |
| ลงสู่อรัญมรรคา | |
| ๏ แล้วเหลียวหลังเหลือบแลหา | เห็นไล่ห่างมา |
| ค่อยร่ายเข้าชายไพรวัน | |
| ๏ พระเสด็จยุรยาตรผาดผัน | ครั้นฉุกจะทัน |
| อสุรกวางมายา | |
| ๏ เผ่นโผนขึ้นจอมภูผา | เลียบเหลี่ยมศิลา |
| เข้าลับยังเวิ้งคีรี | |
| ๏ มาแปดโยชน์หย่อนวิถี | เดชะกำลังพี |
| ริยภาพหน่อภุชพงศ์ | |
| ๏ เพียงกมลาสน์ลีลาหงส์ | รวดเร็วยิ่งยง |
| กระบัดก็ไล่มาทัน | |
| ๏ ม้ารีศจึ่งเหาะเห็จหัน | กลางหาวเหิรพลัน |
| เข้าแฝงในกลีบเมฆา | |
| ๏ รำพึงในใจยักษา | กูจะมรณา |
| แต่เปล่าประโยชน์ฤๅมี | |
| ๏ จะให้สมคิดทศศีร์ | แทนแค้นไพรี |
| จงสามกระจัดพรัดพราย | |
| ๏ นรนาถรู้เลศอุบาย | ชุมมนตร์พระพาย |
| ให้พัดกระจัดเมฆา | |
| ๏ หลิ่วชายนัยน์เนตรเบื้องขวา | ก่งศรศักดา |
| ประภาพผาดแผลงไป | |
| ๏ เสียงเพียงฟ้าฟาดแสนไศล | แสดงเดโชไชย |
| ไปปักอุระอสุรี | |
| ๏ ม้ารีศครั้นต้องศรศรี | ตกยังธรณี |
| ก็ร้องด้วยเพโทบาย | |
| ๏ ศัพทเสียงเฉกเสียงนารายณ์ | ว่าพี่จำตาย |
| เพราะเลศอันกวางราญรอน ฯ |
๑๑
| ๏ วรราชสีดา | เคร่าครวญท่าพระทรงศร |
| บงเนตรคอยภูธร | สถิตหน้าศาลาลัย |
| ๏ สดับศัพทกวางร้อง | รัญจวนข้องฤทัยไฉน |
| แว่วเสียงพระภูวไนย | ประจักษ์แจ้งระลุงหลง |
| ๏ โอ้โอะกูใจกาจ | มาใช้ราชสุริยวงศ์ |
| ตามกวางจนให้พระองค์ | บพิตรท่านอนาทร |
| ๏ นางโหยละห้อยหา | นราเมศธิเบศร |
| เสียแรงดั้นดงดอน | มาติดตามพระจักรี |
| ๏ ป่วยการเมียประติพัทธ์ | พระทรงยศเรืองศรี |
| กวางร้ายมาโกลี | แกล้งก่อกรรมให้จำตาย |
| ๏ สองกรข้อนอุรา | พระยอดฟ้ามาสูญหาย |
| เมียรักจักขอตาย | ไปตามท้าวในเมืองอินทร์ |
| ๏ เทเวศฤๅษีสิทธ์ | ได้แจ้งกิจจะติฉิน |
| ไทท้าวทั่วแดนดิน | จะดำเนียนดูอัปรีย์ |
| ๏ ว่าเมียนี้สามานย์ | จึ่งจงผลาญพระโฉมศรี |
| แกล้งใช้นฤบดี | ไปตามทรายจนวายชนม์ |
| ๏ เจ้าลักษณ์เจ้าลีลาส | ตามภูวนาถอันอยู่หน |
| ไปช่วยพระจุมพล | อย่าช้าทีจะมีภัย |
| ๏ พระลักษณ์สนองนาฏ | พระอรรคราชอย่าสงสัย |
| พระเดชพระภูวไนย | ทั้งตรีโลกบเท่าทัน |
| ๏ เฉกกวางประเล่ห์ริ้น | จะบินตีพระคชกรรม์ |
| ตรีเศียรทูษณ์ขรพลัน | พิราพบัดปราชัย |
| ๏ พรหมินทร์สุรินทรา | ทุกชั้นฟ้าก็หวาดไหว |
| ชุมนุมทั้งแดนไตร | นิมนต์ท้าวมาผลาญมาร |
| ๏ ดั่งฤๅจะพ่ายแพ้ | แก่กวางร้ายอันเดียรฉาน |
| แม้แน่นทั้งจักรวาฬ | บอาจอิ่มกำลังศร |
| ๏ ถ้าท้าวเปนเหตุการณ์ | จะบันดาลอุบาทว์จร |
| ดินฟ้าแลสาคร | จะมอดไหม้ประลัยกัลป์ |
| ๏ พี่นางอย่าสงสัย | ว่าพระภูวไนยจะอาสัญ |
| เสียงนี้คือกุมภัณฑ์ | อุบายร้องด้วยมายา |
| ๏ นางท้าวธตอบตัด | บเอาอรรถนำพา |
| ขึ้งเคืองพระนุชอา | ดูรข้อนอุระราญ |
| ๏ จะแล่นเข้าสู่กุณฑ์ | ให้เปนจุณธุลีลาญ |
| ไปโดยพระนฤบาล | บอยู่คร่ำระกำกวน |
| ๏ พระลักษณ์สดับศัพท์ | เสาวนิศถ่ายทวน |
| จะไปก็ไม่ควร | จะอยู่ไซร้ก็ไม่ดี |
| ๏ ตริพลางจึ่งทูลพลาง | พระพี่นางอย่าโศกี |
| จะโดยดั่งเสาวนีย์ | ไปตามท้าวในหิมวา |
| ๏ ทูลพลางก็ยอกร | อภิวาทวันทา |
