ทฺวิตีโยงฺกะ

(ตตะ ปฺรวิศติ วิทูษกะ)

วิทูษกะ. ณํ ภณิโทมฺหิ อินฺทีวริอาเอ, ชธา, อชฺช, อุววาสณิอมฏฺิทา เทวี วาสวทตฺตา โสตฺถิวาอณณิมิตฺตํ สทฺทาเวทิตฺติ. ตาชาว ธาราฆรุชฺชาณทิคฺฆิอาเอ ณฺหาอิอ เทวีปาสํ คทุอ กุกฺกุฑวาทํ กริสฺสํ. อณฺณธา กธํ อมฺหาณํ สริสา พมฺหณา ราออุเล ปฑิคฺคหํ กเรนฺติ. (เนปถฺยาภิมุขมวโลกฺย) กธํ เอโส ปิอวอสฺโส อชฺช เทวีเอ วิรหุกฺกณฺาวิโณทณณิมิตฺตํ ธาราฆรุชฺชาณํ เชวฺว ปตฺถิโท. ตา ชาว วอสฺเสณ สหชฺเชวฺว คทุอ ชโธทิทํ อณุจิฏฺฐิสฺสํ.

(ตตะ ปฺรวิศติ โสตฺกณฺโ ราชา)

ราชา.

กฺษามามฺ มงฺคลมาตฺรมณฺฑนภฤตมฺ มนฺโททฺยมาลาปินีมฺ

อาปาณฺฑุจฺฉวินา มุเขน วิชิตปฺราตสฺตเนนฺทุทฺยุติมฺ I

โสตฺกณฺำ นิยโมปวาสวิธินา เจโต มโมตฺกณฺเต

ตำ ทฺรษฺฏุมฺ ปฺรถมานุราคชนิตาวสฺถามิวาทฺย ปฺริยามฺ II [๑๓ ศารฺทูลวิกฺรีฑิต.]

วิทูษกะ. (อุปสฤตฺย) โสตฺถิ ภวโท. วฑฺฒทุ ภวํ.

ราชา. (วิโลกฺย) วสนฺตก, กสฺมาตุ ปฺรหฤษฏ อิว ลกฺษฺยเส.

วิทูษกะ. อจฺจทิกขุ เทวี พมฺหณํ.

ราชา. ยทฺเยวํ ตตะ กิมฺ.

วิทูษกะ. (สครฺวมฺ) โภ, อีทิโสกฺขุ พมฺหโณ, โช จทุวฺเวทปฺจเวทฉฎฺเวทพมฺหณสหสฺสปชฺชาอุเล ราออุเล ปฒมํ อหํ เชวฺว เทวีสอาสาโท โสตฺถิวาอณํ ลเหมิ.

ราชา. (วิหสฺย) เวทสํขฺยไยวาเวทิตมฺ พฺราหฺมณฺยมฺ. ตทาคจฺฉ มหาพฺราหฺมณ. ธาราคฤโหทฺยานเมว คจฺฉาวะ.

วิทูษกะ. ชํ ภวํ อาณเวทิ.

ราชา. คจฺฉาคฺรตะ.

วิทูษกะ. โภ, เอหิ, คจฺฉมฺห. (ปริกฺรมฺยาวโลกฺย จ) วอสฺส, เปกฺข เปกฺข อวิรทปฑนฺตวิวิหกุสุมสุอุมารสิลาทลุจฺฉฺงคสฺส ปริมลณิลีณมหุอรภรภคฺคพอุลมาลทีลทาชาลอสฺส กมลคนฺธคหณุททามมารุทปชฺชวพุทฺธพนฺธูอพนฺธณสฺส อวิรลตมาลตรุปิหิทาตวปฺปอาสสฺส อสฺส ธาราฆรุชฺชาณสฺส สสฺสิรีอทํ.

