หนังสือพระยาไชยโยธา

​หนังสือ ข้าพเจ้าพระยาไชยโยธา กราบปฏิบัติมายังท่านพระยาณรงควิไชย พระยาปราจิม พระนรินทรโยธาปลัด พระยาสังขโลกเก่า พระยาสังขโลกใหม่ ได้ทราบ ด้วยในเมืองไพรกะบาด ข้าพเจ้าได้เกณฑ์กองทัพใช้ให้พระยาไชยโยธามุม พระยาไชยโยธามา คุมไพร่ ๓๕๐ คน ออกไปตั้งทำค่ายรั้งทางคลองนครตั้งประชิตต่อสู้กับอ้ายญวนประจามิตร ข้าพเจ้าใช้พระยาศรีสุทิพราชารสให้คุมไพร่ร้อยคนไปรั้งขัดทางเบาะกราน ใช้พระยาราวีโยธาปรักให้คุมไพร่ ๓๐๐ คน ตั้งรั้งขัดทางคลองใหม่ฝั่งตะวันออก ใช้พระยาปลัดโยธามา ให้คุมไพร่ ๓๐๐ คน ไปทำค่ายอยู่ณวัดแหลมฝั่งตะวันออกคลองปากน้ำ เข้าไปบ้านยดเหล็กแขวงเมืองพนมเปญ ใช้พระยาวงษาสงครามยอด ให้คุมไพร่ร้อยคนไปตั้งประจำทางคลองสเดา เข้าไปบ้านยกเหล็กคุมพวกครัวไว้ ครั้นณวันเดือน ๑๑ แรม ๑๔ ค่ำปีชวดโทศก ข้าพเจ้าได้ใช้พระยาปลัดโยธาฟากตะวันออก ให้ยกกองทัพไปสู้รบกับอ้ายญวนประจามิตร ไปชิงแย่งเอาครอบครัวเขมรบ้านเกาะโดด บ้านไดบ้าง บ้านกระพงกระเม้าแขวงเมืองมัจรูก ได้ครอบครัวเขมรชายหญิง ๒๕๐ คน ยังค้างอยู่ ครัวเขมร ๖ ครัว ครัวแขก ๕๐ ครัว รบสู้ชิงเอาหาได้ไม่ ครั้นณวันเสาร์เดือน ๑๒ ขึ้น ๗ ค่ำนั้น มีแขกชื่อเซอ ๑ เนย ๑ สองคนหนีจากค่ายมัจรูกมาถึงข้าพเจ้า บอกข้าพเจ้าว่า พระยาปราบเป็นเจ้าเมืองกำปอด พระยาโตดเป็นเจ้าเมืองบาศักอยู่ในค่ายมัจรูก จำนวนไพร่เขมรเมืองบาศักร้อยคน ​และกำลังเกอเขตต์เมืองกรังแขวงเมืองมัจรูกหนีจากค่ายหมดสิ้นแล้ว แล้วว่าอ้ายญวนมันบังคับพระยาโตดเป็นจันเกอให้ใช้คนไปเอากำลังเมืองบาศักให้ได้ไพร่ ๒๐๐ คนอีก มาช่วยอยู่รักษาค่ายมัจรูก และความคิดพระยาโตดว่าถ้าได้ไพร่เมืองบาศักมาถึงเมื่อใด จะได้บอกหนังสือไปถึงพระยาพิศณุโลกกับข้าพเจ้า ขอไพร่พลยกไปกระหนาบระดมที่ค่ายมัจรูก แล้วพระยาโตดว่าจะลุกขึ้นฆ่าฟันอ้ายญวนในค่ายมัจรูก และราชการฝั่งตะวันออก เมืองบาพนมนั้นก็มีแจ้งในหนังสือท่านออกยาจักรี ท่านออกยาโยธาสงครามธิบดี ท่านออกยาธิราชวงษาทุกประการนั้นแล้ว ได้มอบต้นหนังสือให้พระสุรินทรธิบดีเมืองพนมเปญถือมา ขอปรนนิบัติมาณวันจันทร์เดือน ๑๒ แรม ๒ ค่ำปีชวดโทศก ศักราช ๑๒๐๒