| ฝากฝูงสุราอา | รักษทั่วทั้งดงดอน |
| ๏ ทวยเทวจัตุโล | กบาลองค์อดิศร |
| สุรวัชรินทร | แลจตุพักตร์อันศักดา |
| ๏ นรเทวะจงทรง | กรุณรสรักษา |
| พี่นางอย่าให้อา | ดูรอันตรายปอง |
| ๏ แล้วนบอำลาบาท | ภูวนาถผาดผยอง |
| พลางเดินแล้วเมิลมอง | มาดูนาฏในศาลา |
| ๏ ขุกคิดก็คืนยัง | วรราชกัลยา |
| ก้มกราบกับบาทา | พระพี่นางแล้วถอนใจ |
| ๏ ทูลว่าจะอยู่เปลี่ยว | แต่ผู้เดียวอนาถไฉน |
| น้องนี้ให้หนักใจ | ที่จะจากพเนจร ฯ |
๑๖
| ๏ ว่าแล้วนบลาบังอร | เข้าสู่ดงดอน |
| ระทึกฤทัยจรจรัล | |
| ๏ เทพฟังน้องท้าวรำพัน | แต่เห็นเหตุอัน |
| อสูรจักวายปราณ | |
| ๏ ทวยเทพจึ่งไม่บริบาล | แย้มเยี่ยมพิมาน |
| สำรวลเร่งเริงใจ | |
| ๏ โปรยคันธบุปผามาลัย | อวยพรภูวไนย |
| แล้วหับพิมานรูจี | |
| ๏ ขุนราพณ์ก็แปลงอินทรีย์ | เปนเพศโยคี |
| ออกจากอรัญตรงมา | |
| ๏ สงบเสงี่ยมเสี่ยมสารสุทธสา | ทรสำรวมตา |
| ดูต่ำชำเลืองธรณิน | |
| ๏ บมิเหยียบมดปลวกโดยถวิล | ครั้นใกล้เทพิน |
| ก็อวยสวัสดิสาทร | |
| ๏ วรราชสีดาดวงสมร | ฤๅษีถวายพร |
| ก็โสมนัสศรัทธา | |
| ๏ หฤทัยไม่คิดกังขา | อาสน์ปูรจนา |
| ก็เชิญฤๅษีมีญาณ | |
| ๏ ทศเศียรฤๅสิทธ์เสี่ยมสาร | แถลงถามเยาวมาลย์ |
| ว่าไยมาอยู่กลางไพร | |
| ๏ เหตุการณ์พิบัติมีไฉน | กูเห็นนางใจ |
| กูอ่อนระทวยปรานี | |
| ๏ ป่ากว้างล้วนช้างเสือสีห์ | เจ้าเปนสตรี |
| บสมที่อยู่เดียวดาย | |
| ๏ ควรสถิตปราสาทเฉิดฉาย | แสนนางรอบราย |
| จำนำบำเรอบริบาล | |
| ๏ บควรทุเรศราชฐาน | โทนเถื่อนกันดาร |
| ด้วยสรรพยากทุกอัน | |
| ๏ อรรคราชจึ่งเฉลยคำพลัน | ว่าเจ้าจอมธรรม์ |
| ธิราชวงศ์โยทธยา | |
| ๏ มอบเมืองไว้น้องรักษา | มาทรงจรรยา |
| อยู่แรมอรัญกุฎี | |
| ๏ ตัวข้าผู้เปนมหิษี | โดยด้วยภักดี |
| มาอยู่บำเรอราชา | |
| ๏ หนึ่งข้าใคร่แจ้งกิจจา | พระสิทธามา |
| เพื่อสิ่งประสงค์อันใด | |
| ๏ ทศเศียรฤๅษีเฉลยไข | ว่ารูปเที่ยวใน |
| อรัญญจาริกมา | |
| ๏ เบื้องอาศรมบทคฤหา | อยู่เกาะลงกา |
| พิภพท้าวทศกัณฐ์ | |
| ๏ ท่านนั้นสุรภาพเข้มขัน | พระเวททั้งพัน |
| ก็อยู่ในใจชำนาญ | |
| ๏ ครุฑาเทวาทุกสถาน | สากลจักรวาฬ |
| ก็น้อมพำนักเนืองนอง | |
| ๏ เพียบโภไคศวรรย์ก่ายกอง | แต่ไร้คู่ครอง |
| เปนปิ่นอนงค์กำนัล | |
| ๏ ท้าวทั้งสามภพเสาะสรร | ส่งโฉมนางอัน |
| วิลาสมาเลือกนานา | |
| ๏ ก็บได้สบสมจินดา | บัดนี้ยังหา |
| ที่พึงพระทัยก็บมี | |
| ๏ สีดาสนองวัจนฤๅษี | ใดท่านเปนชี |
| จึ่งกล่าวให้ผิดกิจการ | |
| ๏ เสพสมาคมด้วยมารพาล | ประพฤติเจือจาน |
| กุศลระคนอาธรรม์ | |
| ๏ รากษสเหล่านั้นเดียดฉันท์ | เบียดเปียฬพรตกรรม์ |
| ฤๅษีมุนีเกลียดกลาย | |
| ๏ เจ้ากูพระรามฦๅสาย | เปนหน่อนารายณ์ |
| พระเกียรติเลื่องฦๅขจร | |
| ๏ มาทรงพรตในสิงขร | เทวาอวยพร |
| ฤๅษีมุนีสมญา | |
| ๏ ทศกัณฐ์ครั้นฟังโกรธา | จึ่งเฉลยวัจนา |
| จงนางสดับคำแสดง | |
| ๏ สมัยหนึ่งกระต่ายอวดแขง | สู่สารตัวแรง |
| จะชัยชนะกลใด | |
| ๏ ผิฉะนั้นดุจลูกกวางไพร | สู้สีหราชใจ |