ราชา. วยสฺย, สาธฺวภิหิตมฺ, อตฺร หิ-

วฤนไตะ กฺษุทฺรปฺรวาลสฺถคิตมิว ตลมฺ ภาติ เศผาลิกานำ

คนฺธะ สปฺตจฺฉทานำ สปทิ คชมทาโมทโมหํ กโรติ I

เอเต โจนฺนิทฺรปทฺมจฺยุตพหลรชะปุฺชปิงฺคางฺคราคา

คายนฺตฺยวกฺตวาจะ กิมปิ มธุลิโห วารุณีปานมตฺตาะ II [๑๔ สุรคฺธรา.]

วิทูษกะ. โภ วอสฺส, เอทํ ปิ ทาว เปกฺข เปกฺข, โช เอโส อวิรลปฑนฺตกุสุมณิอโร อชฺช วิ ปตฺตนฺตรคลนฺตวริสาวสาณสลิลพินทุวิอ ลกฺขีอทิ สตฺตวณฺณปาอโว.

ราชา. วยสฺย สมฺยคุตฺเปฺรกฺษิตมฺ. พหฺเวว สทฤศํ ชลทสมยสฺย. ตถา หิ-

พิภฺราณา มฤทุตำ ศิรีษกุสุมศฺรีหาริภิะ ศาทฺวไละ

สทฺยะ กลฺปิตกุฏฺฏิมา มรกตโกฺษไทริว กฺษาลิไตะ I

เอษา สมฺปฺรติ พนฺธนาทฺ วิคลิไตรฺ พนฺธูกปุษฺโปตฺกไรรฺ

อทฺยาปิ กฺษิติรินฺทรฺโคปกศไตศฺ ฉนฺเนว สํลกฺษฺยเต II [๑๕ ศารฺทูลวิกฺรีฑิต.]

(ตตะ ปฺรวิศติ เจฏี)

เจฏี. อาณตฺตมฺหิ เทวีเอ วาสวทตฺตาเอ, หฺเช อินฺทีวริเอ. อชฺช มเอ อคตฺถิมเหสิโณ อคฺโฆ ทาทวฺโว. ตา คจฺฉ ตุมํ. เสหาลิอากุสุมมาลํ ลหุ เคณฺหิอ อาอจฺฉ. เอสา วิ อารณฺณิอา ธาราฆรุชฺชาณทิคฺฆิอาเอ ชาวชฺเชวฺว วิอสิทาอึ กมลาอึ ณ อตฺถาหิลาสิณา สุชฺเชณ มอุลาวีอนฺติ ตาวชฺเชวฺว ลหุอํ อวจิณิอ อาอจฺฉทุตฺติ. เอสา ตวสฺสิณี ตํ ทิคฺฆิอํ ณ ชาณาทิ. ตา เคณฺหิอ ตํ คมิสฺสํ (เนปถฺยาภิมุขมวโลกฺย) อิโท อิโท อารณฺณิเอ เอหิ.

(ตตะ ปฺรวิศตฺยารณฺยกา)

อารณฺยกา. (สพาษฺโปทฺเวคมาตฺมคตมฺ) ตธา ณาม ตาริเส วํเส อุปฺปณฺณาเอ อณฺณชณํ อาณาวิอ ิทาเอ สมฺปทํ ปรสฺส มเอ อาณตฺตี กาทวฺวตฺติ ณตฺถิกฺขุ ทุกฺกรํ เทวฺวสฺส. อธ วา มหชฺเชวฺว เอโส โทโส, เชณ ชาณนฺตีเอ วิ ณ วาวาทิโท อปฺปา. ตา กึ สมฺปทํ กริสฺสํ. อธ วา ทุกฺกรํ ทาณึ มเอ จินฺติทํ. วรํ เชวฺว เอทํ ปิ. ณ อุณ อตฺตโณ มหคฺฆํ วํสํ ปอาสอนฺตีเอ มเอ ลหุอีกิโท อปฺปา. ตา กา คที. ชธาภณิทํ อณุจิฏฺิสฺสํ.

เจฏี. อิโท เอหิ อารณฺณิเอ.

อารณฺยกา. อิอํ อาอจฺฉามิ. (ศฺรมํ นาฏยนฺตี) หฺเช, ทูเร กึ อชฺช วิ ทิคฺฆิอา.

เจฏี. เอสา เสหาลิอาคุมฺมนฺตริทา. ตา เอหิ, โอทรมฺห.

