ตอนที่ ๓
ลานในเมืองเวนิส.
บัสสานิโย กับ ไชล็อก ออกมา
| ไช. | สามพันเหรียญ; อือ, |
| บัส. | ขอยืมสักสามเดือนเถอะนาย. |
| ไช. | สามเดือน; อือ. |
| บัส. | ฉันได้บอกนายแล้ว, ว่าอันโตนิโยจะเปนนายประกัน. |
| ไช. | อันโตนิโยจะเปนนายประกัน; อือ. |
| บัส. | นายจะให้ฉันกู้ได้หรือไม่ ? จะให้ความพอใจแกฉันหรือไม่? ฉันจะได้รับคำตอบของนายเมื่อไร ? |
| ไช. | สามพันเหรียญ, กู้สามเดือน, และอันโตนิโยเปนนายประกัน. |
| บัส. | ก็นายจะว่าอย่างไร? |
| ไช. | อันโตนิโยเขาเปนคนดีอยู่. |
| บัส. | นายเคยได้ยินใครกล่าวร้ายถึงเขาบ้างหรือ ? |
| ไช. | อ๋อ, เปล่าเลย, เปล่าเลย; การที่ฉันกล่าวว่าเขาเปนคนดีนั้น, ปราถนาจะให้นายเข้าใจว่า เขาเปนประกันพอแล้ว. แต่ทุนรอนของเขาก็ไม่สู้จะแน่นอนนัก: เขามีกำปั่นลำ ๑ ไปค้าทางตริโปลิส, อีกลำ ๑ ไปทางอินเดีย; นอกนี้ฉันได้ยินเขาพูดกันที่กลางตลาดว่า มีลำที่ ๓ ไปทางเม็กซิโค, ลำที่ ๔ ไปทางเมืองอังกฤษ, กับยังมีการค้าขายนอกเมืองอีกหลายราย, ที่เขาได้ลงทุนไว้มาก. แต่เรือหรือก็เปนแต่กระดาน, และกลาสีก็เปนแต่เพียงมนุษ: มีทั้งหนูบกหนูน้ำ, โจรบกและโจรน้ำ, คือสลัด; อีกทั้งมีอันตรายคลื่น, ลม, และศิลา. แต่ถึงกระนั้นก็ดี, คน ๆ นั้นนับว่าเปนอันเพียงพอ. สามพันเหรียญ; ฉันเห็นจะพอยอมให้เขาเปนประกันได้ดอก. |
| บัส. | ไว้ใจเถิดว่าเชื่อได้. |
| ไช. | ฉันจะไว้ไจว่าเชื่อได้; และเพื่อให้เปนที่วางใจได้, ฉันจะไตร่ตรองให้ดี. ฉันจะขอพบพูดกับอันโตนิโยสักหน่อยได้หรือไม่ ? |
| บัส. | เชิญนายไปกินอาหารด้วยกันเถิด. |
| ไช. | เออ, ก็จะให้ไปดมเนื้อหมูนั่นสิ; จะให้ไปกินของที่ศาสดานาซารีตของนาย เสกเอาผีร้ายเข้าไปสิงไว้แล้วนั่นสิ ! ฉันยอมจะซื้อกับนาย, ขายกับนาย, พูดกับนาย, เดินกับนาย, และอื่น ๆ; แต่ฉันไม่ขอกินร่วมกับนาย, ดื่มร่วมกับนาย, หรือสวดมนตร์ร่วมกับนาย ! ข่าวตลาดมีอะไรบ้าง ? นั่นใครเดินมาทางนี้ ? |
| [อันโตนิโยออกมา] | |
| บัส. | นี่อย่างไรเล่าสินยอร์อันโตนิโย. |
| ไช. | [บ่น] ดู ๆ ราวคนขายสุรา |
| ซึ่งตั้งท่าประจบให้ซื้อเหล้า ! | |
| พอเห็นหน้าจัง ๆ ชังไม่เบา, | |
| เกลียดเขาคริสตังชังแทบตาย. | |
| แต่แท้จริงยิ่งกว่านั้นมันอวดดี | |