| สมรรถฤทธาพล | |
| ๏ เฉกสองมนุษย์เดินหน | ดั่งฤๅจะผจญ |
| ประทะสมเด็จอสุรา | |
| ๏ ยุพราชเฉลยวัจนสิทธา | ตรีเศียรกากนา |
| พิราพแลทูษณ์ขรมาร | |
| ๏ พลสิบสี่สมุทรแหลกลาญ | ยับย่อยดรธาน |
| ฤๅษียังได้ยินฤๅ | |
| ๏ รากษสใครนับใครถือ | หากเขาเล่าฦๅ |
| เปนเหตุด้วยจักวอดวาย | |
| ๏ สิ้นทั้งลงกาฉิบหาย | เพราะศรนารายณ์ |
| คือเจ้ากูพระรามา | |
| ๏ ราพณาสูรเกรียงโกรธา | สำแดงเดชา |
| นุภาพดาลดูไกร | |
| ๏ กลับเปนรูปมารมไห | ยืดยืนเยี่ยมไพร |
| คือดั่งพระสุเมรุคีรี | |
| ๏ ครบเศียรสิบเศียรรัศมี | ยี่สิบเนตรมี |
| ละดวงดั่งดวงสุริยา | |
| ๏ เทพีผาดเห็นยักษา | พ่างเพียงชีวา |
| ชีวิตจะสิ้นสุดสกนธ์ | |
| ๏ กรีดร้องมองตามพนาสณฑ์ | บมิเห็นจุมพล |
| ก็ปิดพระเนตรโศกา | |
| ๏ ทศเศียรแผดเสียงโกลา | ดูดู๋สีดา |
| ช่างกล่าวบังอาจทัดเทียม | |
| ๏ ยกฤทธิ์มนุษย์บเจียม | ตนกล่าวเลียบเลียม |
| ทระนงดั่งนี้เพื่อใด | |
| ๏ หากสุนทรลักษณ์วิไล | สุดหาโฉมใน |
| สามโลกบทัดเท่าทัน | |
| ๏ คิดใคร่ผลาญชีพชีวัน | เหตุหวังเปนขวัญ |
| พิภพกรุงลงกา | |
| ๏ จะปูนบริรักษ์รักษา | ถนอมสร้อยสุดา |
| บให้ระคายฤทัย | |
| ๏ ปลอบพลางยื่นมือบไคล | ช้อนแผ่นดินใน |
| สถานราชสีดา | |
| ๏ ขึ้นใส่บนท้ายรถา | สถานนั้นคณนา |
| ได้โยชน์ในแคว้นมณฑล | |
| ๏ เหาะโดยอากาศเวหน | ดับแสงสุริยน |
| ชรอุ่มชรอ่ำอัศจรรย์ | |
| ๏ ทวยเทพสร้อยเศร้าโศกศัลย์ | ทุกข์ถึงทรงธรรม์ |
| ทั้งสามสมเด็จกระษัตรีย์ ฯ |
๑๑
| ๏ วรราชสีดา | ครั้นยักษามาพาหนี |
| ข้อนทรวงเข้าโศกี | พิลาปอาบสุชลนัยน์ |
| ๏ เหลียวซ้ายก็เปล่าตา | จะแลขวาบเห็นใคร |
| ฤๅมีที่อาศัย | สำนักใครจะรอดปาง |
| ๏ กูผิดกูคิดพลั้ง | รอยกรรมหลังจึ่งหมองหมาง |
| ใช้ท้าวไปตามกวาง | แล้วซ้ำใช้พระอนุชา |
| ๏ ไปตามพระจักรี | ทีนี้สุดที่แลหา |
| โอ้โอะอนิจจา | ฤๅห่อนพ้นจากมือมาร |
| ๏ คร่ำครวญรัญจวนจิต | กรรมโพ้นติดจึ่งตามผลาญ |
| ไฉนเลยพระภูบาล | จะรู้ข่าวมันพาหนี |
| ๏ อารักษ์อันรักษา | ทุกทางท่าพนาลี |
| ช่วยทูลว่ายักษี | มันลอบลักเอาเมียมา |
| ๏ ร่ำพลางนางผันแปร | ชะแง้แลทุกทิศา |
| ห่อนเห็นพระภรรดา | ก็โศกสิ้นสมประดี ฯ |
๑๖
| ๏ ปางนั้นสดายุปักษี | อยู่ยอดฉิมพลี |
| ก็เห็นอสูรอาธรรม์ | |
| ๏ ลักราชลีดาผาดผัน | ใส่รถจรจรัล |
| จะไปยังเกาะกรุงมาร | |
| ๏ สกุณโกรธเพียงเพลิงผลาญ | เผ่นโผนบินทะยาน |
| ด้วยฤทธิ์กำลังเกรียงไกร | |
| ๏ กางปีกปิดแสงสุริย์ใส | เข้ากั้นรถไชย |
| ก็ร้องสำทับอสุรา | |
| ๏ ว่าเหวยทศเศียรโมหา | วรราชสีดา |
| เปนเมียพระรามฤทธิรงค์ | |
| ๏ มึงคนมนทโม่ห่ใหลหลง | ลอบลักโฉมยง |
| จะม้วยทั้งเมืองดรธาน | |
| ๏ เร่งส่งนางมาอย่าช้านาน | หาไม่จะผลาญ |
| ให้ม้วยแต่ในพรับตา | |
| ๏ ทศเศียรจึ่งตอบวาจา | ใช่การสกุณา |
| จะห้ามจะแหนผิดที | |
| ๏ ใช่วงศ์พงศ์พันธุ์ปักษี | จะจวบชีวี |
| ด้วยสองมนุษย์สามานย์ | |
| ๏ เองอย่ากล่าวอื้ออวดหาญ | จะสาดศรผลาญ |
| ให้กลิ้งในพื้นพสุธา | |
