ตอนที่ ๑๙ ลักษณวงศ์โศกถึงนางทิพเกสร

๏ ปางพระลักษณวงศ์ทรงสดับ ให้วาบวับหวั่นไหวพระทัยฉงน
เอะแล้วมิ่งสมรเสมอชนม์ นฤมลม้วยแล้วหรือแก้วตา
สะท้อนถอนหฤทัยให้ระทด แสนกำสรดอัดอั้นพระนาสา
เจียนจะตกพระที่นั่งอลังการ์ พระพักตราเศร้าสลดจนหมดนวล
พระจากอาสน์สิงหนาทสนั่นเสียง เรียกเสลี่ยงเร็วไวพระทัยหวน
ขุนนางนำสองข้างอย่างกระบวน เสด็จด่วนออกจากนิเวศน์วัง
ขืนอารมณ์ก้มพระพักตร์หักเทวษ ไม่เหลียวเนตรมุ่งมาดสวาทหวัง
พระทรวงร้อนพ่างเพียงจะพองพัง จนกระทั่งถึงที่ฟันกัลยา
พระเห็นองค์เกสรสมรมาศ พระเศียรขาดเคียงองค์โอรสา
กุมารน้อยเห็นองค์พระบิดา ก็โศกาแด่วดิ้นอยู่แดยัน
พระทรงฤทธิ์พิศดูก็ร้จัก ว่าเมียรักร่วมชมภิรมย์ขวัญ
ก็โจนจากพระที่นั่งบัลลังก์พลัน พระทรงธรรม์อุ้มองค์กุมารา
พระกรหนึ่งกอดองค์อนงค์นาฏ ปิ้มจะขาดชนม์ชีพสังขาร์
โศกสะอื้นกลุ้มกลัดหัทยา กระษัตรากอดศพสลบลง ฯ
๏ อำมาตย์ตื่นตีอกตกประหม่า ก็โศกาเศร้าจิตพิศวง
สำคัญว่าทรงยศเธอปลดปลง สลบลงเกลื่อนกลาดออกดาษไป
พวกตำรวจตัวสั่นให้ขวัญหาย ก็วนวายวิ่งวุ่นอยู่หวั่นไหว
บ้างก็วิ่งเข้ายังพระวังใน บังคมไททูลสารกระษัตรา ฯ
๏ ปางท้าวกรดสุริกาลชาญสมร โฉมมณีอัมพรเสน่หา
องค์ยี่สุ่นสุมาลีศรีสุดา ก็โศกากำสรดระทดทรวง
พร้อมสนมกรมนางสล้างสลอน บทจรออกจากพระวังหลวง
ทรงที่นั่งทั้งสามตามกระทรวง ลินลาศล่วงถึงองค์พระทรงชัย
เห็นพระองค์ทรงภพสลบนึ่ง กับศพมิ่งสมรมิตรพิสมัย
ผวาเข้ากอดองค์พระทรงชัย สะอื้นไห้เกลือกองค์ลงกลางดิน
พระสุรเสียงกันแสงก็แห้งเหือด พระพักตร์เผือดเพิ่มพูนอาดูรดิ้น
สลบหลับกับองค์พงศ์นรินทร์ สองยุพินก็สลบสลับเคียง
สาวสนมกรมในร้องไห้แซ่ ดั่งเสียงแตรกังสดาลประสานเสียง
ล้มระเนนเอนกายอยู่รายเรียง สลบเพียงจะพินาศนิราศชนม์ ฯ
๏ จะกล่าวถึงอาชาวราฤทธิ์ สำราญจิตเที่ยวไปในไพรสณฑ์
บังเกิดเหตุเภทพาลบันดาลตน สยองขนเสียวซ่านสะท้านกาย
เดินสะท้อนอัสดรสะดุ้งหวาด เอะประหลาดเป็นไฉนน่าใจหาย
ชะรอยองค์ทรงธรรม์จะอันตราย ก็ผันผายรีบเหาะระเห็จทะยาน
แล้วควบเข้าธานีบุรีรัตน์ เงียบสงัดทุกปราสาทราชฐาน
อัสดรร้องถามนายทวาร ก็แจ้งการณ์เสร็จสิ้นทุกสิ่งอัน
