- คำนำ
- อธิบายประชุมคำพากย์รามเกียรติ์
- ประชุมคำพากย์รามเกียรติ์ ภาค ๑
- พากย์สามตระ เบิกหน้าพระ
- พากย์กระบวนทศกัณฐ์ลงสวน
- พากย์นางลอย
- พากย์นาคบาศ
- พากย์พิธีพรหมาสตร์
- พากย์กระบวนทัพมังกรกัณฐ์
- พากย์กระบวนมังกรกัณฐ์ ยกไปขัดตาทัพ
- พากย์ศึกมังกรกัณฐ์
- พากย์ทศกัณฐ์ บอกข่าวมังกรกัณฐ์ล้ม
- พากย์พรหมาสตร์
- พากย์เอราวัณ
- พากย์นางสีดามาสนามรบ
- พากย์รถต่าง ๆ
- พากย์กระบวนทัพม้าวิรุณจำบัง
- พากย์ทัพม้า
- คำพากย์ พระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ ๖
- ประชุมคำพากย์รามเกียรติ์ ภาค ๒
- ประชุมคำพากย์รามเกียรติ์ ภาค ๓
- ประชุมคำพากย์รามเกียรติ์ ภาค ๔
- ภาคผนวก ตำราเล่นหนังในงานมหรสพ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ
พากย์รถต่าง ๆ
รถพระ
๏ เสด็จทรงรถแก้วแพรวพราย | พรั่งพร้อมนิกาย |
นิกรพลพานรินทร์ | |
๏ ทัพหน้าวานรขีดขิน | ทัพหลังกระบิล |
พิไชยชมพูนัครา | |
๏ ปีกป้องกองแซงซ้ายขวา | ยกรบัตรตรวจตรา |
ได้ฤกษ์ให้เลิกทัพไชย | |
๏ รถทรงองค์ท้าวสหัสนัยน์ | แอกงอนอ่อนละไม |
ด้วยแก้ววิจิตรเรืองรอง | |
๏ เทียมเทพสินธพทั้งสอง | ร่าเริงลำพอง |
พยศทะยานราญรณ | |
๏ ดุมวงกงแก้วโกมล | กึกก้องกลางหน |
ลั่นเลื่อนสะเทือนธรณี | |
๏ ลั่นฆ้องฆาฏไชยเภรี | ประสานเสียงดนตรี |
แตรสังข์เสนาะในดง | |
๏ มยุรฉัตรพัดโบกทิวธง | เครื่องสูงงามระหง |
ระย้ากรรชิงชุมสาย ฯ | |
๏ พระเสด็จทรงรถเวชยันต์ | เพลาดุมหุ้มสุวรรณ |
หิรัญรัตน์เรียงราย | |
๏ กระจักกระจังบัลลังก์บัวหงาย | ทูบรองทองราย |
สลับด้วยแก้วแกมนิล | |
๏ ท้ายกระหนาบเครือกระหนกผกผิน | แกะรูปกินริน |
รำฟ้อนชะอ้อนเอวองค์ | |
๏ งอนรถงามริ้วทิวธง | แปรกงอนช้อนวง |
เปนนาคสะดุ้งผดุงกาย | |
๏ อาชาชาติผาดเผ่นผาย | ดังม้าพระพาย |
จะเข่นพิฆาฏไพรี | |
๏ สมเปนรถทรงพระจักรี | เทวาสารถี |
ก็ถือธนูคู่กร | |
๏ มยุรฉัตรพัดโบกจามร | กลิ้งกลดบวร |
อภิรุมชุมสายพรายพรรณ | |
๏ กำกงกึกก้องไพรวัน | ผงคลีเปนควัน |
กลุ้มกลบตรลบอัมพร | |
๏ เสียงรถเสียงทศพานร | ห้าวหาญชาญสมร |
กระหึมก็โห่เอาไชย | |
๏ แดนดงดินดอนสะท้อนไหว | พระมหาสมุทรไท |
ก็เปนระลอกกระฉอกวน | |
๏ รถแก้วแพรวพรายไพชนต์ | พรั่งพร้อมจอมพล |
จรดลยังสมรภูมิไชย ฯ | |
๏ พระเสด็จด้วยขุนพานร | พลแสนยากร |
ก็ตามเสด็จมากมี | |