| ๏ ปักษีตอบขุนยักษา | ทศรถบิดา |
| พระรามสหายแห่งกู | |
| ๏ นางนี้สุณิสาโฉมตรู | จะนำดนู |
| ไปคืนแก่องค์จักรี | |
| ๏ ว่าแล้วโถมเข้าราวี | รุกไล่อสุรี |
| ก็ย่นจนรถทศกัณฐ์ | |
| ๏ เท้าถีบปีกตีบุกบัน | จิกคอกุมภัณฑ์ |
| ก็หล่นวินาศดาษดิน | |
| ๏ สกุณร่ำคำรณร้องฉิน | ทศเศียรอสุรินทร์ |
| จงส่งสีดามาพลัน | |
| ๏ ทศกัณฐ์คับแค้นหุนหัน | จับศรยืนยัน |
| ก็แผลงด้วยแรงกายา | |
| ๏ ไหวหวั่นครรชิตทิศา | ศรทำฤทธา |
| ไปรุกไปราญราวี | |
| ๏ ขุนราชวิหคปักษี | แกว่งสองปีกตี |
| ธนูอสูรยับยัน | |
| ๏ ถีบฉัตรธงฉานหักหัน | โถมจิกทศกัณฐ์ |
| ประยุทธบนรถทองพราย | |
| ๏ ทศเศียรจับตรีศูลผาย | อ่านเวทอุบาย |
| แล้วพุ่งยังขุนสกุณา | |
| ๏ สกุณไกวกวักปีกร่อนรา | ตรีศูลอันมา |
| ตระบัดก็กลับหลังพลัน | |
| ๏ บมิฝืนลมปีกอันมหันต์ | คืนยังทศกัณฐ์ |
| บต้องบถูกสกุณี | |
| ๏ จึ่งราพณาสูรยักษี | โกรธดังอัคคี |
| ก็ขว้างคทาธรทอง | |
| ๏ ปักษีบทันผันผยอง | ต้องเพชรตะบอง |
| ก็ถอยกำลังกายา | |
| ๏ ตกจากภาคพื้นเวหา | ฟุบเหนือพสุธา |
| อนาถลาญสมประดี | |
| ๏ ขุนมารเร่งรถปลาตหนี | ชื่นชมเปรมปรีดิ์ |
| ก็ดั้นมาโดยเมฆิน | |
| ๏ สกุณฟั่นฟื้นชีวิน | ตระบัดโบยบิน |
| กระพือคำรณติดตาม | |
| ๏ กางปีกกั้นรถบมิขาม | ทระนงคุกคาม |
| ทะยานเข้าถีบทศกัณฐ์ | |
| ๏ สิบหน้าเลือดย้อยแดงฉัน | เล็บปากดั่งฟัน |
| ด้วยเทพศัสตรแสนตาว | |
| ๏ จิกชักหักรถกลางหาว | กำกงร่วงพราว |
| ระทมลงโซมธรณี | |
| ๏ คั้นคาบกลางตัวสารถี | เยาะหยันอสุรี |
| ฉวัดเฉวียนโบยบิน | |
| ๏ ราพณาสูรอุ้มเทพิน | รณรงค์สกุณิน |
| แต่สองในกลางเมฆา | |
| ๏ ต่างไวต่อไวสหัสสา | ขว้างสรรพศัสตรา |
| ด้วยโกรธเกรียงเกรียมใจ | |
| ๏ พสุธาอากาศหวาดไหว | ทศเศียรชิงชัย |
| จนสิ้นกระบวนยุทธการ | |
| ๏ สิ้นศัสตราวุธแผลงผลาญ | แต่มือเปล่าดาล |
| ระทดสลดหฤทัย | |
| ๏ สกุณาร่ารื่นเริงใจ | กล่าวคำไยไพ |
| ว่าเหวยอสูรเกี่ยงตาย | |
| ๏ อย่าหวังฆ่าชีพกูวาย | สิ้นภพทั้งหลาย |
| บควรคะนึงป่วยที | |
| ๏ เว้นแต่แหวนก้อยมหิษี | เครื่องทรงพระศุลี |
| นั้นแลจะฆ่ากูตาย | |
| ๏ ราพณาสูรฟังเปรมปราย | ห่อนคิดความอาย |
| มโนมานะฤๅมี | |
| ๏ จึ่งถอดธำมรงค์เทพี | วรราชมหิษี |
| ก็บิดสะบัดปัดกร | |
| ๏ ถอดแหวนจากหัตถ์สายสมร | ทศเศียรฤทธิรอน |
| ก็ขว้างยังขุนสกุณา | |
| ๏ จึ่งสดายุราชปักษา | ต้องแหวนจักรา |
| จะปิ่มชีวิตวายชนม์ | |
| ๏ ปีกหักตกจากเวหน | คาบแหวนนฤมล |
| ก็ล้มยังพื้นปัฐพี | |
| ๏ ทศเศียรอุ้มนางวางหนี | กลัวพระจักรี |
| จะตามมาทันอสุรา ฯ |
๑๑
| ๏ อรรคราชเทพี | เห็นปักษีตกเวหา |
| ทอดองค์ลงโศกา | ก็ครวญคร่ำน้ำเนตรนอง |
| ๏ โอ้ขุนทิชาชาติ | ทรงอำนาจบมีสอง |
| ควรฤๅไม่ตรึกตรอง | บอกดวงใจให้ศัตรู |
| ๏ ขืนคิดว่ายักษี | มันจะมีความอดสู |
| ไม่คิดคะนึงดู | ว่าอสุรามันอาธรรม์ |
| ๏ สองกรกระทุ่มทรวง | ระลวงโศกกันแสงศัลย์ |
| ไฉนเลยพระทรงธรรม์ | จะทันเมียที่ไหนมี |
| ๏ นางทรงโศกาดูร | พอพบมยูรปักษี |
