๓๐๙ ประกาศให้ใช้คำต่อแลคำตาย

ประกาศมาให้คนเขียนหนังสือทั้งปวงทราบทั่วกัน แล้วสังเกตใช้ให้ถูกในที่ควรจะว่า ว่ากับ ว่าแก่ ว่าแต่ ว่าแด่ ว่าต่อ แลคำว่า ทรง นั้น จงสังเกตให้แน่แล้วใช้ให้ถูก ไปกับ มากับ นั่งกับ นอนกับ ยืนกับ เดินกับ กินกับ อยู่กับ ทำด้วยกันกับ ดูกับ เล่นกับ เที่ยวกับ พูดกันกับ เจรจากับ ปฤกษากับ คิดอ่านกับ เหมือนกับ เช่นกับ ชอบกันกับ ชอบอัธยาศรัยกับ วิวาทกับ ชกตีกับรักใคร่กับ ชอบพอกับ อยู่ด้วยกันกับ อาศรัยอยู่กับ เอาไว้กับ สมคบกับ ร่วมกับ พร้อมกับ รวมกับ ผูกกับ ติดกับ ร้อยกับ ตรึงกับ ตรงกันกับ ต้องกันกับ เกี่ยวข้องกับ พบกับ สิ่งนั้นกับสิ่งนั้น คนนั้นกับคนนั้น ผัวกับเมีย นายกับบ่าว ข้ากับเจ้า บุตรกับบิดา ชายกับหญิง พระสงฆ์กับคฤหัสถ์ ชาววัดกับชาวบ้าน ช้างกับม้า โคกับเกวียน เงินกับทอง หม้อเข้ากับเชิงกราน นกกับกรง ทหารกับปืน ร่มกับรองเท้า คนกับเรือ ข้าพเจ้ากับผู้มีชื่อ ตระลาการกับลูกความ โจทย์กับจำเลย หมอกับคนไข้ ที่บ้านกับที่สวน

ให้แก่ ไว้แก่ มอบแก่ ขึ้นแก่ ส่งแก่ ว่าแก่ ต่อว่าแก่ บอกแก่ เล่าแก่ ตอบแก่ แจ้งความแก่ ฟ้องแก่ ร้องแก่ ทอดเทแก่ ทับถมแก่ ไว้ใจแก่ ปลงใจแก่ ไว้ธุระแก่ จำนำแก่ ข้าศึกแก่ ควรแก่ สมควรแก่ ทำแก่ ทำคุณแก่ ลงโทษแก่ จ่ายแจกแก่ แบ่งปันแก่ เสียเงินแก่ ปรับไหมแก่ ไว้ความแก่ ส่งให้แก่ เอายัดไว้แก่ ตัดสินให้แก่ เปนสิทธิแก่ ตกไปแก่ เอ็นดูแก่ สงเคราะห์แก่ อนุเคราะห์แก่

ขอแต่ เอาแต่ รับมาแต่ เอาไปแต่ เอามาแต่ ได้มาแต่ เรียกแต่ เร่งแต่ เก็บเงินแต่ ยืมมาแต่ เรียกภาษีแต่ ซื้อแต่ เช่าแต่ กู้แต่ ไถ่แต่

รับสาระภาพต่อ รับผิดต่อ

ถึงชีพิตักษัยสำหรับหม่อมเจ้า ถึงแก่พิราลัยสำหรับเจ้าประเทศราช ถึงแก่มรณภาพสำหรับพระสงฆ์มีบันดาศักดิ์ ถึงอนิจกรรมสำหรับขุนนางเจ้าพระยานา ๑๐๐๐๐ ถึงอสัญญกรรมสำหรับขุนนางเปนพระยา ถึงแก่กรรมสำหรับพระหลวงลงไปจนมหาดเล็กหลวง แลจางวางนายเวรปลัดเวร ของเจ้าต่างกรมแลยังมิได้ตั้งกรม แลพระสงฆ์สามเณรสามัญ แลกงสุลแลผู้ช่วยราชการกงสุลต่างประเทศบาดหลวงแลหลวงญวน

ตายสำหรับเลขไพร่หลวงไพร่สมมหาดเล็กขอเฝ้าเจ้าต่างกรม แลยังไม่ได้ตั้งกรม แลเสมียนทนายจีนผูกปี้จีนสัก แลทาสเชลยแลคนลูกค้าต่างประเทศ ที่มิใช่กงสุลแลมิใช่ผู้ช่วยกงสุลต้องว่าตายหมด ว่าถึงแก่กรรมไม่ได้เลย สัตว์เดียรัจฉานที่มิใช่สัตว์คนเลี้ยงทั้งปวง คือนกเนื้อปลาลงไปจนมดปลวก แลต้นไม้ใบหญ้าให้ว่าตายหมดว่าอย่างอื่นไม่ได้ แต่สัตว์ที่เปนของคนเลี้ยง คือช้างม้าโคกระบือแพะแกะแลนกเขาไก่เป็ดปลาเงินปลาทองให้ว่าล้ม ฤๅจะว่าล้มแต่ช้างม้าขึ้นระวางนอกนั้นจะว่าตายก็ได้

คำว่าถึงแก่กรรม ใช้ได้แต่ผู้มีบันดาศักดิ์ ไพร่ใช้ไม่ได้ ทราบใต้ฝ่าลอองธุลีพระบาทไม่มีทรง เสด็จพระราชดำเนินไม่มีทรง เสด็จนั่งไม่มีทรง เสด็จยืนไม่มีทรง เข้าที่พระบันธมไม่มีทรง ตรัสไม่มีทรง เสวยไม่มีทรง สระไม่มีทรง ทรงช้างพระที่นั่งไม่มีขี่ ทรงม้าพระที่นั่งไม่มีขี่ ทรงพระราชยานไม่มีขี่ ทรงราชรถไม่มีขี่ ทรงเรือพระที่นั่งไม่มีขี่ ทรงบาตรไม่มีใส่

ด่าแช่งแผ่นดินว่าไม่ได้ ให้ว่าหยาบช้าต่อแผ่นดิน ด่าแช่งต่อเจ้าว่าไม่ได้ ให้ว่าหยาบช้าต่อเจ้า ด่าแช่งคนอื่นไม่ใช่เจ้า ให้คงว่าด่าแช่ง จะว่าเจรจาหยาบช้ามิได้ ด่าแช่งพระราชาคณะ ถานานุกรมเปรียญภิกษุสามเณร จะว่าด่าแช่งฤๅจะว่าเจรจาหยาบช้าก็ได้