- คำนำสำหรับหนังสือโคลงลิลิตบรมราชาภิเศก
- เรือนผงมสุข สะหะครามชะอำ
- มงคลสดุดี...
- ไขคำ เล่มต้น
- ภาคผนวก เล่มต้น
- พระนาม สมเด็จพระเจ้า และพระเจ้า บรมวงศ์เธอ ที่ได้รับพระราชทานพระราชสักการ ดอกไม้ธูปเทียนแพ
- ฎีกาโหรคำนวณพระฤกษ์
- พระนาม และนาม พระสงฆ์ที่เจรีญพระพุทธมนตร์
- พระนาม และนาม พระบรมวงศานุวงศ์ ข้าราชการ
- พระนาม และนาม โหร และราชบัณฑิตบูชา และถวายน้ำอภิเษก กับพราหมณ์
- ประกาศเทวดาในการพระราชพิธีพระบรมราชาภิเษกสัปดมราชมหาจักรีวงศ์
- ข้าราชการหัวเมือง ซึ่งเข้ามาสนองพระเดชพระคุณในงานพระบรมราชาภิเษก
- คำราชบัณฑิตถวายน้ำอภิเษก และพระราชดำรัสตอบ
- ขะบวนเสด็จพระราชดำเนิรสู่มณฑปพระกระยาสนานสรงพระมูรธาภิเษก
- ขะบวนเสด็จพระราชดำเนิร ขึ้นพระที่นั่งภัทรบิฐบรมราชาภิเษก
- บุณยเวท สรรเสรีญพระศิวะเป็นเจ้า เริ่มมหามงคลราชสูยาภิเษก
- คำพระราชครูทูลถวายสิริราชสมบัติ์ และพระราชดำรัสตอบ
- บุณยเวท ร่ายมนตร์ ศิวะ อนุษฏกะ
- คำพระราชครูทูลถวายมงคลชยาเศียรวาท
- พระพรสมเด็จพระสังฆราชเจ้าถวายอติเรกพิเศษ เป็นปฐมะฤกษ์
- คำพระสิทธิชัยบดีทูลถวายมงคลเศวตฉัตร และพระราชดำรัสตอบ
บุณยเวท สรรเสรีญพระศิวะเป็นเจ้า เริ่มมหามงคลราชสูยาภิเษก
เล่มต้น หน้า ๑๑๑
เมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวประทับณพระที่นั่งภัทรบิฐเป็นปกติ พระราชครูวามเทพมุนี จึ่งร่ายพระเวทสดุดีพระศิวะเจ้า เบิกพระมหุรดิมงคลพิธีราชสูยาภิเษกะกรรม เป็นภาสาสันสกฤต แบ่งเป็น ๓ ลา พราหมณ์เป่าศังข์ เมื่อโอมจบทั้ง ๓ ลา
บุณยเวท บรรลือเสียง สรรเสรีญพระเกียรติคุณพระอิศวรเป็นเจ้า
อรรถ ศิวสฺตุติ
(๑) ๏ มุกฺตินิโพธ มโหทนฺต อมฤตมย ราชวฤตฺตางฺก ปวิตฺรปูต ฯ
(๒) ๏ ทวิทฺร ฤคฺพิมฺพก อุตฺตร วรปูรฺณ คตาคต ทิงฺนาถ ปูตยม (ภาวยามิ) ฯ
(๓) ๏ หตยม นรวินย ฤตุคณ ทิงฺนาถ ปูตมย (ภาวยามิ) ฯ
(๔) ๏ มหายม นฏมทน อมฤตมย ราชวฤตฺตางฺก ปวิตฺรปูต ฯ
(๕) ๏ กฤตฺตฺยมฺพร วรกร อมฤตเทวราม กาลชย กลาธร ภกฺตคณธฺยานยุกฺต อภกฺตซนกมฺกป สมฺปนฺนาถ อุนฺนตปรากฺรม หสฺตาทิวฺยกฺตางฺค อาปชฺชโนทฺธารก มฤคางฺก อธิกกาล วิรกฺตนรฺตก ราชมาน (ตฺวาํ ภาวยามิ) ฯ