| จึ่งสั่งว่าพี่ปรานี | ช่วยทูลท้าวด้วยเถิดรา |
| ๏ คร่ำครวญโดยอัมพร | เห็นวานรปลายพฤกษา |
| เปลื้องสไบอันทรงมา | ก็โยนไว้ให้วานร |
| ๏ ร้องสั่งกระบิลไพร | จงทูลไท้ผู้ทรงศร |
| ว่าท้าวยี่สิบกร | มันพาน้องไปลงกา ฯ |
๑๖
| ๏ ทศเศียรถึงกรุงยักษา | รำพึงจินดา |
| ด้วยโฉมยุพินเยาวมาลย์ | |
| ๏ จะนำไปสู่ราชฐาน | กริ่งเกลือกรำคาญ |
| ลืดาจะกลั้นใจตาย | |
| ๏ กูจะชวดเชยชมสบาย | ตริแล้วพาสาย |
| สมรไปสู่อุทยาน | |
| ๏ ครั้นถึงสวนศรีพิศาล | วางองค์นงคราญ |
| ในที่ประทับพลับพลา | |
| ๏ มอบสาวอสุรีรักษา | อีกแสนเสนา |
| ทั้งองค์สหัสกุมาร | |
| ๏ แล้วองค์อสูรกล่าวคำหวาน | ปลอบโยนเยาวมาลย์ |
| ว่าเจ้าอย่าเศร้าโศกา | |
| ๏ พี่จะแสนสุขเสนหา | ตราบเท่าชีวา |
| วินาศสิ้นสุดกัลป์ | |
| ๏ เจ้าค่อยอยู่ยังสวนขวัญ | พี่ขอลาพลัน |
| จะคืนมาสู่สมสมร | |
| ๏ ว่าแล้วท้าวยี่สิบกร | เหาะขึ้นอัมพร |
| มาสู่นิเวศลงกา | |
| ๏ ฝ่ายนาถนารายณ์นาถา | คอนหนังมฤคา |
| ตระบัดก็รีบดำเนิน | |
| ๏ ข้ามธารผ่านโขดเขาเขิน | หฤทัยบเพลิน |
| รำถึงสีดารอนรอน | |
| ๏ โดยด่วนเดินดั้นดงดอน | บัดพระสี่กร |
| ก็พบพระลักษณ์อนุชา | |
| ๏ พระตระหนกตกใจนักหนา | จึ่งถามกิจจา |
| ดั่งฤๅเจ้าละเทพี | |
| ๏ ให้ผิดโบราณคดี | ไพรพฤกษ์สตรี |
| อยู่เดียวจะดาลดลภัย | |
| ๏ พระอนุชาก้มเกล้าทูลไข | โดยอัศจรรย์ใน |
| ประถมเหตุมีมา | |
| ๏ นารายณ์ทิ้งหนังมฤคา | ลงเหนือพสุธา |
| ก็รีบดำเนินเดินพลัน | |
| ๏ แล่นพลางพลางเศร้าโศกศัลย์ | บันลุอรัญ |
| กุฎีบยลเยาวมาลย์ | |
| ๏ พระเข้าค้นทั่วทิศสถาน | บได้พบพาน |
| พระนุชสุดโศกา | |
| ๏ ทุกทิศหาเหลือหา | โดยรอบคณนา |
| ประเทศแคว้นกุฎี ฯ |
๑๑
| ๏ ท้าวทรงกันแสงครวญ | รัญจวนจิตพระจักรี |
| ร้องร่ำคำนึงศรี | สวัสดิ์สร้อยสุดาสมร |
| ๏ มิเคยพลัดก็จำพราก | มิเคยจากมาจำจร |
| อกพี่เสมอถอน | ฤทัยไกลไปจากองค์ |
| ๏ ปานนี้จะเศร้าสร้อย | โหยละห้อยเพียงพิศวง |
| ใครเลยจะดำรง | ฤทัยน้องให้เคลื่อนคลาย |
| ๏ ใครหนอมาลอบลัก | พระวรอัครโฉมฉาย |
| จงช่วยมาทำลาย | ชีวิตเราให้ม้วยมรณ์ |
| ๏ คิดมาก็เสียแรง | กูแบกแล่งธนูศร |
| มาเที่ยวพเนจร | จะกันเมียบรอดปาง |
| ๏ ไทท้าวทั้งธรณิน | จะติฉินให้หมองหมาง |
| ว่าพี่นี้พานาง | มาทอดทิ้งเสียกลางดง ฯ |
๑๖
| ๏ พระลักษณ์สร้อยเศร้าพิศวง | ครั้นค่อยดำรง |
| สติก็ทูลภูมี | |
| ๏ ว่าพระจะทรงโศกี | อยู่ไยช้าที |
| จงเร่งไปตามเยาวมาลย์ | |
| ๏ พระได้สมประดีบนาน | ด่วนด่วนโดยกาล |
| ตระบัดจากศาลาลัย | |
| ๏ ผายผ่านเถื่อนธารเทินไพร | บมีทางไป |
| ก็ดั้นอรัญจรลี | |
| ๏ ขึ้นข้ามเขาโขดคีรี | รอนแรมมามี |
| ลำดับกำหนดเจ็ดวัน | |
| ๏ จึ่งพบดาบแลพระขรรค์ | หักเยินย่อยยัน |
| ก็ตกอยู่เรี่ยรายทาง | |
| ๏ สองท้าวสนเท่ห์อางขนาง | ใครหนอลักนาง |
| ชะรอยจะเกิดยุทธการ | |
| ๏ แม้นเราตามพบจะผลาญ | ชีพิตให้ลาญ |
| ด้วยศัสตรแสงศรพล | |
| ๏ ผาดเห็นรถหักเกลื่อนหน | สารถีสิ้นชนม์ |
| ด้วยเล็บแลบาทสกุณี | |