| ทำท่วงทีกรุณาชนทั้งหลาย, | |
| ให้กู้เงินยกดอกเบี้ยเสียมากราย | |
| เหมือนมุ่งร้ายเราไซร้ให้เสียที. | |
| ถ้าแม้เราเอาเปรียบได้สักหน | |
| ลวงด้วยกลให้ถลำจนป่ำปี้, | |
| คงจะได้แก้เผ็ดสำเร็จดี | |
| ให้สมที่พยาบาทมาตร์มานาน. | |
| เขานั้นชังชาติของเรา, เขาด่าว่า | |
| แม้ต่อหน้าพานิชที่กลางย่าน; | |
| เคยด่าเรา, เฝ้านินทาว่าเราพาล | |
| ที่ออมสิน, ติการต่อกำไร; | |
| และเพราะเราใช้อุบายหมายพูลทรัพย์ | |
| กลับว่ารีดเร่งดอกเบี้ยดูเสียใหญ่. | |
| จะยอมงดอดโทษได้ฉันใด ? | |
| ยอมไม่ได้ ! | |
| บัส. | ไชล็อก, เชิญทางนี้. |
| ไช. | ฉันคำสั่งคำนวนประมวลสิน |
| รวมทั้งสิ้นที่มีอยู่เต็มที่, | |
| เท่าที่จดจำได้ในบัดนี้, | |
| เห็นจะไม่มีประมวลถ้วนสามพัน. | |
| แต่เอาเถิดจะหาให้สมใจท่าน; | |
| จะยืมจากตูบาลสหายฉัน | |
| ผู้เปนยิวร่วมชาติสนิทกัน, | |
| คงได้พลัน. เออกี่เดือนจึ่งจะใช้ ? | |
| [พูดกับอันโตนิโย] อ้อ, อ้อ, สินยอร์ ขอเคารพ, | |
| ได้พบท่านยินดีหาน้อยไม่; | |
| กำลังกล่าวถึงท่านอยู่ไว ๆ, | |
| มาเมื่อไรตัวดิฉันมิทันรู้. | |
| อันโต. | ไชล็อก, ท่านนั้นย่อมทราบว่า |
| ธรรมดาฉันไม่ชอบการยืมกู้ | |
| โดยเอาเปรียบอย่างใด ๆ, ใครก็รู้ | |
| แน่ชัดอยู่ว่าดอกเบี้ยเสียไมตรี. | |
| แต่เอาเถิดคราวนี้ฉันมีกิจ | |
| ต้องช่วยมิตร์ผู้รักอย่างเต็มที่, | |
| จำเปนแท้ๆ แน่ครานี้ | |
| ที่จะประพฤติผิดจากธรรมดา. | |
| เพื่อนของฉันบอกแล้วหรือไฉน | |
| ว่าต้องการเท่าไร ? | |
| ไช. | เขาบอกข้า |
| ว่าต้องการสามพันเหรียญเงินตรา. | |
| อันโต. | ในเวลาสามเดือนไม่เชือนใช้. |
| ไช. | อ้อ, ลืมไป; เขาบอกว่าสามเดือน. |
| ท่านผู้เพื่อนจะรับประกันให้; | |
| แต่ข้าเจ้าคิด ๆ ยังติดใจ, | |
| เคยได้ยินท่านไซร้เปล่งวาที, | |
| ว่าไม่กู้หรือให้ใครยืมเงิน | |
| โดยคิดดอกเบี้ยเกินกว่าควรที่; | |
| ท่านยังคงเห็นตรงอยู่เช่นนี้ | |
| หรืออย่างไร ? | |
| อันโต. | แน่ละซีคงเช่นนั้น. |
| ไช. | เมื่อยากบชนกของชาติข้า |
| รับเลี้ยงแกะของอาลาบันขยัน- | |
| ยากบเปนบุตรที่สามผู้งามครัน | |
| ของอาบรัมผู้พันธุ์เผ่าโบราณ, | |
| ยากบมีแกะดีชั่วที่สาม- | |