(อวตรณํ นาฏยตะ)

ราชา. วยสฺย, กิมนฺยทิว จินฺตยสิ, นนุ พฺรวีมิ, พหฺเวว สทฤศํ ชลทสมยสฺย.

(อิติ พิภฺราณา มฤหุตามิตฺยาทิ ปุนะ ปติ)

วิทูษกะ. (สโกรฺธมฺ) โภ, ตุมํ ทาว เอทํ อณฺณํ จ เปกฺขนฺโต อุกฺกณฺาณิพฺภรํ วิโณเทสิ อตฺตาณอํ. มม อุณ พมฺหณสฺส โสตฺถิวาอณเวลา อทิกฺกมทิ. ตา ทาว อหํ ตุวริทํ ทิคฺฆิอาเอ ณฺหาอิอ เทวีเอ สอาสํ คมิสฺสํ.

ราชา. นนุ มูรฺข, ปารํ คตา เอว วยํ ทีรฺฆิกายาะ. เอวฺมเนเกนฺทฺริยสุขาติศยมนุภวนฺนปิ โนปลกฺษฺยสิ ปศฺย.

โศฺรตฺรํ หํสสฺวโนยํ สุขยติ ทยิตานูปุรหฺราทการี

ทฤษฺฏิปฺรีตึ วิธตฺเต ตฏตรุวิวราลกฺษิตา เสาธปาลี I

คนฺเธนามฺโภรุหาณามฺ ปริมลปฏุนา ชายเต ฆฺราณเสาขฺยํ

คาตฺราณำ หฺลาทเมเต วิทธติ มรุโต วาริสมฺปรฺกศีตาะ II [๑๖]

ตเทหิ. ทีรฺฆิกาตฏมุปสรฺปาวฺะ. (ปริกฺรมฺยาวโลกฺย จ) วยสฺย, ปศฺย ปศฺย.

อุทฺยานเทวตายาะ สฺผุฏปงฺกชกานฺติหาริณี สฺวจฺฉา I

ทฤษฺฏิริว ทีรฺฆิเกยํ รมยติ มํา ทรฺศเนไนว II [๑๗]

วิทูษกะ. (สเกาตุกมฺ) โภ วอสฺส, เปกฺข เปกฺข.กา เอลา กุสุมปริมลสุอนฺธเวณีมหุอราวลี วิทฺทุมลทารุณหตฺถปลฺลวา อุชฺชลนฺตตณุโกมลพาหุลทา สจฺจํ ปจฺจกฺขจรี วิอ อุชฺชาณเทวทา อิตฺถิอา ทีสทิ.

ราชา. (สเกาตุกํ วิโลกฺย) 1 วยสฺย, นิรติศยสฺวํรูปโศภาชนิตพหุวิกลฺเปยํ, ยตฺสตฺยมหมปิ นาวคจฺฉามิ. ปศฺย.

(๑๖) สฺรคฺธรา. (๑๗) อารฺยา.

พระเจ้าศรีหรรษวรรธนะ ตะลึงหลงมักจะดูนี่บ้างหรืออะไรอื่นบ้าง ส่วนสำหรับตัวข้าพเจ้าผู้ เปนพาหม, เวลาที่ควรรับของโสตถิวาอณะมันกำลังเดินหนีไป ฉะนั้น ข้าพระเจ้าจะรีบอาบน้ำในอ่างแล้วจะได้ไปเฝ้าพระเทวี.

ปาตาลาทฺ ภุวนาวโลกนปรา กึ นาคกนฺโยตฺถิตา

มิถฺยา ตตฺ ทฤษฺฏเมว หิ มยา ตสฺมินฺ กุโตสฺตีทฤศี I

มูรฺตา สฺยาทิห เกามุที น ฆฏเต ตสฺยา ทิวา ทรฺศนํ

เกยํ หสฺตตลสฺถิเตน กมเลนาโลกฺยเต ศฺรีริว II [๑๘ ศารฺทูลวิกฺรีฑิต.]

วิทูษกะ. (นิรูปฺย) เอสา ขุ เทวีเอ ปริอารีอา อินฺทีวริอา. ตา คุมฺมนฺตริทา ภวิอ เปกฺขมฺห.