| ๏ ดีร้ายสดายุปักษี | รณรงค์อสุรี |
| จะรีบไปช่วยจงทัน | |
| ๏ พอพบสกุณีด้วยพลัน | คาบธำมรงค์อัน |
| วิจิตรกลิ้งกลางดิน | |
| ๏ ทั้งสองนรนาถนรินทร์ | สร้วมกอดสกุณิน |
| พิลาปถามกิจจา | |
| ๏ ปีกหางย่อยยับแสนสา | หัสเพียงชีวา |
| วินาศนี้เพื่อใด | |
| ๏ สกุณชำเลืองเฉลยไข | ทศเศียรอาจใจ |
| มาลักสีดาพาจร | |
| ๏ กูกางปีกปิดทินกร | บดบังอัมพร |
| บันดาลดั่งราตรีกาล | |
| ๏ เข้ารณรงค์ชิงเยาวมาลย์ | อสูรรอนราญ |
| จนศัสตรสิ้นสุดลง | |
| ๏ กูจึ่งกล่าวถ้อยทระนง | ว่ากลัวธำมรงค์ |
| ในหัตถ์แห่งนางโฉมตรู | |
| ๏ ราพณาสูรห่อนอดสู | ถอดทิ้งถูกกู |
| ก็ตกลงจากเมฆา | |
| ๏ มันเร็วรีบอุ้มสีดา | เหาะไปลงกา |
| นิเวศเกาะกรุงมาร | |
| ๏ ตรงทิศทักษิณพิศาล | เร่งตามไปราญ |
| ประยูรโคตรอสุรี | |
| ๏ กูไว้ใจท่าสองศรี | หวังแถลงคดี |
| ให้แจ้งซึ่งข่าวบังอร | |
| ๏ บอกแล้วถวายแหวนภูธร | ขุนทิชากร |
| บนานก็สิ้นชีวา | |
| ๏ สองท้าวแสนโศกสหัสา | ร่ำรักสกุณา |
| ผู้เปนสหายบิตุรงค์ | |
| ๏ พระพิลาปพิไรใหลหลง | ว่าท่านผู้ทรง |
| พหลกำลังฤทธา | |
| ๏ ดั่งฤๅพ่ายแพ้ยักษา | เพราะซื่อสัจจา |
| ไปบอกยุบลไพรี | |
| ๏ เสร็จพระร่ำรักปักษี | นรนาถจักรี |
| จะปลงพระศพแทนคุณ | |
| ๏ จึ่งพระกฤษณรักษ์ศักดิ์สุน | ทรเดชอดุลย์ |
| ก็จับธนูดูยง | |
| ๏ โน้มน้าวพรหมาสตร์แล้วทรง | แผลงเปนเมรุปลง |
| พระศพสกุณด้วยพลัน | |
| ๏ แล้วสองภูวนาถผาดผัน | กรายกรตามกัน |
| เข้าสู่วนานต์ดานดง | |
| ๏ ผ่านแถวแนวพฤกษ์ไพรระหง | ชมช่อบุษบง |
| สาโรชบานบังใบ | |
| ๏ รวยรวยเสาวคนธ์ยวนใจ | หฤทัยท้าวไท |
| ถวิลพธูเทพี | |
| ๏ มาสิบหกโยชน์วิถี | สองสุรกษัตรีย์ |
| ก็สบอสุรกุมภณฑ์ | |
| ๏ สองมือโอบอ้อมพนสณฑ์ | พระเสด็จจรดล |
| ก็หลงเข้าวงมือมาร | |
| ๏ ครึ่งตัวสูงสุดไพศาล | สองตาเหลือกลาน |
| ดั่งดวงประกายพรึกพรรณ | |
| ๏ เขี้ยวโง้งเงื่อนงาคชกรรม์ | ซีกฟันละอัน |
| ดั่งแท่งศิลายาวรี | |
| ๏ ลิ้นแลบลามเลียธรณี | สกนธ์กายล่ำพี |
| พันฦกนิคับดงดาน | |
| ๏ เอางูต่างสร้อยสังวาล | เลี้ยวเลิกพังพาน |
| ก็ผกผงาดรอบตน | |
| ๏ กระดูกสิงสัตว์เกลื่อนหน | กองท่ามภูวดล |
| จะทัดจะเท่าศิขรินทร์ | |
| ๏ กุมภณฑ์ผาดเห็นภูมินทร์ | ร้องก้องแดนดิน |
| ว่าเหวยมนุษย์สองนาย | |
| ๏ ไม่รู้สึกชีพจะวาย | หลงเดินมาตาย |
| ในมือพระกาลเพื่อใด | |
| ๏ สองมืออสูรรวบภูวไนย | ด้วยเดชาไว |
| ยกูณฐ์บันดาลร้อนรึง | |
| ๏ ขุนมารนิ่งนึกรำพึง | หมื่นปีปลายหึง |
| แต่ต้องซึ่งสาปอิศรา | |
| ๏ กูกินสิงสัตว์หนักหนา | ผู้คนไปมา |
| กระดูกก็เกลื่อนกลางไพร | |
| ๏ ไม่เหมือนสองชายนี่ไฉน | จึ่งร้อนดั่งไฟ |
| มหามหัตอัศจรรย์ | |
| ๏ ฤๅวิษณุรักษ์รังสรรค์ | จากอาสน์อนัน |
| ตนาคไวกูณฐ์มา | |
| ๏ เปนพระราเมศมหา | มหิทธิเดชา |
| นุภาพปราบอาธรรม์ | |
| ๏ เพื่อกูจะพ้นสาปสรร | เพราะเบื้องบุญอัน |
| บดินทรโปรดปรานี | |
| ๏ คิดแล้วกุมภณฑ์ยักษี | ถามอรรถคดี |
| ว่าท่านนี้ฤๅอวตาร | |