มโนมัยดังใจจะขาดเด็ด เหาะระเห็จด้วยกำลังดังกังหัน
มาถึงที่เห็นองค์พระทรงธรรม์ เธอกอดศพสาวสวรรค์วิสัญญี
ทั้งภูวนาถนางมณีนวลหง อีกเอกองค์ยี่สุ่นมเหสี
กำนัลนางพระสนมแลมนตรี วิสัญญีดาษดาสุธาดล
มโนมัยชลนัยน์ลงพรากพราก ประหลาดหลากเพ่งพิศคิดฉงน
ไฉนหนอโฉมฉายจึ่งวายชนม์ นฤมลนี้นวลอนงค์ใด
อันนางนี้ดูดูเหมือนรู้จัก ยิ่งพิศพักตร์งามขำก็จำได้
อนิจจาแม่เกสรมาบรรลัย เหตุไฉนนุชน้องจึ่งต้องฟัน
สินธพทอดตัวเสือกลงเกลือกกลิ้ง โอ้จะทิ้งพี่ไว้ให้โศกศัลย์
พี่สู้ยากกับองค์พระทรงธรรม มาพบกันแก้วตาก็มาตาย
โอ้พระทองสองศรีของพี่เอ๋ย ไม่แจ้งเลยเป็นไฉนนี่โฉมฉาย
ไม่อยู่แล้วม้าแก้วจะสู้ตาย ก็ทอดกายหมอบซบสลบลง
น่าสงสารกระษัตราวราราช อนงค์นาฏทรามสงวนนวลหง
อนาถนิ่งกลิ้งทอดระทวยองค์ ดูดั่งดงกัทลีเมื่อลมพาน ฯ
๏ ปางนั้นเทพดาวลาหก แสนวิตกพิศวงด้วยสงสาร
ให้เมฆมิดปิดแสงพระสุริย์การ โพยมมานพายุพยับพราย
พระพิรุณฟุ้งฟ้าเป็นฟองฝอย ละอองย้อยหยัดหยาดไม่ขาดสาย
วายุหวนม้วนหอบเกสรปราย กลิ่นกระจายหอมชื่นระรื่นรส
สี่กระษัตริย์ต้องอำมฤครื่น ก็ค่อยฟื้นกายาขึ้นมาหมด
ทั้งพญาอาชาม้าพยศ อำมาตย์หมดสาวสนมก็สมประดี ฯ
๏ พระทรงฤทธิ์อิศราวราเดช ลืมพระเนตรดูศพมเหสี
ยิ่งกันแสงโศกศัลย์พันทวี ประคองศีรษะนางขึ้นวางเพลา
พระโอรสก็ตื่นสะอื้นอ้อน สองพระกรกอดลูกน้อยให้สร้อยเศร้า
โอ้พ่อดวงนัยนาเวราเรา พ่อทูนเกล้าแลดูพระมารดา
พระทรงศรกรกอดพระลูกรัก แล้วผินพักตร์ทูลองค์พระนาถา
ข้าแต่องค์ทรงฤทธิ์พระบิดา นี่กัลยาร่วมรักที่จากกัน
เจ้าเป็นพราหมณ์ตามมาเป็นข้าอยู่ ลูกไม่รู้เข่นฆ่าให้อาสัญ
ชีวิตลูกวาบวับจะดับพลัน ขอทูลลาทรงธรรม์ทั้งสององค์
ทูลพลางทางกันแสงเข้ากอดศพ พระทรงภพพ่างเพียงจะผุยผง
พระชนกชนนีทั้งสององค์ ก็พลอยทรงกันแสงประโลมพลาง
พระบิตุเรศว่าพ่อเกศมงกุฎแก้ว เป็นกรรมแล้วตามสนองให้หมองหมาง
พระชนนีว่าเวทนานาง นิราศร้างภัสดาอุตส่าห์ตาม
พระบิตุรงค์ว่าพ่อจงรอรั้ง อย่าโศกฟังพจนาบิดาห้าม
จะกันแสงโศกคัลย์รำพันความ อันโฉมงามคู่ชื่นไม่คืนชนม์
พระชนนีว่าพ่อศรีสว่างโลก จงดับโศกพ่อเร่งบำเพ็ง[๑]ผล
