- คำนำ
- วัน ๑ ๙ฯ ๒ ค่ำปีชวดอัฐศก ๑๒๓๘
- วัน ๒ ๑๐ฯ ๒ ค่ำปีชวดอัฐศก ๑๒๓๘
- วัน ๓ ๑๑ฯ ๒ ค่ำปีชวดอัฐศก ๑๒๓๘
- วัน ๔ ๑๒ฯ ๒ ค่ำปีชวดอัฐศก ๑๒๓๘
- วัน ๕ ๑๓ฯ ๒ ค่ำปีชวดอัฐศก ๑๒๓๘
- วัน ๖ ๑๔ฯ ๒ ค่ำปีชวดอัฐศก ๑๒๓๘
- วัน ๗ ๑๕ฯ ๒ ค่ำปีชวดอัฐศก ๑๒๓๘
- วัน ๑ ฯ๑ ๒ ค่ำปีชวดอัฐศก ๑๒๓๘
- วัน ๒ ฯ๒ ๒ ค่ำปีชวดอัฐศก ๑๒๓๘
- วัน ๓ ฯ๓ ๒ ค่ำปีชวดอัฐศก ๑๒๓๘
- วัน ๔ ฯ๔ ๒ ค่ำปีชวดอัฐศก ๑๒๓๘
- --ว่าด้วยแผ่นดินแลเรือกสวนไร่นาในเมืองจันทบุรี
- วัน ๕ ฯ๕ ๒ ค่ำปีชวดอัฐศก ๑๒๓๙
- วัน ๖ ฯ๖ ๒ ค่ำปีชวดอัฐศก ๑๒๓๘
- วัน ๗ ฯ๗ ๒ ค่ำปีชวดอัฐศก ๑๒๓๘
- วัน ๑ ฯ๘ ๒ ค่ำปีชวดอัฐศก ๑๒๓๘
- วัน ๒ ฯ๙ ๒ ค่ำปีชวดอัฐศก ๑๒๓๘
- วัน ๓ ฯ๑๐ ๒ ค่ำปีชวดอัฐศก ๑๒๓๘
- วัน ๔ ฯ๑๑ ๒ ค่ำ ปีชวดอัฐศก ๑๒๓๘
วัน ๑ ฯ๘ ๒ ค่ำปีชวดอัฐศก ๑๒๓๘
ค่ายหลวงตำบลอ่างศิลา
วัน ๑ ๘ฯ ๒ ค่ำปีชวดอัฐศก ศักราช ๑๒๓๘
เวลาสายแล้ว เราตื่นนอน แต่งตัวออกไปนั่งที่ท้องพระโรง แล้วให้สัญญาบัตร พระยาชลบุรีเก่าเลื่อนเปนพระยาวิชิตชลเขตรวิเศษศักดานนท์พหลภักดี จางวางผู้กำกับเมืองชลบุรี ในเวลาวันนี้เราคิดจะไปแล่นใบเล่นแต่วันหน่อยหนึ่ง แต่คลื่นลมจัดจึงได้รอเสีย ต่อบ่ายจึงจะไป แล้วไปนั่งดูเขาทำทอง อ้ายเจ๊กด้วงเปนช่างอยู่ที่บางปลาสร้อย เดิมเมื่อคราวก่อนเราอยากจะทำลูกประคำกัลปังหา ให้ทิพมงคล๑๐๙เขาทำ เครื่องมือไม่มีมา จึงได้ไปบางปลาสร้อย ไปคบค้ากับเจ๊กคนนี้แล้วพามาถวายตัว เราให้เงินไว้สามตำลึงแทนเบี้ยหวัด มาคราวนี้มันจึงเอาลูกประคำกัลปังหากลึงเรียบร้อยดีมาให้ ๒ สาย เราให้เสื้อมันตัวหนึ่ง กับจะให้เงินแทนเบี้ยหวัดเสียด้วย แล้วมาแต่งตัว ครั้นกินเข้าแล้วเวลาบ่าย ๒ โมง เราลงเรือยอตช์ลำเก่า วันนี้กรมขุนท่านเดินสานไปด้วย หมายว่าจะไปสมมุขท่านอยากเห็น กับกาพย์นั้นกรมอดิศรมาเปลี่ยนแทน คนนอกนั้นก็ไปตามเดิม แต่วันนี้มีมหาดเล็กบ้างทหารบ้าง ลงเรือฉลอมแล่นไปตามเราหลายลำ แล่นก้าวออกรอยหนึ่ง ก้าวเข้ารอยหนึ่ง ถึงบางปลาสร้อยแล้วแล่นตามลมมาขึ้นที่ตพาน เห็นเวลายังวันอยู่จึงเดินไปตามทางซ้ายมือถึงวัดใน แล้วเลี้ยวไปทางหมู่บ้านอ่างศิลา เราซื้อหอยกระปุกสามพวง ๆ ละ ๒ ไพ กับหอยสังข์อิกสี่ร้อยห้าร้อย แล้วมาพบท่านกรมท่าที่มุมค่าย หยุดพูดกันนิดหน่อย แล้วเดินกลับเข้าในค่าย พออาบน้ำแล้วคุณปริกกับคุณพลอยมาหา คุณปริกเอาปูเล็กๆมาให้ ๒ ตัว ปูนั้นมีก้ามมีขาพร้อม ตัวลายเปนมันน่าเอ็นดู เราจึงให้กมลาศ ไปทำเปนเข็มปักผ้าผูกฅอทั้งสองตัว สักสองชั่วโมงก็แล้วทั้งสองอัน เราเอาไว้อันหนึ่ง ให้ท่านกรมท่าอันหนึ่ง แล้วเราไปจากคุณปริก ไปนั่งพูดอยู่กับท่านกรมท่าที่น่าท้องพระโรง เจ้าต๋งเอากัลปังหาแดงกับขาวซึ่งเราให้เอาไปทำก้านนั้นมาให้ เธอช่างประดับประดาดูงามทีเดียว แต่เปนการปัจจุบันใช้ไม้ทำเปนฐานแล้วเอาสีผึ้งไล้ ที่กลางนั้นเอาฟองน้ำทำเปนก้อนศิลา เหมือนที่กัลปังหางอกจริงๆ แล้วเอากัลปังหาทั้งสองต้นติดไว้ ข้างล่างเอาหอยเล็กๆประดับเปนพื้นแล้วเอาหอยใหญ่เกาะเปนหมู่ๆวางท่วงทีดีนัก ที่ตีนฐานนั้นรองด้วยเบี้ย ๔ เบี้ย แทนลูกแก้วฤๅน่าสิงโต เธอยังรับไปถึงบางกอกจะทำให้ใหม่ ที่จริงนั้นหัวเธอดีจริงๆ ช่างคิดทำอะไรๆ เล่นหลายอย่าง ในการแผลงแล้วไม่มีใครสู้ เวลา ๒ ทุ่มเศษกินเข้าแล้วเขียนหนังสือ ๕ ทุ่มเศษเข้านอน ทอมอเมตเตอร์ ๗๔ ดิครี.
-
๑๐๙. หลวงสำเร็จพระขรรค์ (บุญ) ↩