| ๏ จากหลังอุรคินทร์เลอสมาน | มาแผ้วพงศ์มาร |
| อันบังด้วยโมห์อาธรรม์ | |
| ๏ ภูวนาถเฉลยวัจนกุมภัณฑ์ | เรานารายณ์อัน |
| สฤษฏิเปนรามา | |
| ๏ บัดนี้ทศเศียรยักษา | มันลักชายา |
| ไปสู่นิเวศเวียงมาร | |
| ๏ เราจึ่งตามมาจะผลาญ | อสูรมารพาล |
| จงสิ้นทั้งญาติประยูร | |
| ๏ กุมภณฑ์ก้มเกล้าท่าวทูล | แถลงโทษแต่มูล |
| กิจดึกดำบรรพ์ | |
| ๏ ว่าสยมภูวรังสรรค์ | โกรธาข้าอัน |
| บังอาจหยอกนารี | |
| ๏ อันสมญานิลมาลี | จึ่งองค์พระจักรี |
| พิโรธขว้างจักรมา | |
| ๏ ต้องข้าขาดกึ่งกายา | แล้วเจ้าโลกา |
| ประสาทสาปส่งไป | |
| ๏ ให้ทนเทวษอยู่เถื่อนไพร | เลี้ยงชีวาลัย |
| ด้วยสัตว์อันหลงเข้ามือ | |
| ๏ ข้าทูลถามเมื่อใดคือ | จะพ้นสาปฤๅ |
| บพ้นเทวษกลใด | |
| ๏ โลเกศเล่าตรัสอรรถไข | ว่าปางใดไว |
| ยกูณฐ์แห่งหริรามา | |
| ๏ แปรเปนสุริยวงศ์โยทธยา | ทรงนามรามา |
| กับองค์กนิษฐ์ไชยชาญ | |
| ๏ ไปตามยอดเยาวยุพาล | ได้แนะทิศสถาน |
| สถิตนิเวศอสุรี | |
| ๏ จึ่งสุดเขตสาปพระศุลี | คืนสู่ดุษฎี |
| ด้วยเดชองค์อวตาร | |
| ๏ บัดนี้ทศเศียรผู้หาญ | ลักนาฏนงคราญ |
| ไปสู่พิภพลงกา | |
| ๏ นรนาถฟังข่าวชายา | ผ่าวร้อนอุรา |
| รันลุงระลวงหฤทัย | |
| ๏ ชลนาพรึมพร่ำเพรื่อไพร | คั่งคลอคลองนัยน์ |
| เนตรกลั้นกลืนพลัน | |
| ๏ แล้วจึ่งตรัสถามภุมภัณฑ์ | ลงกาทศกัณฐ์ |
| จะไปไฉนอสุรา | |
| ๏ กุมภณฑ์นบสนองบัญชา | ว่ากรุงลงกา |
| อยู่ตรงทักษิณทิศไป | |
| ๏ ทางทุรัศท่าเถื่อนเนินไศล | เดินกึ่งเดือนไกล |
| จะพบนครพานรินทร์ | |
| ๏ อันสมมุตินามขีดขิน | พาลีลูกอินทร์ |
| ดำรงพิภพถาวร | |
| ๏ ผิพระหริรักษ์สังหรณ์ | ไปดลพานร |
| จงถามหนทางสืบไป | |
| ๏ ทูลแล้วกุมภณฑ์ตักษัย | จุติขึ้นไป |
| ก็ผ่านพิมานเมืองรมย์ | |
| ๏ เทวกุมภณฑ์ไหว้ชม | สมภารอุดม |
| ทั้งสองสมเด็จกษัตรา | |
| ๏ ฝ่ายพระกฤษณรักษ์นาถา | กับองค์อนุชา |
| ประเวศโดยอารญ | |
| ๏ พระพลางคำนึงนฤมล | โอ้แก้วกับตน |
| มาจากอุระแรมไกล | |
| ๏ เห็นนกร่อนร้องก้องไพร | เคล้าคู่บไคล |
| อนาถดั่งเรียมอาทร | |
| ๏ สาลิกาจับเพกานอน | หว้าจับหว้าวอน |
| นางนกมาชมร่มรัง | |
| ๏ ไก่จับปุ่มไก่ประนัง | เสียงขันแข่งฟัง |
| สนั่นเสนาะสำเนียง | |
| ๏ เปล้าจับเปล้าคู่จับเคียง | แก้วจับแก้วเมียง |
| แม่นกวิหคเหิรพนม | |
| ๏ ดอกบัวจับบัวบินสม | คู่เคล้าคลึงชม |
| ซะแซ่ซะซ้อร่อกัน | |
| ๏ กระทาจับคนทาขัน | คล้าจับคล้าปัน |
| เหยื่อป้อนแล้วร่อนชมไพร | |
| ๏ หมู่ยูงจับยอดยูงไสว | แผ่แพนฟ้อนใน |
| ยอดพฤกษร้องก้องดง | |
| ๏ ยางจับยางยืนงวยงง | แล้วบากบินลง |
| ยังห้วยละหานหาปลา | |
| ๏ กะลุมพูจับจอมภูผา | คับคาคาบคา |
| มารองเปนรังเรียงทำ | |
| ๏ สีชมพูจับชมพู่นำ | เบญจวรรณไต่ลำ |
| ลดาอยู่คลอคลึงนาง | |
| ๏ พอเศร้าแสงสุริยารางราง | ชรอุ่มอับทาง |
| พนานตย่ำสนธยา | |
| ๏ เซ็งเสียงแรดฟานโคลา | มฤคินทรคชา |
| ออกโพ้นประพาสอารัญ | |
| ๏ สมัยนั้นยักษิณีไพรวัน | สกนธ์กายเทียบทงัน |
| พิฦกพิศพ้นปลายตาล | |