๏ พลพฤนท์เพียบพื้นธาตรี | ยัดเยียดเสียดสี |
ดังทรายในท้องพระคงคา | |
๏ พลหลวงตวงเต็มสุธา | หน้าหลังซ้ายขวา |
กระบิลให้โห่เอาไชย | |
๏ เทวายอกรอยู่ไสว | โปรยบุษป์มาลัย |
ถวายพระลักษณ์ศักดา | |
๏ พระพรหมเอาฉัตรลงมา | กั้นพระอนุชา |
ธิราชให้ร่มสุริยน | |
๏ พระพิรุณโปรยปรายสายฝน | อับแสงพระสุริยน |
เบื้องบนชอุ่มบดบัง | |
๏ ศัพท์เสียงเภรีประดัง | จักรพาฬเพียงพัง |
ระนังระนาดหวาดไหว | |
๏ เร่งรถเร่งทศเกรียงไกร | รีบเร่งคลาไคล |
ไปยังสนามยุทธนา ฯ |
ฯ ๘ คำ ฯ เชิด
๏ เสด็จทรงรถแก้วโกษีย์ | ไพโรจน์รูจี |
จะแข่งแสงสุริย์ใส | |
๏ เทียมเทพสินธพอาชาไนย | เริงร้องถวายไชย |
ระเหิงระเหิดหฤหรรษ์ | |
๏ มาตลีสารถีเทวัญ | กรกุมพระขรรค์ |
ขับรถมากลางจัตุรงค์ | |
๏ ดุมหันหันเหียนเวียนวง | ดุมกลิ้งฟัดกง |
ลั่นเลื่อนสะเทือนธรณี | |
๏ มยุรฉัตรชุมสายพรายศรี | พัดโบกพัชนี |
กระบี่ระบายโบกลม | |
๏ ศัพท์เสียงเภรีตีระงม | แตรสังข์เสียงประสม |
ประสานเสนาะสนั่นไพร | |
๏ สัตว์สิงวิ่งแตกตื่นไสว | ซอกซอนซ่อนไกล |
ต่างแล่นละโลดโดดหนี | |
๏ เร่งรถเร่งทศโยธี | เสียงโห่โกลี |
ไปยังสนามยุทธนา ฯ |
ฯ ๘ คำ ฯ เชิด
๏ พระลักษณ์ทรงศักดิ์รุ่งเรือง | เรืองรุ่งสีเหลือง |
ย่างเยื้องมาขึ้นรถทรง | |
๏ ทรงรถรัตนายิ่งยง | ยงยิ่งงามระหง |
ระหงเหมกระหนกกระหนกกลาย | |
๏ กลายกลับเกล็ดเพชรพราย | พรายเพริศเฉิดฉาย |
ฉายเฉิดก็เพริศเพรางาม | |
๏ งามงอนงอนรถเรืองราม | ราเมศเสด็จตาม |
ตามมีพระทัยกรุณา | |
๏ นารายณ์ตามส่งถึงเกยลา | ลาแล้วกลับมา |
มายังสุวรรณพลับพลาไชย | |
๏ ไชยามโบกธงอยู่ไสว | ไสวถึงตรึงษ์ไตร |
ไกรเกรียงด้วยเสียงโยธา | |
๏ ธามาตย์เห็นธงโบกมา | มาลุนท์ขุนสวา |
สวาให้ยกทัพไชย | |
๏ ไชยฤกษ์เลิกพลคลาไคล | ไวเดชมไห |
สินธพเทียมรถทรง | |
๏ ได้ฤกษ์ให้เลิกจัตุรงค์ | เร่งรีบรถทรง |
มายังสมรภูมิไชย ฯ | |
๏ เสด็จทรงรถแก้วสุรกานต์ | ดังองค์มัฆวาน |
ลินลาสเลื่อนลงดิน | |
๏ เคลื่อนพยุหอินทรีพลพฤนท์ | ฝ่ายวานรนิล |
ราชเปนเศียรสกุณา | |
๏ นิลเอกนิลขันเปนตา | ปากนั้นปิงคลา |
คอนั้นคือชมพูพาน | |
๏ หงอนคือวายุบุตรห้าวหาญ | ปีกขวาคือหลาน |
อมรินทร์ผู้ทรงศักดา | |
๏ ปีกซ้ายเกสรทมาลา | วาหุโรมเท้าขวา |
เท้าซ้ายคือนิลปานัน | |
๏ กายคือพระจอมพลขันธ์ | นิลนนท์ชาญฉกรรจ์ |
เปนหางสกุณราวี | |
๏ จังเกียงเปนเล็บปักษี | วานรโยธี |