| อันโต. | มีข้อความเกี่ยวอะไรจงไขขาน. |
| เอาดอกเบี้ยหรือไฉนในกิจการ ? | |
| ไช. | ข้าจะเล่าให้ท่านพอเข้าใจ. |
| อันจะคิดดอกเบี้ยในการงาน | |
| เช่นเราท่านเข้าใจนั้นหาไม่; | |
| แต่ยากบมีอุบายขยายไซร้ | |
| ควรจำไว้เปนคติตริดูพลาง. | |
| เมื่อลาบันสัญญาว่าลูกเกิด | |
| แต่กำเนิดตัวใดมีขนด่าง, | |
| จะแบ่งให้ยากบครบระวาง | |
| แทนค่าจ้าง, ยากบก็ยินดี. | |
| ถึงฤดูตัวเมียเคลียตัวผู้ | |
| ยากบดูเห็นเหมาะเสียเต็มที่; | |
| ความฉลาดช่างคิดสนิทดี | |
| หากิ่งไม้มากมีเปลือกสีดำ, | |
| มาปอกเปลือกให้เปนลายสมหมายมั่น, | |
| เอาไม้นั้นปักกังก้าดูน่าขำ | |
| ตรงหน้านางแกะทั้งหลายกายกำยำ, | |
| เหมือนหนึ่งนำแนะจิตให้ติดตา. | |
| ครั้นนางแกะท้องแก่, แน่คิดถูก, | |
| มันตกลูกด่างพร้อยไม่น้อยหนา, | |
| ลูก ๆ ล้วนอ้วนพีมีราคา | |
| อาต้องให้ยากบจนครบครัน. | |
| นี้เปนทางจำเริญเชิญจำไว้, | |
| ยากบไซร้มั่งมีเพราะเหตุนั่น; | |
| การใช้ทรัพย์ถนอมทุนเปนบุญครัน, | |
| อย่าฉ้อโกงเพื่อนกันนั่นแหละดี. | |
| อันโต. | ที่ยากบอาสาอานั้นไซร้, |
| โดยตั้งใจอาศรัยเคราะห์เหมาะควรที่; | |
| ได้กำไรมั่นเหมาะเพราะเคราะห์ดี, | |
| มิใช่มีฤทธิ์เดชวิเศษไกร. | |
| เปนเพราะเทพเทวามหาศาล | |
| ทรงบันดาลให้เปนเช่นนั้นได้. | |
| นายเล่าเรื่องของชนกนี้ทำไม, | |
| หรือหวังให้เงินงอกดอกกระจาย ? | |
| หรือเงินทองของนายที่มีอยู่ | |
| เปนแกะผู้แกะเมียสิ้นทั้งหลาย ? | |
| ไช. | นายจะว่าอย่างไรตามใจนาย, |
| ฉันค้าขายเงินงอกออกเร็วพลัน. | |
| อันโต. | ดูเอาเถิด, เพื่อนยาบัสสานิโย, |
| มันอวดโอ้ยกคัมภีร์เปนเหมาะมั่น, | |
| เหมือนปิศาจอ้างพระสูตร์อันเที่ยงธรรม์ | |
| เพื่อป้องกันคนด่าว่าอัปรีย์. | |
| อันคนหยาบบาปชั่วกลั้วสันดาน | |
| อ้างนักบุญเปนพยานโอ้อึงมี่, | |
| เหมือนผู้ร้ายหมายมองของดี ๆ | |
| ยิ้มไว้ทีเพื่อลวงปวงนักธรรม. | |
| ผลที่นอกสุกใสในเปนโพรง, | |
| คือคนโกงพูดเพราะเหมาะคำขำ; | |
| อันว่าพจน์ปดลวงปวงระยำ | |
| แฝงในรูปงามล้ำล่อลวงตา ! | |
| ไช. | [บ่น] ถึงสามพัน; มากครัน-เขาจะใช้ |
| ให้ภายในสามเดือนหรือในว่า ? | |
| คิดดอกเบี้ยส่วนสี่มีตำรา- | |
