คำกลอนสอนหญิง
| [๑]๏ จะกล่าวกลอนสอนหญิงไว้สืบสาย | |
| ซึ่งจะเป็นภรรยาบรรดาชาย | ถนอมกายให้ประกอบด้วยกิริยา |
| กตัญญูให้รู้จักซึ่งคุณผัว | สงวนตัวไว้ให้สมกับวาสนา |
| จงภักดีสามีของอาตมา | ทุกทิวาสุจริตอย่าคิดแคลง |
| จงขวนขวายเป็นต้นคอยปรนนิบัติ | จงกำจัดเสียให้ดีอย่ามีแหนง |
| อย่าเคียดขึ้งหึงหวงล่วงระแวง | อย่าเยาะแยงข้อความให้ลามไป |
| เป็นภรรยาจงรักษาน้ำใจผัว | ไว้ตัวดูให้ชอบอัชฌาสัย |
| จึ่งแท้ว่าสตรีที่อำไพ | รักษาใจอย่าให้เสื่อมสกุลตน |
| ลักษณะจะเป็นเมียนั้นสองประการ | สถานที่เมียหลวงนั้นเป็นต้น |
| ให้โอบอ้อมเมตตาแก่ข้าคน | แผ่ผลอารมณ์ต่อภัสดา |
| จะทำการสิ่งใดให้ควรคิด | ถ้าแม้นมิตรเพื่อนผัวนั้นมาหา |
| จงหยั่งจิตดูให้ดีมีอัชฌา | ให้รู้ว่าเพื่อนสนิทของสามี |
| ยังปัญญาปรานีสองประการ | สถานนั้นจงจำไว้ถ้วนถี่ |
| ถ้าแม้นมิตรไม่สู้สนิทดี | อย่าให้ทำเกินที่สกุลตน |
| จึ่งจัดเป็นสตรีมีสติ | จงดำริสิ้นเสร็จในเหตุผล |
| ที่สิ่งชั่วอย่าเอาตัวไประคน | ถึงว่าจนเจ้าก็เจียมอย่าใจพาล |
| แม้นผัวโกรธเอาดีต่ออย่าโกรธตอบ | ค่อยปลอบโยนด้วยรักอย่าหักหาญ |
| อย่าขึ้นเสียงเถียงพร่ำจะรำคาญ | มิใช่การเครื่องจะกวนระกำใจ |
| จงห้ามจิตอย่าได้คิดเป็นใจสอง | ประคองเคียงแต่ผู้เดียวอย่าหมายไหน |
| จงกอดสัตย์ไว้ให้มั่นกว่าบรรลัย | อย่าทำยาแฝดมนต์ใส่มันไม่ดี |
| จะเป็นกรรมติดกายไปภายหน้า | จะชั่วช้าอัปลักษณ์เสียศักดิ์ศรี |
| ครั้นสิ้นชีพจะไปสู่อเวจี | ถ้าหญิงดีสติจงตรึกตรอง |
| หนึ่งผัวมีที่ไปข้างไหนมา | อย่ากล่าวกิจจาให้ขุ่นหมอง |
| ปฏิบัติอย่าให้ขัดค่อยประคอง | ชอบช่องจึ่งแถลงคดีมี |
| จงตรองดูให้ชอบอัชฌาผัว | ที่สิ่งชั่วความร้ายจงหน่ายหนี |
| ให้ซื่อตรงสัจจาต่อสามี | จึ่งเป็นที่ไว้เนื้อเชื่อน้ำใจ |
| เมื่อยามกินจงประคิ่นปรนนิบัติ | เมื่อยามนอนอย่าให้ขัดอัชฌาสัย |
| จงคำรพนบนอบให้ชอบใจ | อย่าให้หมางทางในประเวณี |
| เมื่อยามทุกข์ก็ให้ร่วมอารมณ์ทุกข์ | เมื่อยามสุขก็ให้ร่วมเกษมศรี |
| จึ่งจัดเป็นแม่เรือนเพื่อนชีวี | จะเป็นที่สังรเสริญทั้งโลกา |
| มิสิ้นทั้งในอนาคต | ปรากฏยืนยาวชันษา |
| จะไพบูลย์พูนสุขทุกเวลา | เทพดาก็จะซ้องจำเริญใจ |
| หนึ่งเป็นข้ารองบาทบริจา | ภรรยาน้อยเขาเอาใจใส่ |
| ให้เจียมตัวกลัวผิดระวังภัย | จงตั้งในสัจจาต่อสามี |
| ให้มีจิตยำเยงต้องเกรงขาม | พยายามตามยศอย่าเสียศรี |
| ที่สิ่งชั่วอย่ากล่าวเป็นราคี | อย่าซิกซี้บรรเลงเล่นไม่เป็นการ |
| อันข้อคำที่ห้ามไว้ตามบท | จงกำหนดแจ้งจำคำวิตถาร |
| สิ่งใดชอบจงประกอบให้ควรการ | ที่เรื่องร้ายจงประหารเอาแต่ดี |
| ถ้าหญิงใดได้ฟังตั้งสติ | จงดำริจำความไว้ถ้วนถี่ |
| ใครรักชั่วก็จะพัวพันทวี | ใครรักดีก็จะสุขจำเริญไป |
| จงตั้งจิตคิดดูให้รอบคอบ | จงประกอบให้มีอัชฌาสัย |
| อย่าประมาทพลาดพลั้งระวังภัย | ที่สิ่งชั่วนั้นอย่าได้มาปะปน |
| อันเกิดเป็นสตรีนี้ยากนัก | หมายพักตร์จะพึงไหนไม่เป็นผล |
| ที่สิ่งชั่วอย่าเอาตัวไประคน | รักษาตนให้เป็นยอดกระสัตรี ฯ |
[๑] คัดและตรวจสอบชำระจากเอกสารสมุดไทย เลขที่ ๑๓ หมวดวรรณคดี หมู่กลอนสุภาษิตและคำสอน สำนักหอสมุดแห่งชาติ
