คำนำ

เมื่อบ่ายวันที่ ๒๗ เมสายน พ.ส. ๒๔๘๕ ได้มีข่าวแพร่ไปตามสำนักงานหนังสือพิมพ์หลายแห่งว่า นายชิต บุรทัต กวีผู้มีชื่อเสียงรุ่งโรจน์คนหนึ่งของประเทสไทย ได้ถึงแก่กัมเสียแล้วด้วยโรคลำไส้พิการ พายไนบ้านเล็กๆหลังหนึ่งซึ่งตั้งหยู่ที่ถนนวิสุทธิกสัตริย์ ไนวันต่อมา หนังสือพิมพ์ไทยทุกฉบับต่างก็โคสนาข่าวมรนะกัมของกวีเอกผู้นี้โดยทั่วกัน.

ด้วยเหตุที่ก่อนหน้านายชิต บุรทัตจะถึงแก่กัมได้มีสังกัดทำงานหยู่ไนคนะหนังสือพิมพ์ เอกชน เปนแหล่งสุดท้าย ฉะนั้นนาย ภัคพงส์ รังควร ซึ่เงปนผู้จัดการหนังสือพิมพ์ฉบับนั้นจึงรับเปนผู้จัดการสพกวีบันลือนามผู้นี้ นับแต่วาระที่ถึงแก่กัมไปจนถึงบำเพ็นกุสลสัตมวาร และเปนที่น่ายินดีที่จะกล่าวว่า ตลอดเวลาที่ตั้งสพบำเพ็กุสลหยู่ที่วัดไหม่อมตรสนั้น ได้มีาติมิตรและบันดาผู้ที่เคยมีความผูกพันเกี่ยวข้องแต่หนหลัง ไปร่วมงานหยู่ด้วยหย่างอุ่นหนาฝาคั่งเปนประจำทุกๆ วัน จนเส็ดการบำเพ็นกุสลสัตมวาร และได้เก็บสพไว้เพื่อรอการชาบนกิจต่อไป.

ไนระยะนี้ บันดามิตรสหายที่สนิธชิดชอบกับผู้ตายได้ปรารภกันถึงการที่จะร่วมมือประกอบพิธีปลงสพนายชิต บุรทัต ไห้งดงามสมเกียรติของผู้ตายซึ่งเคยเปนวรรนสิลปิน และพายหลังเมื่อได้ปรึกสาหารือกันเปนการพายไนแล้ว จึงเห็นชอบพร้อมกันไนวิธีตั้งคนะกัมการขึ้นเพื่อดำเนินการไนครั้งนี้ ไนที่สุดได้เลือกตัวบุคคลซึ่งสมควนเปนกัมการ ดังมีรายนามต่อไปนี้คือ

๑. นางชลอ รังควร

๒. พ.อ.น. สารานุประพันธ์

๓. นายมานิต วสุวัต

๔. นายอาชว์ เสถบุตร

๕. นายสด กูรมะโรหิต

๖. นายมาลัย ชูพินิจ

๗. นายขจร สหัสรจินดา

คนะกัมการชุดนี้ ได้เริ่มเปิดประชุมเปนครั้งแรกเมื่อวันที่ ๘ พรึสภาคม พ.ส. ๒๔๘๕ เวลา ๑๗ น. นะสำนักงานหนังสือพิมพ์ประชามิตร-สุภาพบุรุล และได้ตกลงกันว่า ไนการปลงสพนายชิต บุรทัตนั้น สมควนจะพิมพ์หนังสือซึ่งเปนวรรนกัมของผู้ตายขึ้นแจกเปนบรรนาการแก่ผู้ไปร่วมพิธีปลงสพ ส่วนทุนค่าไช้จ่ายไนการพิมพ์ก็ดี. ไนการปลงสพก็ดี คนะกัมการจะได้ร่วมมือกันขอร้องจากท่านผู้ไหย่และบันดามิตรสหายตลอดจนผู้ที่เคยติดต่อไนทางการงานกับนายชิต มาแล้วแต่หนหลัง

นอกจากนี้ ที่ประชุมยังได้ตกลงทำหนังสือเสนอต่อท่านนายกรัถมนตรี ไนถานที่ท่านเปนผู้นำไนการล้างชาติ และเปนผู้เอาไจไส่ทนุบำรุงกิจการไนทางวรรนคดีหย่างแท้จิง ดังสำเนาหนังสือต่อไปนี้