(๖) ๏ มุนิยม สุมารฺค กฺษมาเกฺษตฺร มุนิชฺญานตฺรปณ อรหทฺธฺยาน อนยมาปก ทิวฺยปฺรตีก อาทฺยนฺตเวทก โตทก อุทรฺโกทิตนยาํกิต วนฺทนนิรฺเวทน อนุคนฺตฤทุรฺคาปทุทฺธรฺโต อวตีรฺณชนฺมตารก อธิกภาล วิรกฺตนรฺตก ราชมาน (ตฺวาํ ภาวยามิ) ฯ
(๗) ๏ ภชนรกฺต กคชฺญาน ตฺริเวทค วิกลกล อตุลวินย อุนฺมารฺคฆาตก ทิวฺยสุนฺทร ปตทฺคํค ตฺริศูล เทวตโร ลิงฺคนิธาน ภกฺตกานฺต ปุษฺปศพโลปม ทุะขนิษฺขณฺฏก ลยฆณฺฏาวิตต อธิกกาล วิรกฺตนรฺตก ราชมาน (ตฺวาํ ภาวยามิ) ฯ
(๘) ๏ กุกฺกุเฏศฺวร ภูเตนฺทฺร มารฺคธุรนฺธร สฺวรฺเคศฺวร นาเคนฺทฺร ผณีนฺทฺร ผณีนฺทฺราภร ตฺริเวทค อไทฺวตพฺรหฺมนฺ ปูรฺณวฺยาปฺยมาน นิรฺวาเณนฺทฺร ฯ
(๙) ๏ นิรฺธนนฺทฺร ทุรฺคติยเมนฺทฺร อนลอุมาปเต ปฺราณายามวิลย ทยาธุรนฺธร สฺวรฺเคศฺวร อมฺพรคงฺค มุกฺตรต อไทฺวตพฤหทฺพฺรหฺมนฺ ปูรฺณ วฺยาปฺยมาน นิรฺวาเณนฺทฺร ฯ
(๑๐) ๏ มุกฺตราม วีตมโน มรฺเมนฺทฺร มูลคุณปฺรภว ภควนฺ กลฺยาณ ผณีนฺทฺร ธุรนฺธร สฺวรฺเคศฺวร สกลสกล ทยาลุหฤทย ปุรุเวตฺโต ภทฺรมหาพฺรหฺมนฺ ปูรฺณ วฺยาปฺยมาน นิรฺวาเณนฺทฺร ฯ
(๑๑) ๏ วีตวีรฺย โชยฺติรฺพฺรหฺมนฺ รณวีรเนโต มรณเทวหนฺโต มเขนฺทฺร มหาตฺมวินย วินีต ปฺราวีณฺยานนฺทโลก อรุทฺโธทย อนาทฺยนฺตกาล หิรณฺยลลาม ฯ
(๑๒) ๏ ปฺรณมฺรชนปฺรนาถ มุนิเทวพฤนฺท อนุตฺตรวินย วีรเนโต วีรราช วเรนฺทฺร มหาตฺมวินย วินีต ปฺราวีณฺยานนฺทโลก อรุทฺโธทย อนาทฺยนฺตกาล หิรณฺยลลาม ฯ
(๑๓) ๏ มุนีนฺทฺร เทวมเหนฺทฺร อนุตฺตร ผณีนฺทฺราภร มหาตฺมวินยวินีต ปราวีณฺยานนฺทโลก อรุทฺโธทย อนาทฺยนฺตกาล หิรณฺยลลาม (ตฺวาํ ภาวยามิ) ฯ
----------------------------
แปลมนตร์ สรรเสริญพระอิศวรเป็นเจ้า
เบีกพระราชสูยาภิเษก เป็นบุณยเวท ภาสาสันสกฤต
(คัดมาจากมนตร์ ศิวะตันตระ และอุปะนิษัทชั่วแต่มีน้อยคำ เตีมขึ้นจากพุทธะศาสนะนัย พูดซ้ำวนไปเวียนมาอย่างโบราณะโวหารยุคที่แต่งนั้น)
(๑) ๏ โอ้พระศิวะราชเจ้า |
จอมศักดิ์ สิทธิ์พ่อ |
สยมะชาติ์ศาสดามะหัจ |
ฉะเรศผ้าน |
จิริศวรไป่ผวนพิบัติ์ |
พิบูละยัง ยงเลย |
จันทระจุฑามะณีสร้าน |
ศักดิ์ด้วยผะดุงขลัง ฯ |
(๒) ๏ สุทธังคะมาโนชน้อม |
ฤคะเวท ถวิลฤา |
เพียบผ่านสรรพสมานเจตน์ |
เจีดแกล้ว |
ตั้งเขยื้อนมิเขยื้อนเดช |
อะดุละหย่ง ญาณท่าน |
เจ้าพรตเพ่งพยสน์แผ้ว |
โปรดโน้มนิยมเผือ พึ่งเทีญ ฯ |
(๓) โอ้ศิวะเหลืออุระซร้อง |