(อุเภา ตถา กุรุตะ)

เจฏี. (กมลินีปตฺรคฺรหณํ นาฏยนฺตี) อารณฺณิเอ, อวอิณ ตุมํ ปทุมาอึ. อหํ ปิ เอทสฺสํ ณลิณีปตฺเต เสหาลิอากุสุมาอึ อวอิณิอ เทวีสอาสํ คมิสฺสํ.

ราชา. วยสฺย, สํลาป อิว วรฺตเต. ตทวหิตาะ ศฤณุมะ กทา จิทิต เอว วฺยกฺตีภวิษฺยติ.

(เจฏี คมนํ นาฏยติ)

อารณฺยกา. หลา อินฺทีวริเอ. ณ สกฺกุโณมิ ตุเอ วิณา เอตฺถ อาสิทุํ.

เจฏี. (วิหสฺย) ชาทิสํ อชฺช มเอ เทวีเอ มนฺติทํ สุทํ ตาริเสณ จิรํ เชวฺว มเอ วิณา ตุเอ อาสิทวฺวํ.

อารณฺยกา. (สวิษาหมฺ) กึ เทวีเอ มนฺติทํ.

เจฏี. เอทํ, ตทา เอสา อหํ มหาราเอณ ภณิทา ชธา ชทา เอสา วิฺฌเกทุทุหิทา วรโชคฺคา ภวิสฺสทิ ตทา อหํ สุมราวิทวฺโวตฺติ. ต สมฺปทํ มหาราอํ สุมราเวมิ เชณ เส วรจินฺตาปชฺชาอุโล ภวิสฺสทิ.

ราชา. (สหรฺษมฺ) อิยํ สา วินฺธฺยเกโตรฺ ทุหิตา. (สานุตาปมฺ) จิรมฺ มุษิตาะ โสฺม วยมฺ. วยสฺย, นิรฺโทษทรฺศนา กนฺยกา ขลฺวิยมฺ. วิศฺรพฺธมิทานีมฺ ปศฺยามะ.

อารณฺยกา. (สโรษํ กรฺเณา ปิธาย) ตา คจฺฉ ตุมํ. ณ ตุเอ อสมฺพทฺธปฺปลาวิณีเอ ปโออณ.ํ

(เจฏฺยปสฤตฺย ปุษฺปาวจยํ นาฏยติ)

ราชา. อโห สุตรามฺ ปฺรกฏีกฤตมาภิชาตฺยํ ธีรตยา. วยสฺย, ธนฺยะ ขลฺวเสา ย เอตทงฺคสฺปรฺศสุขภาชนมฺ ภวิษฺยติ.

(อารณฺยกา กมลาวจยํ นาฏยติ)

วิทูษกะ. โภ วอสฺส, เปกฺข เปกฺข. อจฺฉริอํ อจฺฉริอํ. เอสา สลิลจลนฺตกรปลฺลวปฺปหาวิตฺถิเทณ โอหสิทโสหํ กเรทิ กมลวณํ อวจิณนุตี.

ราชา. วยสฺย, สตฺยเมไวตตฺ. ปศฺย.

อจฺฉินฺนามฤตพินฺทุวฤษฺฏิสทฤศีมฺ ปฺรีตึ ททตฺยา ทฤศา

ยาตายา วิคลตฺปโยธรปฏาทฺ ทฺรษฺฏวฺยตํา กามปิ I

อสฺยาศฺ จนฺทฺรมสสฺ ตโนริว กรสฺปรฺศาสฺปทตฺวํ คตา

ไนเต ยนฺ มุกุลีภวนฺติ สหสา ปทฺมาสฺ ตเทวาทฺภุตมฺ II [๑๙ ศารฺทูลวิกฺรีฑิต.]

อารณฺยกา. (ภฺรมรสมพฺาธํ นาฏยนฺตี) หทฺธี หทฺธี. เอฺเทกฺขุ อวเร ปริจฺจอิอ กมลิณึ ณีลุปฺปลวณาอึ สมาปฑนฺตา ณิอุณทรํพาธนฺตา อาอาสอนฺติ มํ ทุฏฺมหุอรา. (อุตฺตรีเยณ มุขมฺ ปิธาย สภยมฺ) หลา อินฺทีวริเอ, ปริตฺตาเอหิ มํ ปริตฺตาเอหิ มํ. เอเท ทุฏฺมหุอรา ปริภวิสฺสนฺติ.