โรงพิมพ์อักสรนิต

วันที่ ๖ สิงหาคม พุทธสักราช ๒๔๘๕

ประธานกัมการจัดการสพ นายชิต บุรทัต

กราบเรียน พนะท่านนายกรัถมนตรี

ด้วยนายชิต บุรทัต ซึ่งเปนกวีเอกคนหนึ่งของประเทศไทยได้ถึงแก่กัมด้วยโรคลำไส้พิการ เมื่อวันที่ ๒๗ เมสายน พ.ส. ๒๔๘๕ และพายหลังเมื่อได้จัดการบำเพ็นกุศลสัตมวารเส็ดแล้ว เจ้าภาพได้ฝากสพไว้นะวัดไหม่อมตรส บางขุนพรหม เพื่อเตรียมการชาปนกิจไนลำดับต่อไป

ไนการเตรียมการชาปนกิจสพ นายชิต บุรทัต นั้น คนะหนังสือพิมพ์ เอกชน และ สวนอักสร ซึ่งได้เปนเจ้าภาพจัดการสพ นายชิต บุรทัต ไนตอนแรก ต่างปรารภเห็นพ้องกันว่า ควนจะไห้เป็นไปโดยสมแก่เกียรติคุนของผู้มรนะ ซึ่งเปนกวีเอกมีชื่อเสียงรุ่งโรจน์คนหนึ่งของประเทสไทย แต่ด้วยเหตุที่นายชิต บุรทัต ได้ถึงแก่กัมลงไนท่ามกลางความขัดสนจนยาก ไม่มีมรดกที่เปนทรัพย์สมบัติเหลือไว้แก่ทายาทผู้หยู่ข้างหลังเลย ทั้งนี้เพราะนายชิตเปนบุคคลที่ฝักไฝ่แต่ทางวรรนกัมจนมิได้เอาไจไส่คำนึงถึงเรื่องอื่นซึ่งก็มักจะเปนธัมดาของวรรนสิลปินทั้งหลาย ฉะนั้น บันดาผู้มีอุปการะคุนและมิตรสหายของ นายชิต จึงเห็นควนตั้งคนะกัมการขึ้นเพื่อช่วยเหลือจัดงานชาปนกิจสพของกวีเอกผู้นี้ไห้ลุล่วงไปสมแก่เกียรติโดยนัยดังได้กราบเรียนมาแล้ว และไนที่สุดก็ได้ตั้งคนะกัมการขึ้นดังมีรายนามต่อไปนี้

๑. นางชลอ รังควร

๒. พ.อ.น. สารานุประพันธ์

๓. นายมานิต วสุวัต

๔. นายอาชว์ เสถบุตร

๕. นายสด กูรมะโรหิต

๖. นายมาลัย ชูพินิจ

๗. นายขจร สหัสรจินดา

กัมการคนะนี้ได้เปิดประชุมเปนครั้งแรก เมื่อวันที่ ๘ พรึสภาคม พ.ส. ๒๔๘๕ และได้มีมติไห้กำหนดการปลงสพไนราวปลายเดือนสิงหาคมสกนี้ ทั้งได้ตั้งความประสงค์จะพิมพ์หนังสือแบรจกเปนรนาการแก่ผู้ไปร่วมพิธีปลงสพและไนถานะที่ผู้ตายเปนกวีมีชื่อเสียง หนังสือที่พิมพ์แจกนี้คนะกัมการจึงเห็นสมควน จัดพิมพ์วรรนกัมของผู้ตายฉะเพาะชิ้นที่เห็นกันว่าดีเยี่ยมขึ้น ทั้งนี้เพื่อเผยแพร่วรรนสิลปและชื่อเสียงของกวีผู้นี้ไห้ปรากตสืบอไป

คนะกัมการเห็นสมควนจะกราบเรียนไห้ พนะท่านฯ ซาบเสียไนที่นี้ว่า นายชิต บุรทัต ผู้นี้ ได้ไช้เวลาแทบทั้งหมดไนชีวิตของตนเพื่อแก่การประพันธ์บทกวีนานาชนิด จนอาดกล่าวได้ว่าไม่มีกวีคนไดในสมัยเดียวกันจะทำงานไนทางนี้มากเท่า และมีชื่อเสียงแพร่หลายไปไนหมู่ประชาชนคนไทยได้เท่ากับกวีเอกผู้นี้ ฉะนั้นจึงนับได้ว่า นายชิต บุรทัต เปนผู้หนึ่งที่ทำความจเรินรุ่งเรืองไห้แก่สิลปและวัธนธัมของประเทสไทยไม่น้อยเลย