| ๏ นามอัสมุขีนางมาร | เสาะแสวงอาหาร |
| มาสบทั้งสองภูวไนย | |
| ๏ ยักษีมีจิตพิสมัย | พิศทรงวิไล |
| วิลาสล้ำอำมรินทร์ | |
| ๏ ความรักอักอ่วนครวญถวิล | มุ่งดูภูมินทร์ |
| ทั้งสองไม่ใคร่วางตา | |
| ๏ ค่อยย่องมองแฝงภูผา | อสุรเพียงชีวา |
| จะเด็ดด้วยรักจักรี | |
| ๏ สององค์บเห็นยักษี | ชายชมมฤคี |
| ลิลาศมาตรงนางมาร | |
| ๏ จึ่งอัสมุขีใจหาญ | เห็นสองนฤบาล |
| มาใกล้ก็ป่วนยวนใจ | |
| ๏ สุดรักสุดกลั้นพิสมัย | ผาดโผนว่องไว |
| เข้าฉวยพระศรีอนุชา | |
| ๏ โอบอุ้มขึ้นบนเวหา | กอดรัดกระษัตรา |
| กระสันต์กระเษมเปรมปรีดิ์ | |
| ๏ บันเทิงเริงราคฤดี | น้องพระจักรี |
| ก็ดาลตะลึงลานใจ | |
| ๏ พอค่ำคลุ้มลงไรไร | ชรลุ่มพื้นไพร |
| พนัสมืดมัวดิน ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ จึ่งพระหริวงศ์ทรงศิลป์ | ผาดเห็นอสุรินทร์ |
| มาอุ้มพระนุชพาจร | |
| ๏ พิศวงหฤทัยภูธร | นรนาถสี่กร |
| สะอื้นแล้วออกวาที | |
| ๏ ว่าเมียรักยักษ์พาหนี | พ่อเพื่อนชีวี |
| มาซ้ำนิราศคลาดคลา | |
| ๏ ค่ำคลุ้มบมิรู้แห่งหา | ยักษีจะพา |
| พระนุชไปหนใด | |
| ๏ จึ่งทรงพรหมาสตร์ศรไชย | พาดสายแผลงไป |
| ก็แจ้งดั่งแสงสุริยง | |
| ๏ พระลักษณ์ลานจิตพิศวง | เห็นแสงศรทรง |
| ประจักษ์ก็คืนสมประดี | |
| ๏ จึ่งน้อมศิโรโมลี | ร่ายเวทวิธี |
| นักสิทธ์ประสิทธิ์ไพบูลย์ ฯ |
ฯ ตระ ฯ
| ๏ ดาลหย่อนอสุรอสูร | ตกห้วยหาดยูร |
| ยาตรยังพสุธา | |
| ๏ พระแกว่งขรรค์เพชรเจษฎา | รอนหัตถ์บาทา |
| อสูรขาดบมินาน | |
| ๏ ยักษีวิ่งร้องลนลาน | หนีดั้นดงดาน |
| บอาจจะเหลียวหลังมา ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ พระเหลือบเล็งไทเชษฐา | ดั้นโดยหิมวา |
| ก็สบสมเด็จกระษัตรีย์ | |
| ๏ สองทรงโศกเศร้าหมองศรี | กลัวยักขินี |
| จะพาไปซ่อนเลียไกล | |
| ๏ พระนุชถี่ถ้วนทูลไท | แต่มารพาไป |
| จนคืนมาสบทรงธรรม์ | |
| ๏ นารายณ์ชื่นชมหฤหรรษ์ | เพลาสายัณห์ |
| ก็ยั้งประทับแรมทาง | |
| ๏ พระนุชปลูกพลับพลาพลาง | สรรพรรณแววหาง |
| มยุรลาดหลังคา | |
| ๏ แล้วจึ่งนั่งนวดเชษฐา | คอยภัยพาธา |
| สิงสัตว์บให้แผ้วพาน | |
| ๏ ครั้นรุ่งจำรูญสุริย์ฉาน | องค์อรรคอวตาร |
| กับนาถกนิษฐครรไล | |
| ๏ ข้ามห้วยเหวธารผ่านไศล | เมิลรุกขเนินใน |
| พนานตโรยกลิ่นขจร | |
| ๏ ภุมรารายระเริงฟอน | เฟ้นเสาวคนธ์ธร |
| สุมาลย์กรลบอบดง | |
| ๏ พระเพ่งพลางคิดพิศวง | ถึงนาฏอนงค์ |
| ทุเรศสมรจรเรียม | |
| ๏ พระเห็นเล็บนางพิศเฟี้ยม | เล็บนุชเรียมเกรียม |
| อุระอนาถใจกรม | |
| ๏ ดุจช้องนางคลี่คลี่ผม | เรียมคลี่ช้องชม |
| สุคันธเกศกลิ่นเกลา | |
| ๏ เห็นขานางพิศเพียงเพลา | นุชเคยแนบเนา |
| มาจำบำราศแรมเชย | |
| ๏ ภูวนาถบากเบือนเสบย | เสด็จลีลาเลย |
| มาสู่อรัญกัทลี ฯ |
ฯ สกุณี ฯ
| ๏ พอเพียงสุริยแรงศรี | เทพดลกระษัตรีย์ |
| ทั้งสองให้พักร่มไทร ฯ |
ฯ สาธุการ ฯ
| ๏ เสาวคนธพระพายุพาไคล | ขจรกลิ่นมาลัย |
| กรลบระเรื่อยฉายา | |
| ๏ จึ่งนาถนารายณ์นาถา | เอนองค์นิทรา |
| บนตักพระลักษณ์ภูมี ฯ |