จะดูดีกว่าที่เทวษทน จึ่งเห็นว่ารักนฤมลเฉลิมเมือง
พระบิตุเรศว่าเป็นเหตุเพราะหุนหวน ไม่ใคร่ครวญให้ตระหนักประจักษ์เรื่อง
จึ่งเสียนางนพคุณแม่บุญเรือง แต่พอเคืองก็ด่วนให้ฆ่าพีบ
พระทรงศักดิ์ฟังสารโองการเสร็จ ดั่งจักรเพชรมาพิฆาตขาดสะบั้น
ให้กริ้วนางพลางทูลสนองพลัน มิเพราะนางแจ่มจันทร์หรือจอมไตร
พึ่งเห็นฤทธิ์นางยี่สุ่นสกุลหงส์ น้อยหรือลงโทษพราหมณ์ก็เป็นได้
สำออยอ้อนทูลเสนออำเภอใจ ไว้ทำไมฟันตามแม่ทรามรัก
ฉวยพระแสงองค์สั่นจะฟันฟาด บิตุราชกอดองค์พระทรงศักดิ์
บิดาขอโทษองค์นางนงลักษณ์ พระลูกรักมิได้รู้ว่าพราหมณ์นาง
สำคัญว่าชายชัดสัมผัสต้อง ยี่สุ่นน้อยนุชน้องจึ่งหมองหมาง
ใช่อิจฉาโฉมฉายให้วายวาง เจ้าทูลทางพิศวาสบาทบงสุ์ ฯ
๏ แสนสงสารยี่สุ่นดรุณเรศ เจ้าก้มเกศหมายแน่ว่าผุยผง
ชลนัยน์ไหลซาบลงอาบองค์ กันแสงทรงรํ่าไห้พิไรทูล
พระจอมเกศนัยน์เนตรของน้องแก้ว ถ้ารู้แล้วหรือยุพินจะสิ้นสูญ
เพราะไม่แจ้งว่าสุดาจึ่งอาดูร นเรนทร์สูรเล่าก็หมายว่าชายจริง
อันเจ้าพราหมณ์เป็นชายแต่ภายนอก จึ่งย้อนยอกด้วยวิสัยเป็นใจหญิง
อนิจจาน่าน้อยนํ้าใจจริง แม่ยอดมิ่งจอมขวัญมาบรรลัย
ใช่จะใส่โทษพราหมณ์ด้วยความเท็จ สุดจะเด็ดดวงจิตถวายได้
ขอเทเวศที่เศวตฉัตรชัย จงเห็นใจแจ้งจริงในสิ่งความ
ได้ยกโทษนางทูลเป็นทางแค้น ด้วยหมายแม่นว่าชายมาหยาบหยาม
ชีวิตน้องขอถวายจะตายตาม พระโฉมงามฟันน้องให้มรณา ฯ
๏ พงศ์กระษัตริย์ขัดแค้นแสนพิโรธ ล้วนแต่โทษเจ้าไม่ผิดไม่อิจฉา
ใครจะรู้เท่าทันในปัญญา ช่างเจรจาองอาจประมาทเรา
ไยจึ่งอ้างเทวัญในชั้นกลาง แม่จงอ้างเอาพระอินทร์เป็นไรเล่า
นี่หากเกรงบิตุรงค์ดอกนงเยาว์ หาไม่เกล้าก็จะกลิ้งอยู่กลางทาง
ตรัสพลางทางนองพระชลเนตร ประคองเกศเกสรให้หมองหมาง
สะอื้นไห้โหยหวนถึงนวลนาง โอ้จะร้างพี่แล้วหรือแก้วตา
เพราะพี่จึ่งพระยุพินสิ้นชีวิต จะน้อยจิตผัวรักนี้หนักหนา
พี่ไม่แจ้งว่าเจ้าแปลงเป็นพราหมณ์มา สำคัญว่าสายสวาทเป็นชาติพราหมณ์
ไยไม่เล่าพี่เลยแม่ยอดหญิง ที่สัตย์จริงกริ่งใจได้ไถ่ถาม
โอ้สมรมิ่งมิตรมาปิดความ รักษางามสงวนกายจนวายชนม์
เสียดายนุชสุดสายสวาทพี่ คู่ชีวีร่วมไร้ในไพรสณฑ์