เปนขนสลับกายา | |
๏ นายไพร่ล้วนทรงศักดา | อาจองอาสา |
องอาจคะนองในณรงค์ | |
๏ ให้โห่เลื่อนลั่นสนั่นดง | เร่งรีบจัตุรงค์ |
มาถึงสมรภูมิไชย ฯ |
รถยักษ์
๑๑
๏ เสด็จทรงรถเพชรเพชรพราย | พรายแสงแสงฉาย |
จำรูญจำรัสรัศมี | |
๏ อำไพไพโรจน์รูจี | สีหราชราชสีห์ |
ชักราชรถรถทรง | |
๏ ดุมหันหันเหียนเวียนวง | กึกก้องก้องกง |
สะเทือนทั้งไพรไพรวัน | |
๏ ยักษาสารถีโลทัน | เหยียบยืนยืนยัน |
ก่งศรจะแผลงแผลงผลาญ | |
๏ เครื่องสูงสูงไสวชัชวาล | ริ้วธงธงฉาน |
กรรชิงประชุมชุมสาย | |
๏ มยุรฉัตรฉัตรแก้วแพรวพราย | ปักแซมแซมลาย |
สลับเปนคู่คู่เคียง | |
๏ ฆ้องกลองกลองชนะสำเนียง | กึกก้องก้องเสียง |
เสียงสะเทือนในดงดงดาน | |
๏ คับคั่งคั่งหมู่พลมาร | เสียงโห่โห่ขาน |
สะเทือนทิศาสากล | |
๏ พลคชคชสารชาญชน | องอาจอาจประจญ |
ไพรีตะลุยลุยแทง | |
๏ พลม้าม้าศึกเข้มแขง | ขี่ควบควบแซง |
หางยูงไสวไสวมา | |
๏ พลรถรถเทียมพยัคฆา | พลสิงห์สิงหรา |
กิเลนแลโตโตคะนอง | |
๏ พลปีนปืนประทับหมายมอง | พลเขนเขนทอง |
ทั้งดั้งแลดาบดาบกัน | |
๏ พลดาบเงื้อดาบดาบฟัน | พลหอกหอกผัน |
จะพุ่งจะซัดศัตรู | |
๏ พลศรศรสลับกับธนู | พลทวนทวนดู |
สล้างมากลางสมรภูมิ ฯ | |
๏ เสด็จทรงรถแก้วแกมกัญจน์ | เพียงหนึ่งแสงจันทร์ |
สว่างในกลางอัมพร | |
๏ ราชสีห์สองราพาจร | ธงไชยปักงอน |
แปรกเปนรูปนาคิน | |
๏ กระหนกกระหนาบกาบแก้วแกมนิล | มรกตเฉิดฉิน |
ประกอบประกับกงกำ | |
๏ โต๊ะตั้งบัลลังก์บุษราคัม | แก้วไพฑูรย์ทำ |
เปนเทพประนมเรียงราย ฯ |
๑๖
๏ สิงห์อัดก็อมดวง | วิเชียรช่วงดูเฉิดฉาย |
แกมแก้วผลึกลาย | เปนรูปสุบรรณบินทะยาน |
๏ จตุรมุขดาดมุกดาหาร | เสาแก้วสุรกานต์ |
สลับด้วยทับทิมศรี | |
๏ ใบระกาแกมแก้วมณี | นิลเนรคันถี |
เปนทวยประเทืองเรืองไร | |
๏ ใบโพเพชรรัตน์ตรัสไตร | ย่อยอดจระไน |
ปัทมราชรองเรือง | |
๏ ล้วนแล้วแก้วค่าควรเมือง | สอดแสงแดงเหลือง |
เขียวขาวระยับจับกัน | |
๏ สีแก้วจับสีไพรวัน | เลื่อมเลื่อมพรายพรรณ |
เพียงหนึ่งระลอกลานตา | |
๏ แสงระยับจับเสื้อโยธา | จับแสงศาตรา |
แปลบปลาบดังเพลิงไฟฟอน | |
๏ เร่งรถคชสารอัสดร | เร่งรีบพลจร |
มาถึงสมรภูมิไชย[๑] ฯ | |
๏ เสด็จทรงรถทรงสงคราม | แสงแก้วแวววาม |
สว่างกระจ่างพร่างพราย | |
๏ พระที่นั่งบัลลังก์เลิศเฉิดฉาย | งอนระหงธงปลาย |
ปลิวคว้างมากลางเมฆา | |