ไนถานะที่พนะท่านนายกรัถมนตรี เปนผู้นำของประชาชนชาวไทย และเปนผู้เอาไจไส่ไนอันที่จะทนุบำรุงสิลปวิทยาของประเทสไทยไห้ก้าวหน้าหยู่เปนนิจ และเมื่อได้คำนึงถึงกรนียกิจของนายชิต ที่ได้ประกอบมาแต่หนหลังดังกล่าวมาแล้ว คนะกัมการจึงเห็นควนจะได้กราบเรียนเรื่องการปลงสพของนายชิต บุรทัต ไห้พนะท่านฯ ได้ซาบไว้ด้วยไนถานะที่พนะท่านฯ เปนผู้นำที่เคารพของประชาชนชาวไทยทั้งมวน ส่วนกำหนดการปลงสพจะเปนที่ไดวันไดนั้น จะได้กราบเรียนไห้พนะท่านฯ ซาบไนลำดับต่อไป

ควนมิควนแล้วแต่จะกรุนา

(ลงนาม) ชลอ รังควร

ควนจะเปนที่น่าปลาบปลื้มยินดีไม่แต่ไนหมู่าติมิตรของนายชิต บุรทัตเท่านั้น หากผู้อื่นที่ได้ซาบเรื่องก็คงจะซ้องสาธุการกันทั่วไปด้วยไนเหตุที่ว่า เมื่อท่านนายกรัถมนตรีได้รับหนังสือจากคนะกัมการจัดการสพนายชิตแล้ว ท่านได้สแดงความจำนงไห้ทุนอุปการะเพื่อการชาปนกิจสพไนครั้งนี้เปนจำนวน ๔๐๐ บาท ทั้งๆ ที่ท่านมิได้เคยรู้จักมักคุ้นกับนายชิต บุรทัต แต่ประการไดเลย กุสลเจตนาของท่านจึงมีหยู่ไนข้อที่ท่านพยายามจะเชิดชูอุดหนุนทุกๆ ทางเท่าที่จะทำได้แก่ผู้ที่ได้บำเพ็นกรนียกิจอันเปนประโยชน์แก่ชาติมาแล้วเท่านั้น ทัสนะของท่านผู้นำไนประการดังกล่าวมาแล้วนี้ ย่อมทำไห้เกิดความชุ่มชื่นแก่ชาวไทยที่หวังจะบำเพ็นประโยชน์ไหแก่ประเทสชาติไนทางไดทางหนึ่งตามความสามาถของตนๆ เปนหย่างยิ่ง ฉะนั้นคนะกัมการจึงขอสแดงความขอบคุนแก่ พนะท่านนายกรัถมนตรีไว้ไนที่นี้เปนหย่างสูง

ต่อจากนี้ คนะกัมการได้เปิดประชุมกันอีกครั้งหนึ่งเมื่อวันที่ ๑๐ กันยายน พ.ส. ๒๔๘๕ และได้มีมติไห้จัดการปลงสพนายชิต บุรทัต ไนวันที่ ๑๙ กันยายน พ.ส. ๒๔๘๕ ที่วัดไตรมิตต์วิทยาราม

สมควนจะกล่าวไว้ไนที่นี้ด้วยว่า อันมวนชนที่ได้บำเพ็นคุนงามความดีไว้ไนสมัยเมื่อตนยังมีชีวิตหยู่นั้น คุนงามความดีที่ได้ประกอบไว้ย่อมจะอำนวยประโยชน์ไห้โดยควนแก่คติวิสัย ทั้งนี้จะเห็นได้เมื่อคนะกัมการตกลงจะปลงสพนายชิต บุรทัต นะวัดไตรมิตต์วิทยารามและได้ขอความกรุนาเอื้อเฟื้อบางประการจาก พนะท่านบุง สุภชลาสัย ไนถานะที่ท่านเปนประธานกัมการกองการกุสลโรงพยาบาลภิกสุสามเนรแห่งวัดไตรมิตต์วิทยารามแล้ว ท่านก็ได้รับรองช่วยเหลือไห้ความสดวกต่างๆ เปนหย่างดี ซึ่งคนะกัมการไนนามของาติมิตรของผู้ตายขอสแดงความขอบคุนไว้ไนที่นี้ด้วย.