เสนีญสู สมเลย |
ทรงพิฆาตราชะมฤตยู |
หยุดผล้า |
นายกวินยะปกชู |
ชิโวษะวุฒิ -ชนม์ท่าน |
ใครประยุติ์สุทธะญาณอ้า |
โปรดโน้มนิยมเผื่อ พึ่งเทีญ ฯ |
(๔) โอ้ศิวะเหลือจะซร้อง |
เสนีญสม สูเลย |
ครอบจิตทุกชิวิตสยม |
หยั่งรู้ |
ญาณกริบเฉกทิพะคม |
ขยันเยี่ยง ระบำฤา |
กายะสิทธิ์สถิตเที่ยงกู้ |
เกียรติ์สร้านโสมจุฬิน ฯ |
๏ สุทธินทระเดชแกล้ว |
เกรียงตะบะ |
ศักดิ์สิทธิ์สุระฤทธิ์ชะนะ |
ทั่วหน้า |
ปิ่นอะมรปิ่นนิกรประ |
ชาชีพ ชระเดียรเอย |
เลิสะลบจบดินฟ้า |
โปรดโน้มนิยมเผือ พึ่งเทีญ ฯ |
(๕) ๏ โอ้ศิวะเหลือกระจะถ้อย |
ทิพาภรณ์ พิเศษเอย |
ละเลื่อมจรัสมฤคะดัจะธร |
ทิพย์พริ้ม |
หัตถ์อ่าคุณานุสรณ์ |
ประศาสน์หอก ปานฤๅ |
เจ้าทะมื่นขื่นชิมอะลิ้ม |
โลกรู้มะลายไฉน ฯ |
๏ จอมชัยมฤตยะเจ้าปัก |
ปิ่นโสม |
ทั้งเคร่งทั้งเล็งประโลม |
โลกเอื้อ |
องค์ใดใฝ่หะทัยะโถม |
ถลายมะนุษย์ แหนงท่าน |
เจ้าโภคะทรัพย์สนับเกื้อ |
เกียรติ์น้อมกะรุณา ฯ |
๏ สุรังคาพะยพเอื้อม |
อุภัยะหัตถ์ ปะฐมแฮ |
คอยช่องใคร่ประคองสัตว์ |
ทุกข์เทื้อม |
องค์อะธึกเยี่ยงมฤคะหยัด |
เยื้องก่ำ กาฬเอย |
หรือนักฟ้อนห่อนเอื้อม |
นาฏแพร้วเพราสฺรีร์ ฯ |
๏ เหมือนฤษีศุภีนาฏทั้ง |
จอมทะหาร เหี้ยมฤา |
จอมโลกจอมปราณสถาน |
ทั่วด้าว |
น่ารักน่าสักการ |
และน่า กลัวท่าน |
เอีกศิโวงการสท้าน |
โปรดโน้มนิยมเผื่อ พึ่งเทีญ ฯ |
(๖) ๏ โอ้ศิวะเหลือจะซร้อง |
สดุดี สมเลย |
รู้เสพน์เทพะอินทรีย์ |
เศรษฐ์สร้าง |
ยิ่งศักดิ์นักสิทธ์อิสี |
เสนีมตะบะ มวลแล |
ฉลาดย่างทางชอบอ้าง |
เอกพ้นฉงนถวิล ฯ |
๏ เป็นถิ่นที่อยู่ผู้ |
ถีระญาณ ยอดรา |
องค์ประศาสน์ยอดฉลาดฌาน |
เชื่อมกล้า |
นักสิทธ์พิทยาขนาน |
เนื่องพึ่ง พระเอย |
เถลีงนิทัศน์อรหัตว์อ้า |
หัตถ์อ้างทางแถลง ฯ |
๏ แผลงอำนาจพิฆาตถ้วน |
อยุกติธรรม ถลายเอย |
เป็นเทพะปะฎิมานำ |
นอบไหว้ |
ตระหนักสรรพะเกีดดับชำ |
นิห์ทุก วิถีแฮ |
บางคาบโปรดปราบใช้ |
เช่นร้ายถลายศันติ์ ฯ |
๏ มั่นประจักษ์ส่วนจักได้ |
ผละดี ไฉนรา |
สัมมะบถอะนาคตวิถี |
ถ่องแปร้น |
ใครภิวันทน์ท่านเปรมปรีดิ์ |
ปลุกเสน่ห์ สนองเอย |
โปรดบ่อนถอนยากแค้น |
ขจัดพ้นคนนิยม ฯ |
๏ ทรงอบรมมะนุษยะส้อง |
สังสาร ะวัฏเอย |
หลุดละลิบลุนิพพาน |