เมื่อยามยากเห็นหน้าประสาจน นฤมลเวียนทูลชะอ้อนวอน
เมื่อไรจะถึงธานินทร์พระปิ่นเกล้า จะได้เฝ้าบิตุรงค์พระทรงศร
ไม่ทันเห็นบิตุเรศพระมารดร ดวงสมรแม่มาม้วยชีวาวัน
โอ้เจ้าดวงชีวีของพี่เอ๋ย ไม่ควรเลยแก้วตาจะอาสัญ
ให้ตบตีโฉมงามนี้ครามครัน สารพันที่จะทำทั้งจำจอง
อันชายใดที่จะชั่วเหมือนตัวพี่ แสวงหามเหสีเป็นเพื่อนสอง
ครั้นพบพักตร์ไม่รู้จักว่าคู่ครอง กลับมาฆ่านิ่มน้องน่าน้อยใจ
พี่ฆ่าแม่แล้วไม่อยู่จะสู้ม้วย มารับด้วยดวงจิตพิสมัย
พี่พูดด้วยพุ่มพวงแม่ดวงใจ เป็นไรไม่พาทีด้วยพี่เลย
แม่งามปลื้มลืมเนตรขึ้นดูพี่ อย่าโศกีเศร้าหมองเลยน้องเอ๋ย
พี่ขอเชิญโฉมงามแม่ทรามเชย ไปเสวยไอศวรรย์เถิดขวัญตา
ยุบลเมืองแม่ยังเคืองไม่คืนเข้า จะพาเจ้ายาจิตขนิษฐา
ไปเฝ้าองค์ทรงฤทธิ์พระบิดา ยังพาราณสีบุรีเรา
พี่ผิดแล้วแก้วพี่ไม่มีผิด จะควรคิดเคืองแค้นสักแสนเท่า
พี่ขอโทษโฉมยงแม่นงเยาว์ ขอเชิญเจ้าไปเป็นจอมกระหม่อมนาง
ลุกขึ้นเถิดพระยุพินปิ่นสนม มาบรรทมที่ละอองจะหมองหมาง
พิไรวอนข้อนทรวงไม่วายวาง สะอื้นพลางทางตรัสกับอัสดร
พี่ม้าแก้วแต่แว่วแสวงหา มาดูหน้าน้องทิพเกสร
ไมรู้เลยหลงฆ่าพะงางอน โอ้พี่อัสดรของน้องอา
สินธพทูลว่าพระจอมกระหม่อมเอ๋ย กระไรเลยทรงศักดิ์ไม่ปรึกษา
นางโฉมตรูมาอยู่ในพารา ข้าอาชามิได้แจ้งประจักษ์ใจ
นวลละอองพระมิได้อาลัยเลี้ยง ผิดแต่เพียงนี้สิยังต้องตักษัย
มิได้แจ้งกิจจาอาชาไนย นํ้าพระทัยลืมข้าบาทมูล
เป็นกระษัตริย์ตรัสความไม่งามสม ยามภิรมย์ราไชยมไหศูรย์
มาฆ่าองค์อัคเรศเกศตระกูล เหมือนพระทูนเกล้าแกล้งให้ฟอนฟัน
แม่นงนุชสุดสิ้นชีวิตแล้ว ข้าม้าแก้วทูลลาจะอาสัญ
อย่าเลี้ยงเลยภูวนาถจงฟาดฟัน ขอตายตามแจ่มจันทร์แม่ดวงใจ
พระทรงศรกรกอดพี่ม้าแก้ว ได้ผิดแล้วเป็นกรรมจะทำไฉน
พี่อาชาฆ่าฉันให้บรรลัย สองพิไรเศียรซบสลบลง ฯ
๏ พระชนกชนนีก็ตีอก ตื่นตระหนกหวาดจิตพิศวง
อุ้มสัมผัสหัตถ์ต้องประคององค์ ยิ่งโศกทรงกันแสงสะอื้นครวญ
ดำรัสเรียกนํ้าหอมกระออมแก้ว วิไลแล้วปนปรุงจรุงหวน
พรมชโลมโซมจันทน์ยิ่งรัญจวน รสรำเพยเชยชวนพระชนม์คืน
กรุงกระษัตริย์กับอัสดรเดช ต้องวาเรศประพรมอารมณ์รื่น
โศกสว่างสร่างสมประดีคืน ทั้งสองฟื้นฟายชลนานอง