วิทูษกะ. โภ วอสฺส, ปุณฺณา เท มโณรธา. ชาวชฺเชวฺว คพฺภทาสีเอ สุทา ณ อาอจฺฉทิ ตาวชฺเชวฺว ตุมํ ปิ ตุณฺหิกฺโก ภวิอ อุวสปฺป. เอสา วิ สลิลสทฺทสุณิเทณ ปทสํจาเรณ อินฺทีวริอา อาอจฺฉทิตฺติ ชาณิอตุมํ เชวฺว โอลมฺพิสฺสทิ.

ราชา. สาธุ วยสฺย สาธุ. กาลานุรูปมุปทิษฺฏม. (อิตฺยารณฺยกาสมีปมุปสรฺปติ)

อารณฺยกา. (ปทศพฺทากรฺณนํ นาฏยนฺตี) อินฺทีวริเอ, ลหุ อุวสปฺป ลหุ อุวสปฺป. อาอุลีกิทมฺหิ ทุฏฺมหุอเรหึ. (ราชานนวลมฺพเต)

(ราชา กณฺเ คฤหฺณาติ. อารณฺยโกตฺตรียมฺ มุขาทปนีย ราชานมปศฺยนฺตี ภฺรมราวโลกนํ นาฏยติ)

ราชา. (โสฺวตฺตรีเยณ ภฺรมรานฺ นิวารยนฺ)

อยิ วิสฤช วิษาทมฺ ภีรุ ภฤงฺคาสฺ ตไวเต

ปริมลรสลุพฺธา วกฺตฺรปทฺเม ปตนฺติ I

วิกิรสิ ยทิ ภูยสฺ ตฺราสโลลายตากฺษี

กุวลยวนลกฺษฺมี ตตฺ กุตสฺ ตฺวํา ตฺยชนฺติ II [๒๐ มาลินี]

อารณยกา. (ราชานํ ทฤษฺฏฺวา สาธฺวสํ นาฏยนฺตี) กธํ ณ เอสา อินฺทีวริอา. (สภยํ ราชานํ ตฺยากฺตฺวาปสรนฺตี) อินฺทีวริเอ. ลหุ อาอจฺฉ ลหุ อาอจฺฉ. ปริตฺตาเอหิ มํ.

วิทูษกะ. โภทิ, สอลปุฒวีปริตฺตาณสมตฺเถณ วจฺฉราเอณ ปริตฺตาอนฺตี เจฑึ อินฺทีวริอํ อกฺกนฺเทสิ.

(ราชา อยิ วิสฤช อิตฺยาทิ ปุนะ ปติ)

อารณฺยกา. (ราชานมวโลกฺย สสฺปฤหํ สลชฺชํ จาตฺมคตมฺ) ออํ ขุ โส มหาราโอ ชสฺส อหํ ตาเทณ กิณฺณา. าเณกฺขุ ตาทสฺส ปกฺขวาโท. (อากุลตํา นาฏยติ)

เจฏี. อาอาสิทา ขุ อารณฺณิอา ทุฏฺมหุอเรหึ. ตา ชาว อุวสปฺปิอ สมสฺสาเสมิ. อารณฺณิเอ. มา ภาอาหิ. เอสา อุวาอทมฺหิ.

วิทูษกะ. โภ, โอสร โอสร. เอสา ขุ อินฺทีวริอา อาอทา. ตา เอทํ วุตฺตนฺตํ เปกฺขิอ เทวีเอ ณิเวทอิสฺสทิ. (องฺคุลฺยา นิรฺทิศฺย) ตา อิมํ เชวฺว กทลีฆรํ ปวิสิอ มุหุตฺตํ จิฏฺมฺห.