| อันโต. | แน่ะไชล็อก, บอกมา; ว่าอย่างไร ? |
| ไช. | หลายครั้งหนอ, สินยอร์อันโตนิโย, |
| ในท่ามกลางริยาลโตตลาดใหญ่ | |
| ท่านเคยกล่าวติเตียนข้าเจ้าไซร้ | |
| ถึงกิจการข้าให้กู้เงินทอง: | |
| แต่ตูข้าสู้งดและอดกลั้น, | |
| ชาติข้านั้นอดโกรธได้ทั้งผอง. | |
| ท่านพูดจาด่าว่าข้าก่ายกอง. | |
| ว่าจองหองเปนมิจฉาทิฐิพาล; | |
| ทั้งว่าข้าเปนหมาจินดาร้าย, | |
| ถ่มน้ำลายรดเสื้อเมื่อเดินผ่าน, | |
| ทั้งนี้เพราะตั้งจิตชังกิจการ | |
| ที่ข้าใช้ธนสารของข้าเอง. | |
| บัดนี้ท่านต้องการข้าช่วยกิจ | |
| ให้สัมฤทธิ์ท่านมาพูดโผงเผง, | |
| “แน่ะไชล็อก, ข้าขอเงินของเอง:” | |
| ท่านนี้เก่งแท้, เห็นเปนยอดคน. | |
| ท่านผู้เคยถ่มน้ำลายรดหนวดข้า, | |
| เอาตีนเตะเช่นหมากลางถนน, | |
| ผ่านหน้าบ้านคราใดไล่ให้พ้น, | |
| บัดนี้บ่นอยู่หนอขอเงินตรา. | |
| ข้าจะตอบฉันใดให้ท่านรัก ? | |
| “เออสุนักมีเงินหรือเจ้าขา ? | |
| หมาหัวเน่าเอาเงินที่ไหนมา | |
| ถึงสามพันเหรียญตราข้าอยากรู้ ?” | |
| หรือให้ข้าประนมและก้มหัว, | |
| เหมือนขี้ค่ามีค่าตัวติดท่านอยู่ | |
| และพูดเสียงกระเส่า ๆ หัวเข่าคู้ | |
| ไหว้เจ้ากูแล้วตอบวาจาไป | |
| ว่า “ใต้เท้าบุญเหลือเมื่อวันพุธ | |
| ได้ถ่มทุดรดเกศา, ข้าขอไหว้; | |
| อีกครั้งหนึ่งถีบเล่นกระเด็นไป; | |
| ข้าขอบคุณท่านไซร้ไม่รู้วาย, | |
| อันใต้เท้าจะประสงค์ซึ่งเงินทอง | |
| ข้าขอให้ทั้งกองสมมุ่งหมาย ?” | |
| อันโต. | ข้าทำแล้วอย่างไรข้าไม่อาย, |
| ไม่ยอบกายไม่ยอมจะถ่อมตน. | |
| ถ่มน้ำลายหรือถีบเช่นเคยไซร้, | |
| ต่อไปก็คงทำได้อีกหน. | |
| ถ้าจะให้กู้ณี่สมกมล | |
| ก็อย่าให้ฉันคนที่ชอบกัน; | |
| เพราะเหตุว่าธรรมดาผู้เปนมิตร์ | |
| คงไม่คิดดอกเบี้ยเปนแม่นมั่น. | |
| จงให้แก่ศัตรู, กู้ยืมกัน | |
| ใช้ไม่ทันจะได้ทำให้หนำใจ. | |
| ไช. | อ๊ะ ! อ๊ะ ! นี่ไฉนใยโกรธเกรี้ยว ? |
| ข้าตั้งใจไมตรีเจียวกลับโกรธได้, | |
| ตัวข้าเจ้านี้หวังและตั้งใจ | |
| จะเปนไมตรีจิตสนิทกัน; | |
| ตั้งใจลืมความหลังตั้งต้นใหม่, | |
| ให้ทรัพย์สินพอใจเปนแม่นมั่น, | |
| ดอกเบี้ยดอกหอยอะไรไม่เอากัน | |
| ให้กู้ฉันท์คนสนิทจิตไมตรี. | |
