- คำนำ
- ๒๘๗ ประกาศขนานนามพระพุทธปฏิมากรประจำรัชกาล
- ๒๘๘ ประกาศเรื่องเถรจั่นแทงผู้มีชื่อแล้วหนีไป และห้ามไม่ให้บวชกุลบุตรอายุพ้น ๒๔ ถึง ๗๐ เป็นเถรเป็นเณร
- ๒๘๙ ประกาศเรื่องให้สึกพระสงฆ์สามเณรที่สูบฝิ่น
- ๒๙๐ ประกาศให้เรียกชื่อพระที่นั่งสุทธาสวรรย์ว่า พระที่นั่งสุทไธสวรรย์ พระที่นั่งพุทธาสวรรย์ให้เรียกว่า พระที่นั่งพุทไธสวรรย์
- ๒๙๑ ประกาศให้ทำบาญชีพระสงฆ์สามเณรที่เปนช่างทองและช่างอื่นๆ ขึ้นทูลเกล้าฯ ถวาย
- ๒๙๒ ประกาศให้พระสงฆ์บูชาพระแก้วมรกฎในเดือน ๘ แรม ๘ ค่ำ
- ๒๙๓ ประกาศเรื่องภิกษุสามเณรรักใคร่ผู้หญิงจนถึงเปนปาราชิก ให้มาลุกะโทษ จะยกโทษให้
- ๒๙๔ ประกาศห้ามไม่ให้เอาแผงไม้ไผ่ จาก, มาทำเปนพะเพิงในพระอารามหลวง
- ๒๙๕ ประกาศห้ามไม่ให้ชักสื่อแลชวนภิกษุสามเณรประพฤติอนาจาร
- ๒๙๖ ประกาศให้ใช้คำว่าฉศกแทนฉ้อศก
- ๒๙๗ ประกาศห้ามมิให้ภิกษุสามเณรคบผู้หญิงมาพูดที่กุฎี
- ๒๙๘ ประกาศเรื่องพระราชาคณะ ถานา เปรียญ สึกมากเกินไป จะต้องเข้าเดือนทำการพิมพ์
- ๒๙๙ ประกาศเรื่องให้สำรวจคฤหัสถ์อาศรัยวัด
- ๓๐๐ ประกาศว่าด้วยวิธีคิดอธิกมาศ
- ๓๐๑ ว่าด้วยวันธรรมสวนะ
- ๓๐๒ ประกาศวิธีบอกศักราช
- ๓๐๓ คำประกาศเรื่องปวารณา
- ๓๐๔ พระราชกำหนดเรื่องนาฬิกา
- ๓๐๕ ประกาศว่าด้วยพระอาทิตย์ถึงดาวฤกษ์อัสยุชก็เปนมหาสงกรานต์
- ๓๐๖ ประกาศเรื่องพัชวาลวิชนี
- ๓๐๗ ประกาศเรื่องราชทูตไปเจริญทางพระราชไมตรี
- ๓๐๘ ประกาศใช้คำนำพระนามพระบรมวงศานุวงศ์
- ๓๐๙ ประกาศให้ใช้คำต่อแลคำตาย
- ๓๑๐ ประกาศให้คงใช้คำที่เรียกภูษามาลาแลวัดพนัญเชิง
- ๓๑๑ ประกาศให้เรียกคลองผดุงกรุงเกษมแลถนนเจริญกรุง
- ๓๑๒ ประกาศให้ใช้คำว่าใส่ในที่ควร
๓๑๒ ประกาศให้ใช้คำว่าใส่ในที่ควร
คำว่าใส่ใช้ในคำกราบทูลได้แต่ของไม่มีตัว คือ ใส่ความใส่โทษ เอาใจใส่ ใส่ใจรักใคร่ ใส่จริต แลอื่นๆ ใส่ของมีตัวไม่ได้หมด อย่างใส่บาตร์ ต้องว่าตักบาตร์ ฤๅเจ้านาย ก็ว่าทรงบาตร์ ใส่เสื้อ ใส่กางเกง ก็ว่าห่มเสื้อ นุ่งกางเกง ฤๅทรงพระสนับเพลา แลฉลองพระองค์ ใส่หมวกว่าสวมหมวกแลทรงพระมาลา ใส่ดุม ว่าขัดดุม ใส่กำไลใส่เกี้ยว ว่าสวมกำไลสวมเกี้ยว ใส่ปิ่น ว่าปักปิ่น ใส่สร้อยใส่จี้ ว่าผูกสร้อยผูกจี้ ใส่โซ่ใส่ตรวนใส่ขื่อใส่คา ว่าจำโซ่จำตรวน จำขื่อจำคา ใส่คุก ว่าจำคุกขึ้นคุกส่งคุกขังคุกเข้าคุก ใส่ตราง ใส่ทิม ว่าขังตรางขังทิม ใส่เล้าว่าขังเล้า ใส่กรงว่าขังกรง ฤๅไว้ในกรง ใส่หม้อใส่ไหใส่ขวด ว่ากรอกหม้อกรอกไหกรอกขวด ใส่เรือว่าบรรทุกเรือ ใส่คลัง ว่าขึ้นคลังส่งคลังเข้าคลัง ฤๅเก็บไว้ในคลัง ใส่หีบใส่ตู้ใส่ถุง ถ้าพูดถึงของ ว่าของในหีบ ในตู้ในถุง ถ้าพูดถึงกิริยา ก็ว่าเข้าหีบ เข้าตู้เข้าถุง ใส่ยุ้งใส่ฉาง ว่าขึ้นยุ้งขึ้นฉาง ถ้าเปนสินค้า ก็ว่าบรรทุกกำปั่น บรรทุกสำเภา ถ้าเปนของ ก็ว่าเอาไว้ในกำปั่น ในสำเภา ใส่ช้างใส่เกวียนใส่ต่าง ถ้ามากก็ว่าบรรทุกช้าง บรรทุกเกวียน บรรทุกต่าง ถ้าน้อยก็ว่าขึ้นช้าง ขึ้นเกวียนขึ้นต่าง ใส่กะบุงตะกร้าตะแกรง ก็ว่าไว้ในกะบุงตะกร้าตะแกรง ใส่กุญแจใส่กลอน ว่าลั่นกุญแจขัดกลอน ตักน้ำใส่ตุ่มใส่ถัง ว่าขังตุ่มขังถังใส่หมุดคำนี้ ถ้าเปนหมุดแผล ว่าสอดหมุด ถ้าเปนหมุดตรึง แลขัดสิ่งของใดๆ ก็ว่าตรึงหมุดขัดหมุด ใส่ยา ก็ว่าทายา ฤๅให้ยาปิดยาตามสมควร ไม่ว่าใส่ บ้วนใส่กระโถน ว่าบ้วนลงกระโถน