(อุเภา ตถา กุรุตะ)

เจฏี. (อุปสฤตฺย กโปเลา สฺปฤศนฺตี) หเช อารณฺณิเอ. กมลสริสสฺส ตุห วอณสฺส ออํ โทโส ชํ มหุอรา เอวฺวํ อวรชฺฌนฺติ. (หสเต คฤหิตฺวา) ตา เอหิ, คจฺฉมฺห. ปริณโท ทิวโส.

(คมนํ นาฏยตะ)

อารณฺยกา. (กทลีคฤหาภิมุขมวโลกฺย) หฺเช อินฺทีวรเอ, อทิสิสิรทาเอ สลิลสฺส อูรุตฺถมฺโภ วิอ สมุปฺปณฺโณ ตา สณิอํ สณิอํ คจฺฉมฺห.

เจฏี. ตธา.

(อิติ นิษฺกฺรานฺเต)

วิทูษกะ. โภ, เอหิ, ณิกฺกมมฺห. ตํ เคณฺหิอ เอสา ทาสีเอ สุทา อินฺทีวริอา คทา.

(ตถา กุรุตะ)

ราชา. (นิะศฺวสฺย) กถํ คตา. สเข. วสนฺตก, น ขลฺววิฆฺนมภิลษิตมธนฺไยะ ปฺราปฺยเต. (วิโลกฺย) สเข, ปศฺย ปศฺย.

อาพทฺธมุขมฺปีทํ กณฺฏกิตํ กมลกานนํ ตสฺยาะ I

สุกุมารปาณิปลฺลวสํสฺปรฺศสุขํ กถยตีว II [๒๑ อารฺยา.]

(นิะศฺวสฺย) สเข, จ อิทานีมุปายะ ปุนสฺ ตำ ทฺรษฺฏมฺ.

วิทูษกะ. โภ, ตุมํ เชวฺว ปุตฺตลิอํ ภฺชิอ อิทาณึ โรทสิ. ณ เม มุกฺขสฺส พมฺหณสฺส วอณํ กเรสิ.

ราชา. กิมฺ มยา น กฤตมฺ.

วิทูษกะ. ตํ ทาณึ วิสุมริทํ ชํ ตุณฺหิกฺโก ภวิอ อุวสปฺปตฺติ มเอ ภณิทํ. อทิสํกเฑ ภวํ ปวิสิอ อลิอปณฺฑิจฺจทุวฺวิอฑฺฒทาเอ ออิ วิสิชวิสาทํ ติ เอเทหึ อนฺเณหึ จ กฑุอวอเณหึ นิพฺภจฺฉิอ สมฺปทํ กึ โรทสิ. บุโณ วิ อุวาอํ ปุจฺฉสิ.

ราชา. กถํ สมาศฺวาสนมปิ นิรฺภรฺตฺสิตมิติ ภณิตมฺ มูรฺเขณ.

วิทูษกะ. ชาณิทํ เชวฺว โก เอตฺถ มุกฺโชตฺติ. ตา กึ เอทิณา. อตฺถมอาหิลาสี ภอวํ สหสฺสรสฺสี. ตา เอหิ, อพฺภนฺตรํ เชวฺว ปวิสมฺห.

ราชา. (วิโลกฺย) อเย ปริณตปฺราโย ทิวสะ. อหห. สมฺปฺรติ หิหฤตฺวา ปทฺมวนทฺยุติมฺ ปฺริยตเมเวยํ ทินศฺรีรฺ คตา

ราโคสฺมินฺ มม เจตสีว สวิตุรฺ พิมฺเทพธิกํ ลกฺษยเต I

จกฺราหฺโวหมิว สฺถิตะ สหจรี ธฺยายนฺ นลินฺยาสฺ ตเฏ

สํชาตาะ สหสา มเมว ภุวนสฺยาปฺยนฺธการา ทิศะ II [๒๒ ศารฺทูลวิกฺรีฑิต.]

(อิติ นิษฺกฺรานฺตาะ สรฺเว)

อิติ ทฺวิตีโยงฺกะ

  1. ๑. ทั้งเจฏีและอารัณยกาพูดภาษาปรากฤต.

  2. ๒. ทั้งเจฏีและอารัณยกาพูดภาษาปรากฤต.

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