พระบิตุรงค์ปลอบองค์โอรสราช สายสวาทจงบรรเทาอย่าเศร้าหมอง
เราเชิญศพทรามสงวนนวลละออง ได้ตรึกตรองคิดถวายพระเพลิงพลัน ฯ
๏ ลักษณวงศ์ทรงฟังบิตุเรศ วายเทวษสร่างโศกกันแสงศัลย์
วางพระเศียรกัลยาสุดาจันทร์ ประภาษพลันพลางสั่งเสนาใน
จงจัดโกศรองเรืองทั้งเครื่องครบ เชิญพระศพดวงจิตพิสมัย
เสนารับอภิวันท์แล้วครรไล ก็เร่งรีบเร็วไวเข้าในวัง
จัดพระวอพรรณรายอันพรายแพร้ว ทั้งโกศแก้วเครื่องแห่แลแตรสังข์
วิ่งสล้างวางสลอนออกจากวัง ก็ไปยังสนามพระศพนาง
เชิญพระศพโฉมยงลงพระโกศ ใส่วอโชติเพชรรัตน์ฉวัดฉวาง
กลองชนะครุมโครมประโคมพลาง ดุริยางค์แตรสังข์ประดังกัน
ส่วนพระยอดสงสารกุมารน้อย สนมคอยเข้าถนอมพระจอมขวัญ
สถิตที่อันลออวอสุวรรณ พระวอนั้นนำวอพระชนนี
ข้างหลังโกศวออัยการาช แล้ววออาสน์องค์อัยกีศรี
แล้วที่นั่งหริรักษ์พระจักรี แล้ววอสีนพคุณยี่สุ่นทรง
เสียงครึมครึมแตรสังข์ประดังเสียง ระยะเรียงวอตามงามระหง
ครั้นถึงวังพรั่งพร้อมพระญาติวงศ์ เชิญพระโกศโฉมยงเข้าปรางค์ทอง
ทั้งแตรสังข์ดังสนั่นเนียรนาท ทั้งปี่พาทย์มโหระทึกก็กึกก้อง
มนตรีรายรอบเรียงเคียงประคอง เชิญพระศพนวลละอองออกสรงชล
สี่กระษัตริย์ทรงถือกระออมอบ อาบพระศพขวัญเมืองด้วยเครื่องต้น
ระรื่นกลิ่นเสาวรสระคนปน จอมสกลชลเนตรนั้นนองเนือง
เอาอาภรณ์พื้นเพชรเฉลิมภพ ให้พระศพโฉมยงเจ้าทรงเครื่อง
พระปิ่นโลกโศกศัลย์ไม่บรรเทือง พระทรงเครื่องคั่งคับระยับองค์
ประโลมแก้วกานดายุพาพักตร์ ขอเชิญเจ้าเยาวลักษณ์นวลหง
บรรทมในโกศสุวรรณอันบรรจง พี่จะแอบข้างองค์ทุกคืนวัน
กันแสงสั่งให้เชิญพระศพน้อง ลงโกศทองพรรณรายอันฉายฉัน
ยกประเทืองขึ้นบนแท่นสุวรรณพลัน ให้รายชั้นแต่งตั้งต้นไม้ทอง
เครื่องประดับอภิรุมชุมสาย ให้เรียงรายเรียบกั้นเป็นชั้นช่อง
ตั้งปทุมพุ่มกอพนมกอง ดูเรืองรองเทียนเรียงประทีปราย
เพดานเกลื่อนพวงภู่อุบะกลาด อัจกลับประดับดาษวิเชียรฉาย
วิสูตรทองรองเรืองประเทืองพราย ให้สอดสายฉากเวียนฉวัดวง
แล้วแต่งนางนวลละอองมาร้องไห้ รํ่าพิไรเรื่องความตามประสงค์
ดนตรีแตรสังข์พร้อมให้ล้อมวง สำหรับคุมประโคมองค์ทุกยามตี