ภพกั้น |
พระกายพระก่ำกาฬ |
กละนาฏ สุรีฤา |
แต่มิอาทระกลั้น |
โปรดโน้มนิยมเผือ พึ่งเทีญ ฯ |
(๗) โอ้ศิวะเหลือจะเว้น |
วันทะนา พระเลย |
โปรคสดับศัพท์เสนีญคะณา |
ศิษย์เอื้อน |
สัพพัญญุตะญาณะสา |
ระพัดทราบ ทรวงแฮ |
สมพิเศษไตรเพทเยื้อน |
ยกข้อแถลงคำ ฯ |
๏ พระช่ำตำรับทั้ง |
ถลายตำ รับฤา |
ยิ่งใหญ่ยึดวินัยะกำ |
ราบพลั้ง |
ใครจริตผิดพระบำ |
บัดพินาศ เสียนา |
ทั้งฉลาดทั้งพิลาสทั้ง |
เที่ยงทั้งหวังดี ฯ |
๏ หลั่งนะทีทิพยุทกล้น |
คงคา แควเอย |
กระสันศัสตร์ตรีศูลสา |
หัสห้าว |
องคะเทพะพฤกษา |
องคะบ่ง บุรุษพ่อ |
ใครนับถือประลืออ้าว |
โอฐให้จิรัยเสถียร ฯ |
๏ ระเมียรเดชกุสุเมศแต้ม |
สีสะอาง เองเอย |
ผู้ขจัดสัตว์ครวญคราง |
คร่ำไห้ |
ผู้ระหริ่งทิพะกระดิ่งสะกาง |
ปราโมทย์ มวลแฮ |
กาฬะก่ำเผลอรำได้ |
โปรดโน้มนิยมเผือ พึ่งเทีญ ฯ |
(๘) ๏ โอ้ศิวะเหลือสุระเยื้อย |
อาชญา สิทธิ์เอย |
องค์สุพรหมานมะหา |
เทพะเกล้า |
พระฤทธิ์ลบมะหิศวรา |
ธิเทพะศักดิ์ สวรรค์แฮ |
เจ้านิเทศน์ไตรเพทเจ้า |
นภะเจ้าจุฬาไผท ฯ |
๏ เจ้าไกลาสเจ้านาค |
เสนีมพร |
เฉวียงสะอิ้งอุรคาภรณ์ |
พ่าหุ์ห้อย |
ไตรเพทนิเทศน์ปะกรณ์ |
ถะเกีงเกียรติ -คุณท่าน |
ยอดใหญ่ใครคู่ด้อย |
เดชสร้างสมบูรณ์ |
๏ เทวินทร์สูรสัตว์ถ้วน |
เทียมไฉน |
เจ้าผ่านนิรวาณไตร |
ภพพ้น |
เจ้าสวรรค์ทุกชั้นไผท |
ทิพยะแพรก พรหมฤๅ |
ทรงเดชทรงคุณท้น |
โปรดโน้มนิยมเผือ พึ่งเทีญ ฯ |
(๙) โอ้ศิวะเหลือจะซ้อน |
เสนีญยก เยีนท่าน |
เจ้าเวทะนายาจก |
คับแค้น |
เจ้าภะนายเคราะห์ร้ายปก |
ปะชาเดือด ร้อนฤา |
องค์อัคนีศรีแคว้น |
สรรคะเจ้าจอมอุมา แม่เอย ฯ |
๏ เจ้าอาศวาสประศวาสยั้ง |
โยคยา นุยุกดิ์ฤๅ |
เจ้าพะหุละการุญะสา |
มาร์ถเกื้อ |
เจ้าสวรรค์ษฬะชั้นกา |
มาวัจ จะเรศเอย |
เจ้าส่งคงคาเชื้อ |
ชะโลตม์เกล้าเฉลาไหล ฯ |
๏ องค์ใดปล่อยให้จิต |
เปลือยพะวง วรรตเอย |
เป็นใหญ่สุดใครคง |
แข่งท้า |
สมบูรณ์สุดประมูลมง |
คละศักดิ์ เสมอเลย |
๏ จอมนิรวาณผ่านฟ้า |
โปรดโน้มนิยมเผือ พึ่งเทีญ ฯ |
(๑๐) ๏ โอ้ศิวะเหลือสะท้าน |
ทิพาชญา สิทธิ์ท่าน |
โปรดปล่อยวิญญาณ์ผวา |
ภพพ้น |
อาจประหยัดหัทะยาถา |
ทะนุกช่วย ชิวิตเพื่อน |
องคะเหตุพฤติเภทท้น |
ทั่วหล้าผะลาปะถัมภ์ ฯ |