๏ เทียมราชสีห์เต้นเผ่นพา | รถเลื่อนเคลื่อนคลา |
มากลางขนัดจัตุรงค์ | |
๏ ดุมวงกงดังก้องดง | ดุมก้องฟัดกง |
กงกลิ้งกระเดื่องโดดทะยาน | |
๏ เสียงรถเสียงทศทวยหาญ | หาญเหี้ยมในการ |
การศึกกำเริบเริงคะนอง | |
๏ ขนัดม้าม้าทะยานผ่านผยอง | นายสวมเกราะทอง |
กรายทวนกระทืบโกลนปรึง | |
๏ พลช้างต่างคุมขอขึง | งาสวมปลอกกรึง |
เกรอะมันเถลิงเริงแรง | |
๏ แปร๋แปร้นแล่นทะลวงกลางแปลง | หมอขบฟันแสยง |
ลงขอกระชากลากฟัน | |
๏ พลปืนปืนแดงแสงฉัน | ยัดประจุยืนประจัญ |
ประจญประจงจ้องปืน | |
๏ พลง้าวแกว่งง้าวยาวยืน | ขบฟันฝ่าฝืน |
เงื้อง้าวตระหง่านเงือบงาย | |
๏ พลศรกุมศรพาดสาย | หน่วงเหนี่ยวน้าวหมาย |
เขม้นจะแย้งยิงทรวง | |
๏ พลโล่ดาบเชลยเคยทะลวง | โล่ป้องปิดทรวง |
แกว่งดาบกระโดดโลดโผน | |
๏ พลหอกถือหอกกลอกโยน | โล่ป้องมองโจน |
จะโผนประจัญฟันฟอน | |
๏ เสียงสะเทือนเลื่อนลั่นดงดอน | พสุธาสาคร |
ตีคลื่นบรรเลงเครงโครม | |
๏ ผงคลีพยับอับโพยม | เนื้อนกในโพนม |
ต่างแล่นตระหนกตกใจ | |
๏ กึกก้องกัมปนาทหวาดไหว | เพียงหนึ่งเมรุไกร |
จะอ่อนจะเอนไปมา | |
๏ ชั้นสวรรค์ลั่นเลื่อนโกลา | ทวยเทพเทวา |
ก็หนีออกนอกจักรวาฬ | |
๏ สัตว์สิงวิ่งซอกซนซาน | ตกห้วยเหวธาร |
บ้างตกชะโงกโตรกเตริน | |
๏ ไม้ไหล้ย่อยยับหักเยิน | เสียงเท้าคนเดิน |
แผ่นดินก็ดังอึงคะนึง | |
๏ ผงคลีมืดมิดไตรตรึงษ์ | เร่งรถปลดปรึง |
มาถึงสนามยุทธนา ฯ | |
๏ พรั่งพร้อมทุกหมู่จัตุรงค์ | เสด็จจากเกยทรง |
ขึ้นทรงรถอันเรืองรอง | |
๏ เทียมไกรสรราชผาดผยอง | เผ่นโผนโจนคะนอง |
ดังม้าพระพายผายผัน | |
๏ สารถีถือธนูยืนยัน | เกราะนวมสวมกัน |
อาวุธมิให้ต้องตน | |
๏ ปีกป้องกองแซงสับสน | ทัพหน้านำพล |
อสุรโห่สามลา | |
๏ เดินทัพเปนกระบวนครุฑา | ตั้งตามตำรา |
ตำรับพิไชยสงคราม | |
๏ คชสารร่านร้ายเหลือหลาม | ลุยไล่ในสนาม |
ระเหิงระเหิดหฤหรรษ์ | |
๏ งาเงยงวงคว้าบ้ามัน | ควาญหมอขบฟัน |
ขยับทะลวงลงขอ | |
๏ ลางช้างนิลสีเมฆมอ | ปรบหูชูคอ |
ตระหง่านมากลางโยธี | |
๏ โกญจนาทกาจก้องโกลี | ถีบฉัดปัฐพี |
เพียงหนึ่งจะทรุดโทรมลง | |
๏ เร่งหมู่โยธาจัตุรงค์ | ขับรถที่นั่งทรง |
ไปยังสนามยุทธนา ฯ |
ฯ ๑๐ คำ ฯ เชิด
[๑] พากย์ตอนนี้ ความเดียวกับพากย์รถอินทรชิตไปทำพิธีพรหมาสตร์ มีแปลกกันบ้าง สังเกตว่าคงแต่งแปลง แต่จะเป็นตอนไหนแต่งก่อนตอนไหนแต่งแปลงทราบไม่ได้