แล้วแจกหมายต่อต่อเป็นข้อขัน ประกาศกันโกนเกล้าทั้งกรุงศรี
แสนสงสารสาวสาวเมื่อคราวนี้ จะเศร้าศรีเสียผมให้ตรมใจ
ปรึกษานางเพื่อนเรือนเจ้าเพื่อนรัก อกจะหักแล้วจะทำอย่างไรได้
ห้าตำลึงแม้เขาจะเอาไป ถ้าคุ้มได้แล้วหนอไม่ขอเลย
อย่าน้อยใจนั่งคิดให้จิตเจ็บ รักษาเล็บไว้ให้ยาวเถิดเจ้าเอ๋ย
ทับทิมเพลาะซัดเข้าอย่าเบาเลย แป้งชะมดชดเชยก็พอชม
ซังตายว่าข้าวิตกอกจะแตก เขาโกนแกรกใจหายเสียดายผม
นํ้าตากับน้ำชุบเป็นเกลียวกลม ทำพูดถมโทษมีดว่าเจ็บจริง
ครั้นยามค่ำสนธยาภาณุมาศ ไปปราสาทพรั่งพร้อมล้วนหม่อมหญิง
เข้านั่งเรียงร้องไห้ใจประวิง บ้างร้องจริงสงสารด้วยกานดา
ที่ซังตายทำร้องทำนองครั่น เห็นเพื่อนกันโศกซมก็ก้มหน้า
หัวร่อปลอมเอาหอมขยี้ตา ทำปากอ้าร้องโอ้พระโพธิ์ทอง
เสียงร้องไห้โศกศัลย์อยู่ซั้นแซ่ ทั้งเสียงแตรกังสดาลประสานก้อง
สีซอสีสอดเสียงสำเนียงกลอง ปี่พาทย์ฆ้องปี่ชวาวิเวกวัง ฯ
๏ ส่วนพระจอมหลักโลกยิ่งโศกเศร้า เสด็จเข้าเคียงโกศไม่วายหวัง
ชักวิสูตรรูดรายพระฉายบัง พิลาปหลั่งชลเนตรลงเนืองนอง ฯ
๏ เปิดพระโกศมิ่งมิตรพิศพักตร์ โศกสลักทรวงในฤๅทัยหมอง
สะอื้นอ้อนกรกอดพระโกศทอง ชลเนตรตกต้องพระปรางนาง
เอาผ้าทรงลงซับชลเนตร ภูวเรศมิได้คิดอางขนาง
ละห้อยโหยโรยแรงกันแสงพลาง โอ้ว่าปรางแม่ยังอุ่นละมุนมือ
พระน้องนิ่งอยู่ไยในพระโกศ ยังคุมโทษโกรธเกรี้ยวอยู่เจียวหรือ
แม่อย่าให้ชาวเมืองเขาเลื่องลือ ประจานชื่อพี่ชั่วไปทั่วทิศ
เชิญพระน้องไปบรรทมปัจถรณ์ พี่จะนอนอิงแอบแบบสนิท
เสียแรงพี่อ้อนวอนสมรมิตร แม่ดวงจิตมิได้ลืมพระเนตรแล
เสียดายนางช่างงามเมื่อยามรัก พิศพักตร์ผ่องเพียงจะเคียงแข
วันนี้เศร้าศรีสวัสดิ์วิบัติแปร พระพักตร์แพ้จันทร์เพ็งไม่เปล่งนวล
น้ำพระทัยนุชนาฏสวาทพี่ แต่แรกรุ่นดรุณีศรีสงวน
พี่เข้าเคียงงามชื่นทุกคืนชวน เจ้าหยิกข่วนพี่ไม่บอกพระอัยกา
เมื่อยามจากจอมมิตรขนิษฐนาฏ ไปตามราชชนนีผู้นาถา
แม่ทอดองค์ลงทรงพระโศกา เฝ้าวอนว่าพระนักสิทธ์จะติดตาม
พระดาบสปลอบน้องอย่าร้องไห้ ยิ่งพิไรโศกสั่งไม่ฟังห้าม
ช่างชะอ้อนวอนวิงทุกสิ่งความ แม่โฉมงามแสนสุดสวาทเรียม
ปางประสบชนนีศรีพิภพ สำเร็จรบหมู่มารอันหาญเหี้ยม