| บัส. | เออใจดีหนักหนา. |
| ไช. | อย่าสงสัย. |
| ขอเชิญไปหาอำเภอเจ้าท้องที่, | |
| ทำหนังสือสัญญาอย่ารอรี; | |
| และอนึ่งพอเปนที่ล้อเล่นกัน, | |
| ถ้าหากถึงเวลากำหนดใช้ | |
| ท่านมิได้ใช้เงินกู้ไปนั่น, | |
| ให้ต้องตามหนังสือคู่มือพลัน, | |
| ตัวดีฉันจะขอสิ่งอื่นแทน. | |
| ขอมังสังชั่งหนักหนึ่งปอนด์ถ้วน | |
| แล่เอาตามแต่ที่ควร. อย่าหวงแหน. | |
| อันโต. | เออตกลง: เราสัญญา, อย่าดูแคลน, |
| และชมยิวว่าแสนจะใจดี. | |
| บัส. | ไม่ได้แล้ว, เพื่อนแก้วอย่าทำบ้า; |
| ยอมไร้ทรัพย์ดีกว่าเจียวนะพี่ ! | |
| อันโต. | เพื่อนจะพักหนักใจไปใยมี; |
| ฉันไม่ต้องเสียทีละเพื่อนเรา. | |
| ในสองเดือนนี่และเพื่อนปวงกำปั่น | |
| จะกลับมาครบครันทุกใบเสา | |
| เดือนหนึ่งก่อนเวลาสัญญาเรา | |
| จะมีเงินใช้เขาสามเท่าตัว. | |
| ไช. | โอ้อาบรัมบิดาของข้าเอ๋ย |
| กระไรเลยคริสตังชั่งหาชั่ว; | |
| เพราะใจร้ายใจแขงระแวงกลัว | |
| ข้าจะคิดการชั่วทุกอย่างไป ! | |
| นี่แน่นาย, หากสหายไม่สามารถ | |
| อาจหาเงินใช้ตามกำหนดได้, | |
| ข้าจะได้ประโยชน์โพธิ์ผลใด | |
| ในการที่จะปรับตามสัญญา ? | |
| เนื้อมนุษปอนด์หนึ่งซึ่งว่านี้ | |
| มันจะดีมีค่าอะไรหนา ? | |
| ไม่ดีเท่าเนื้อแกะเนื้อแพะนา | |
| หรือเนื้อโค, ตูข้าหวังไมตรี, | |
| จึ่งกล่าวเล่นเห็นพอล้อหยอกท่าน | |
| เพราะต้องการมิตรใจไม่เสียศรี: | |
| เมื่อท่านไม่พอใจจะไมตรี | |
| ขอลาที, แต่อย่าพาโลกัน. | |
| อันโต. | เออ ! ไชล็อก, ฉันยอมตามนายว่า. |
| ไช. | เช่นนั้นมาเชิญไปพร้อมดีฉัน |
| ยังอำเภอเพื่อทำสัญญากัน | |
| พอขัน ๆ เปนสุขสนุกนาน; | |
| ฉันจะรีบไปหาเงินตราให้; | |
| แล้วเลยไปแวะสั่งที่ทางบ้าน, | |
| แล้วจะรีบกลับมามิช้านาน. | |
| อันโต. | ดีแล้วท่านยิวไซร้แสนใจดี [ไชล็อกเข้าโรง.] |
| เออ, ตายิวผู้นี้ดูทีตั้ง | |
| ท่าจะเปนคริสตังกระมังนี่: | |
| ดีรู้จักเมตตาปราณี. | |
| บัส. | ตูข้านี้เห็นทีไม่เข้าการ. |
| ฉันสงสัยคำอ่อนสุนทรพจน์, | |
| เกรงใจคดมารยาวาจาหวาน. | |
| อันโต. | เอาเถิดอย่าหนักใจ, ไม่ช้านาน, |
| เรือคงมาทันกาลกำหนดดี. [พากันเข้าโรง.] |
----------------------------