วรรนกัมของนายชิต บุรทัต ซึ่งคนะกัมการได้มีมติไห้พิมพ์ขึ้นแจกเปนบรรนาการไนงานสพครั้งนี้ ไนชั้นต้นคนะกัมการได้พยายามที่จะรวบรวมงานไนทางประพันธ์ของผู้ตายซึ่งกะจัดกะจายหยู่ไนที่ต่างๆ มาพิมพ์รวมไว้ไห้มากที่สุดที่จะมากได้ แต่เนื่องด้วยราคาค่ากะดาดสูงขึ้นทุกระยะเวลาประการหนึ่ง อีกประการหนึ่งก็เพราะกัมการแต่ละคนต่างมีธุระกิจประจำวันของตนๆ หย่างเต็มมือยากที่จะเจียดเวลามาเพื่อแก่การนี้ไห้เต็มกำลังได้ หนังสือ “วรรณกัมของชิต บุรทัต” ซึ่งท่านทั้งหลายได้รับแจกไนวันนี้ จึงมีลักสนะเพียงเท่าที่จะสามาถทำได้ดังที่เห็นหยู่นี้เท่านั้น.

ไนการปลงสพนายชิต บุรทัตผู้เปนกวีเอกคนหนึ่งของประเทสไทยที่ได้สำเหร็ดลงด้วยดีครั้งนี้ ก็ด้วยความอุปการะเกื้อกูลจากผู้มีไจเปนกุสลทั้งหลายนับตั้งแต่ พนะท่านนายกรัถมนตรีผู้นำแห่งประเทสไทยเปนต้นมาจนถึงบันดาผู้มีเกียรติและาติมิตรทั้งปวง กุสลเจตนาทั้งนี้ไม่เพียงแต่จะเปนเครื่องยังเกียรติคุนไห้นายชิต บุรทัตขจรกำจายไปเท่านั้น หากยังเปนการสำแดงไห้เห็นความสมานสามัคคีและความรู้จักคุนค่าของบุคคลผู้บำเพ็นประโยชน์ไห้แก่ชาติไนทางประพันธ์ซึ่งถึงแม้ว่าเมื่อเขามีชีวิตหยู่ เขาจะต่ำต้อยน้อยวาสนาหาเช้ากินค่ำ เขาก็ยังสามาถทำไห้โลกนี้เปนที่รื่นรมย์น่าหยู่น่าอาสัยด้วยอำนาดแห่งวิริยะแลฝีปากกาอันมีค่าของเขา จึงการนี้ย่อมน้อมนำเกียรติคุนมาสู่ผู้อุปการะเกื้อกูลแก่การสพ นายชิต บุรทัตทั้งจะได้เปนแบบหย่างอันดีงามสืบไปพายหน้าด้วย.

ขออำนาดกุสลบุนยราสีซึ่งท่านผู้มีเกียรติทั้งหลายได้ร่วมมือร่วมไจเพื่อแก่การชาปนกิจสพนายชิต บุรทัตครั้งนี้ จงเปนเครื่องไห้สำเหร็ดประโยชน์แก่ผู้ตายไนสัมปรายภพโดยควนแก่คติวิสัยจงทุกประการเทอน.

อนึ่งคนะกัมการขอแจ้งไห้ซาบไนที่นี้ว่า ชีวะประวัติของนายชิต บุรทัต ซึ่งพิมพ์ไว้ไนหนังสือเล่มนี้นั้น เปนชีวะประวัติซึ่ง “รสสุคนธ์” เขียนลงไนหนังสือพิมพ์ สุภาพบุรุส ตั้งแต่สมัยที่ นายชิต บุรทัต ยังมีชีวิตหยู่ เมื่อคนะกัมการประสงค์จะเรียบเรียงประวัติของ นายชิต เพื่อพิมพ์ไว้ไนหนังสือแจกงานสพครั้งนี้ คนะกัมการจึงได้นำชีวะประวัติของ นายชิต ซึ่ง “รสสุคนธ์” เปนผู้เขียนมาพิจารนาดู ไนที่สุดก็เห็นว่า แทนที่จะเขียนประวัติของ นายชิต ขึ้นไหม่ ควนจะนำชีวะประวัติซึ่ง “รสสุคนธ์” เปนผู้เขียนนั้นมาพิมพ์จะเปนการสมควนและน่าอ่านมากกว่า เพราะฉะนั้นคนะกัมการจึงติดต่อขออนุาตไปยัง “รสสุคนธ์” ซึ่งเทอก็ได้อนุาตไห้ด้วยอนุโมทนาการ คนะกัมการจึงขอขอบคุน “รสสุคนธ์” ไว้ไนที่นี้ด้วย.

(ลงนาม) นางชลอ รังควร

(ลงนาม) พ.อ.น. สารานุประพันธ์

(ลงนาม) นายมานิต วสุวัต

(ลงนาม) นายอาชว์ เสถบุตร

(ลงนาม) นายสด กูรมะโรหิต

(ลงนาม) นายมาลัย ชูพินิจ

(ลงนาม) นายขจร สหัสรจินดา

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