๏ พระล้ำเทวะราชล้ำ |
นระชาติ์ |
เลีสะหลากเฉวียงนาคะราช |
หลักฟ้า |
ไหนเอกพระเอกอาจ |
ลบเอก อื่นพ่อ |
หัทะเยศสังเวทท้า |
ทั่วรู้ครูสวรรค์ ฯ |
๏ ทิพยะถวัลย์สรรพะสัตว์สร้าง |
สุดเผยอ เทียมท่าน |
ทรงอาชญาสิทธิ์เลอ |
เลีสะกล้า |
สมบูรณ์ทุกสะกูลเสมอ |
หาไม่ มวลแฮ |
จธมนิรวาณผ่านฟ้า |
โปรดโน้มนิยมเผือ พึ่งเทีญ ฯ |
(๑๑) ๏ โอ้ศิวะเหลือจะสู้ |
สงวนญาณ เยี่ยมเอย |
เกาศะโลตม์โชติ์ประติภาน |
ผึ่งเผ้า |
นายะเกศเผ่าพิเรศทะหาร |
เหีมเศึก สนามแฮ |
ผู้พิฆาตมัจจุราชเจ้า |
จะรีตเยื้องบุชายัญ ฯ |
๏ มั่นวินัยหะทัยปกเที้ยร |
องค์วินัย นั่นฤา |
พจนะสมาร์ถเผยผงาดไหว |
ว่องย้าย |
เจรีญเรีงสุดเชีงใคร |
ขวางเกียจ กันท่าน |
ไร้เริ่มและไร้ท้าย |
ท่วมฟื้นฟูถวัลย์ ฯ |
๏ เฉีดฉันบิลันธเนศแก้ว |
แกมกาญจน์ ก่องเอย |
ปิ่นศัศินาคะสังวาล |
เวี่ยห้อย |
สถิตไกลาสวิมานสถาน |
ทิพยะบรรพ ะตานา |
ขอพระศิวะชะม้อย |
โปรดโน้มนิยมเผือ พึ่งเทีญ ฯ |
(๑๒) ๏ โอ้ศิวะเหลือจะสร้าน |
สวามิภักดิ์ แล้วพ่า |
เจ้ามะนุษย์เทวะบุตร์สมัคร์ |
มอบเกล้า |
นักสิทธ์อิทธิเทพะศักดิ์ |
สมุลระรื่น รมย์แฮ |
วินัยะเพียบยากเปรียบเฝ้า |
ใฝ่เยื้องญาณถนอม ฯ |
๏ เป็นจอมวีระบุรุษเจ้า |
วีระฤท ธิลือเอย |
จอมสักการัญชะลิต |
เลีสะล้ำ |
ฉนัดช่มช่ำผงมนิตย์ |
วินัยะเคร่ง ขลังแฮ |
แสนสมาร์ถองค์อาจก้ำ |
เกียรติ์เผ้านะภินทร์สูร ฯ |
๏ พูนพิโรจน์ฉายโชติพ้น |
พึงใคร ค้านฤา |
ไร้เริ่มไร้ปลายสมัย |
มิ่งฟ้า |
เกียรติศักดิ์เฉกหลักอุไร |
เลีสะอุป ปะมารา |
สรวมศิเวศอาทะเรศอ้า |
โปรดโน้มนิยมเผือ พึ่งเทีญ ฯ |
(๑๓) โอ้ศิวะเหลือจะปลื้ม |
ปลงถวิล สรวงท่าน |
เจ้านักสิทธ์เจ้าอินทร์ |
โอ่แคว้น |
เกียรติไกรสุดใครผิน |
เผยอเปรียบ เสมือนเลย |
พญามะหุตม์ภุชงคะแม้น |
แมกสะอิ้งเฉวียงวงค์ ฯ |
๏ ทรงวินัยหะทัยะข่มเอื้อม |
องคะวินัย สยมฤา |
เสรีบสมาร์ถอาจอำไพ |
พิศะเพ้อ |
ศรีสุพัฒน์รัศมีไกร |
เกรีกชะนก ชะนางค์ฤา |
สมัยเรี่มสมัยสุดเท้อ |
ท่านไร้ใครสมาน ฯ |
๏ ท่านปานเทวะรูปพริ้ง |
สิหิงคะคุณ |
เลีสะฤทธิ์เลีสะการุญ |
เลีสะกล้า |
เทวะดาและประชาซุน |
เศียรพึ่ง พิรีย์ท่าน |
โอ้ศิวะพระเจ้าข้า |
โปรดโน้มนิยมเผือ พึ่งเทีญ ฯ |