เลิกความคิดชนิดเขลาหลงเสีย !
[หมายเหตุ- บทประพันธ์ข้างล่างนี้มีวิธีอ่านได้ ๒ วิธี]
๑ อ่านเปนร้อยแก้ว
ขอไห้พี่น้องชาวไทยไตร่ตรองด้วย วิจารนาน— ความเปนไปไนโลกไหย่ไพสาลย์: กล่าวโดยฉเพาะการรบกันทั่วไปนั้น ถ้าหากคำนึงคิดไห้ลึกซึ้งแล้ว หยิบเอานัยเปนคติ นึกเปรียบหรือเทียบเมืองไทยกับเมืองไดๆ ที่เขารบกัน ก็อาดเห็นได้แท้จิง. เมืองไทย แม้ทำสัมพันธ์ผูกมิตรไมตรี โดยที่มีสัาหย่างครบครันหยู่แล้วก็ตาม แต่เหตุเขารบกันนั้นย่อกะทบกะเทือนลุกลามมาถึงแน่แท้. ฉะนี้แล, สงครามทำไห้เกิดความยุ่งยากเหลือประมาน.
โดยอธิบายคือ: เราทั้งหลายชาวโลกไนสถานเปนประเทสชาติ จะปราสจากการเกี่ยวข้องพ้องพานกับผลยุทธภัยไม่ได้โดยแท้ ไม่มีทางแก้และป้องกันอะไรที่เปนผลร้าย, เสียหายเนื่องไนการรบเอาชัยชะนะแก่กัน. เวลาที่เกิดสงครามระเบิดขึ้นแล้ว; เปนอันว่าความไว้ไจไนไครอื่นนั้น ต้องเลิกนึกฝันว่าจะมีผล.
ทั่วทุกประเทส ย่อมอาสัยเหตุที่ประชาชนชาวชาตินั้นๆ รวมกันทุกคนต่างปติบัติตนบำเพ็นกรนีย์ไห้เห็นประจักส์ ถูกต้องตามหลักจงรักภักดี, และทั้งทั่วหน้าร่วมสามัคคีเปนอันเดียว, มีความกลมเกลียวกัน; ประกอบกับความกล้าหาน, พยายาม, เตรียมพร้อม, ครบครันด้วยสรรพอาวุธเครื่องยุทธภันท์สมสมัย ไนอันจะรบกับเขา. การที่จะพึ่งอาสัย หรือถึงแม้นึกว่า เราจะได้โอกาสจากชาติอื่น เอาเปนธุระบันเทาทุขยาก, อุปถัมภ์หรือช่วยเหลือนั้นไม่ได้เปนมั่นแม่นแท้ จึ่งจำต้องเลิกความคิดชนิดที่นำไห้เขลาและทำไห้หลงนั้นเสีย !
๒ อ่านทำนองกาพย์สุรางคนางค์
๏ ขอไห้พี่น้อง ชาวไทยไตร่ตรอง ด้วยวิจารนาน ความเปนไปไน โลกไหย่ไพสาลย์ กล่าวโดยฉเพาะการ รบกันทั่วไป
๏ นั้นหากคำนึง คิดไห้ลึกซึ้ง แล้วหยิบเอานัย เปนคตินึกเปรียบ หรือเทียบเมืองไทย กับเมืองไดๆ ที่เขารบกัน
๏ ก็อาดเห็นได้ แท้จิงเมืองไทย แม้ทำสัมพันธ์ ผูกมิตรไมตรี โดยที่มีสั าหย่างครบครัน หยู่แล้วก็ตาม
๏ แต่เหตุเขารบกัน นั้นย่อกะทบ กะเทือนลุกลาม มาถึงแน่แท้ ฉะนี้แลสงคราม ทำไห้เกิดความ ยุ่งยากเหลือประมาน
๏ โดยอธิบาย คือเราทั้งหลาย ชาวโลกไนสถาน เปนประเทสชาติ จะปราสจากการ เกี่ยวข้องพ้องพาน กับผลยุทธภัย
๏ ไม่ได้โดยแท้ ไม่มีทางแก้ และป้องกันอะไร ที่เปนผลร้าย เสียหายเนื่องไน การรบเอาชัย ชะนะแก่กัน
๏ เวลาที่เกิด สงครามระเบิด ขึ้นแล้วเปนอัน-ว่าความไว้ไจ ไนไครอื่นนั้น ต้องเลิกนึกฝัน ว่าจะมีผล.
๏ ทั่วทุกประเทส ย่อมอาสัยเหตุ ที่ประชาชน ชาวชาตินั้นๆ รวมกันทุกคน ต่างปติบัติตน บำเพ็นกรนีย์
๏ ไห้เห็นประจักส์ ถูกต้องตามหลัก จงรักภักดี และทั้งทั่วหน้า ร่วมสามัคคี เปนอันเดียวมี ความกลมเกลียวกัน
๏ ประกอบกับความ-กล้าหานพยายาม เตรียมพร้อมครบครัน ด้วยสรรพอาวุธ เครื่องยุทธภันท์ สมสมัยไนอัน-จะรบกับเขา
๏ การที่จะพึ่ง อาสัยหรือถึง-แม้นึกว่าเรา จะได้โอกาส จากชาติอื่นเอา เปนธุระบันเทา ทุขยากอุปถัมภ์
๏ หรือช่วยเหลือนั้น ไม่ได้เปนมั่น แม่นแท้จึ่งจำ ต้องเลิกความคิด ชะนิดที่ทำ ไห้เขลาและทำ ไห้หลงนั้นเสีย !
