- คำนำ
- พระราชหัตถเลขา ว่าด้วยพระราโชบายเกี่ยวกับการศึกษาของชาติ
- พระราชหัตถเลขา ลงวันที่ ๒๑ มิถุนายน ร.ศ. ๑๒๙
- พระราชหัตถเลขา ลงวันที่ ๔ กรกฎาคม ร.ศ. ๑๒๙
- พระราชหัตถเลขา ลงวันที่ ๑๙ กรกฎาคม ร.ศ. ๑๒๙
- สำเนาหนังสือทูลเกล้าฯ ถวาย ลงวันที่ ร.ศ. ๑๒๙
- พระราชหัตถเลขา ลงวันที่ ๒๑ กรกฎาคม ร.ศ. ๑๒๙
- พระราชหัตถเลขา ลงวันที่ ๖ สิงหาคม ร.ศ. ๑๒๙
- สำเนาหนังสือทูลเกล้าฯ ถวาย ลงวันที่ ๗ สิงหาคม ร.ศ. ๑๒๙
- พระราชหัตถเลขา ลงวันที่ ๗ สิงหาคม ร.ศ. ๑๒๙
- ประกาศกระแสพระบรมราชโองการ เรื่อง การศึกษาของประเทศสยาม
- พระราชหัตถเลขา ลงวันที่ ๑๐ สิงหาคม ร.ศ. ๑๒๙
- สำเนาหนังสือทูลเกล้าฯ ถวาย ลงวันที่ ๑๑ สิงหาคม ร.ศ. ๑๒๙
- ลายพระราชหัตถ์ถึงกระทรวงทางราชการ ลงวันที่ ๑๑ สิงหาคม ร.ศ. ๑๒๙
- พระราชหัตถเลขา ลงวันที่ ๒๗ กันยายน ร.ศ. ๑๒๙
- พระบรมราชวินิจฉัย เรื่องเจ้าต่างกรม
- ธรรมเนียมขุนนางไทยโบราณ
- เรื่อง พระมหามนเทียรในกรุงเก่า
- พระบรมราชาธิบาย เรื่อง แบบกราบบังคมทูลพระกรุณานำแขกเมืองถวายเครื่องราชบรรณาการ แลการทูลเบิกกราบถวายบังคมลา
- พระบรมราชวินิจฉัย เรื่องพระราชพิธีลงสรงเจ้าฟ้าลูกหลวงเอก
- ว่าด้วยพระนามพระเจ้าแผ่นดิน
- กองแก้วกองทอง
- พระบรมราชวินิจฉัย เรื่อง บายศรี
- เรื่องพลับพลาที่เสวยกับเรื่องเสาหงส์
- พระบรมราชาธิบาย ว่าด้วยลายจีนซึ่งเขียนเครื่องถ้วยกระเบื้องกังไส
- พระราชหัตถเลขานิมัยปัจฉิมลิขิตในรัชกาลที่ ๕
(สำเนา) คำกราบบังคมทูลเรื่องขอพระราชทานแบบคำทูลเบิกกราบถวายบังคมลา
ที่ ๑๔๔/๔๑๓๗
ศาลาว่าการมหาดไทย
วันที่ ๒๕ เดือนสิงหาคม ร.ศ. ๑๑๙
ข้าพระพุทธเจ้า ขอพระราชทานกราบบังคมทูลพระกรุณาทรงทราบฝ่าละอองธุลีพระบาท
ด้วยข้าพระพุทธเจ้าได้รับพระราชทานพระราชหัตถเลขา ที่ ๘๑/๗๐๔ ลงวันที่ ๒๓ สิงหาคม ร.ศ. ๑๑๙ พระราชทานแบบการทูลเบิกแขกเมือง แลทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ใช้แลเก็บไว้ในศาลา๑ เป็นหลักฐานสืบไปนั้น พระเดชพระคุณล้นเกล้าฯ หาที่สุดมิได้
การที่พระราชทานแบบแผนเช่นนี้ ข้าพระพุทธเจ้าถือว่าเป็นพระมหากรุณาธิคุณอันใหญ่ยิ่ง ข้าพระพุทธเจ้าได้ให้จัดพิมพ์ไว้เป็นหลายฉบับ เพื่อเป็นหลักฐานในศาลาสำหรับข้าพระพุทธเจ้า แลข้าราชการผู้จะรับราชการสนองพระเดชพระคุณสืบไป
อนึ่ง การทูลเบิกกราบถวายบังคมลานั้น ตามแบบที่ข้าพระพุทธเจ้าได้ทราบเกล้าฯ เคยมีดอกไม้ธูปเทียน แลขึ้นคำกราบบังคมทูลเบิกว่า “ดอกไม้ธูปเทียนของข้าพระพุทธเจ้า (ออกชื่อ) ขอพระราชทานกราบถวายบังคมลา กลับไปบ้านเมือง ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อม ขอเดชะ” ดังนี้
แต่การที่ต้องมีดอกไม้ธูปเทียน มีด้วยเหตุใด แลทูตหรือแขกเมืองต่างประเทศ แลหัวเมืองประเทศราชชั้นใดควรมีดอกไม้ธูปเทียน แลชั้นใดไม่ควรมี แลควรขึ้นข้อความนำกราบบังคมทูลเบิกลาประการใด ข้าพระพุทธเจ้าขอรับพระราชทานพระบรมราโชวาท เพื่อได้เป็นแบบแผนสืบไป
อนึ่ง ข้าราชการหัวเมืองที่กราบถวายบังคมลา ข้าพระพุทธเจ้าได้สังเกตมาแต่ก่อน เห็นบางคราวมีดอกไม้ธูปเทียนบ้าง ไม่มีบ้าง การต่อไปจะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้มีฤๅงด ฤๅจะควรประการใด ข้าพระพุทธเจ้าขอรับพระราชทานพระบรมราโชวาท
ควรมิควรแล้วแต่จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ขอเดชะ
(ลงนาม) ข้าพระพุทธเจ้า พระยาศรีสหเทพ
ราชปลัดทูลฉลอง
-
๑. ศาลาว่าการกระทรวงมหาดไทย ↩