พี่คิดถึงทรามชมให้กรมเกรียม กลับมารับงามเสงี่ยมก็พบกัน
โอ้แต่นี้ปางใดจะได้พบ แม่งามลบตัดช่องไปสวรรค์
นํ้าพระทัยแก้วตาสุดาจันทร์ สารพันมิได้ช้ำระกำใจ
จะหางามสามภพตลบหา จะหาเหมือนแก้วตาพอหาได้
จะหาจิตเหมือนนุชนี้สุดใจ หาทั้งไตรโลกีไม่มีปาน
ปางดำเนินเดินป่าพนาสณฑ์ ประสาจนปรีดิ์เปรมเกษมศานต์
เห็นบุปผาพวงชัดระบัดบาน ยุพาพาลทูลถามนามกร
พี่บอกแล้วงามขำก็ซํ้าถาม แม่แย้มเย้ายวนความสโมสร
เห็นวิหคต่างต่างที่ทางจร ก็วิงวอนถามนามสกุณา
พี่แกล้งเชือนเบือนบอกให้ผิดชื่อ ก็หยิกยื้อคมเนตรให้เชษฐา
โอ้วันนี้เป็นไฉนเจ้าไฉยา ไม่เจรจาชักชวนให้ชื่นใจ
เมื่อยามร้อนเรานอนที่เนินผา แม่เอาใบพฤกษามาพัดให้
เมื่อยามหนาวแนบข้างไม่ห่างไกล พี่เคยได้รับขวัญทุกวันคืน
โอ้วันนี้นิ่มนุชสุดสวาท ไม่ร่วมอาสน์เคียงเขนยให้เชยชื่น
มาทิ้งให้โศกสุดจะกลํ้ากลืน จะขัดขืนเคืองแค้นไม่ควรเลย
พี่สู้ทิ้งธานินทร์พระปิ่นเกศ เพราะเป็นห่วงดวงเนตรนะน้องเอ๋ย
มากลับฆ่าคู่ชมภิรมย์เชย ผู้ใดเลยเขาจะชมว่าเชื้อชาย
จะแบกหน้าพาชั่วไปเวียงไชย เขารู้ไปว่าพี่ฆ่านางโฉมฉาย
จะเลื่องชื่อลือชั่วจนตัวตาย สุดจะบ่ายบากหน้าไปหาใคร
มิขอคืนเวียงไชยให้ใครหยาม จะตายตามมิ่งมิตรพิสมัย
สงสารจอมจักรพงศ์ผู้ทรงชัย สะอื้นไห้กอดโกศไม่วางกร
ขืนอารมณ์ข่มโศกเสด็จกลับ ยิ่งทุกทับหฤทัยสะท้อนถอน
ระทวยองค์ทรงยืนไม่ย่างจร แล้วหวนย้อนมาเปิดพระโกศมอง
จะคลาไคลแล้วมิใคร่จะคลาดแคล้ว จนไก่แก้วแจ้วขันสนั่นก้อง
แสงหิรัญ[๒]รุ่งเรื่อขึ้นเรืองรอง ท้าวยังครองเทวษครันไม่บรรทม
สิบห้าวันรุ่งสว่างอยู่อย่างนี้ ไม่พาทีถามทักนักสนม
ไม่แต่งองค์สรงเสวยไม่เชยชม มีแต่ตรมตรึกรํ่าระกำตรอม
เฝ้าอุ้มองค์โอรสากุมาเรศ แสบเทวษจนพระกายนั้นผ่ายผอม
นักสนมนางท้าวทั้งเจ้าจอม ก็พลอยตรอมเหงาเงียบสงัดวัง ฯ
๏ พระนรินทร์ปิ่นเมืองเรืองพระยศ แสนกำสรดถึงพระนุชนั้นสุดหวัง
ครั้นโศกศัลย์บรรเทาเบาประทัง เสด็จยังท้องพระโรงอันเรืองพราย ฯ


[๑] บำเพ็ง = บำเพ็ญ

[๒] แสงหิรัญ แปลว่า แสงเงินแสงทอง หมายถึง แสงพระอาทิตย์เวลารุ่งเช้า

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