- คำนำ
- แจ้งความพิมพ์ครั้งที่ ๒
- กลอนดอกสร้อย ‘รำพึงในป่าช้า’
- กลอนสุภาพ ‘ความรัก’
- กลอนสุภาพ ‘มนุษย์เรา มีดีที่ตรงไหน ?’
- กลอนสุภาพ อธิบาย ‘สนฺตุฏฐี ปรมํ ธนํ’
- กลอนสุภาพ อธิบาย ‘อุฏฺาตา วินฺทเต ธนํ’
- กลอนสุภาพ ‘พ่อแม่รังแกฉัน’
- กลอนสุภาพ ‘หญิงไทย’
- ลิลิตดั้น มาตาปิตุคุณคาถาบรรยาย
- ลิลิตดั้น สดุดีบ้านบางระจัน
- ลิลิตสุภาพ สดุดีพระราชบัญญัติประถมศึกษา
- โคลงดั้นวิวิธมาลี อธิบาย ‘อตฺตาหิ อตฺตโน นาโถ’
- คำกาพย์ เรื่องพระศิวประติมา
- คำฉันท์ สามัคคีบรรยาย
- คำฉันท์ ยอเกียรติชาวนครราชสีมา
- คำฉันท์ เทวธรรมบรรยาย
- คำอธิบายศัพท์
คำฉันท์ ยอเกียรติชาวนครราชสีมา (เดิมจ่าหน้าว่าท่านโม้)
สัทธรา ๒๑
| ข้านบนอบคุณพระศรีไตร | รตนวรวิไล |
| ก่อกมลใส ประสิทธิ์บุญ | |
| ข้านบมารดาชนกคุณ | สุหฤทยพิบุล |
| ก่อสกุลสุนทร์ ประสิทธิ์กาย | |
| ข้านบอาจารย์อุปาธยาย | คุณอคุณขยาย |
| ก่อประโยชน์หลาย ประสิทธิ์ศาสตร์ | |
| ข้านบสมเด็จสยามราช | และอมรคุณพิลาส |
| ก่อคุโณภาส ประสิทธิ์สราญ. |
----------------------------
ฉะบัง ๑๖
| ข้าขอโอกาสกล่าวสาร | ยกคุณนงคราญ |
| ในครอบครัวชาติชาวไทย | |
| กล้าหาญช่วยชายชิงชัย | มิให้ชาติใด |
| ชิงด้าวเป็นเจ้าชาวสยาม | |
| เกียรติคุณระบือลือนาม | ไป่เสื่อมไป่ทราม |
| เป็นศักดิ์สง่านารี | |
| พระสุริโยทัยเทวี | ผู้มหิษี |
| แห่งสมเด็จพระจักรพรรดิ | |
| ทรงเครื่องอุปราชาชัช | วาลทรงคชรัตน์ |
| เข้าร่วมรณยุทธหัตถี | |
| สู้ศึกหงสาวดี | ด้วยพระสามี |
| สู้ม้วยด้วยความกล้าหาญ | |
| ยังอีกสองหญิงเยาวมาลย์ | พี่น้องนงพาล |
| นามพี่ท้าวเทพกษัตรี | |
| สมญาผู้น้องท้าวศรี- | สุนทรนารี |
| นักรบผู้หาญชาญชัย | |
| ป้องกันเกาะถลางทางไกล | ข้าศึกอ่อนใจ |
| อดจนจำทนแหนงหนี | |
| เกาะถลางรอดพ้นไพรี | ด้วยหญิงสองศรี |
| สู้ศึกสามารถอาจอง | |
| หญิงไทยกล้าหาญชาญณรงค์ | ที่อ้างนี้วงศ์ |
| นักวีระเยี่ยมเทียมชาย | |
| ปวงปราชญ์ปรุงบทบรรยาย | คุณเกริกกำจาย |
| กำจรจบด้าวแดนสยาม | |
| ใช่ว่าหญิงกล้าสงคราม | หมดเพียงออกนาม |
| อ้างนี้เท่านั้นเมื่อไร | |
| ขอแถลงอุทาหรณ์ใน | หญิงอื่นมีใจ |
| มุ่งจงรักชาติอาจหาญ | |
| ช่วยชายรุกรบรำบาญ | แผ่คุณโอฬาร |
| อันเลิศบรรเจิดสมญา |
อินทรวิเชียร ๑๑
| ปางรัชชกาลองค์ | รพิพงศราชา |
| สมเด็จพระรามา- | ธิบดินทระครบสาม |
| กรุงรัตนโกสิน | ทรถิ่นประเทศสยาม |
| เรื่องราวนครราม | วรฤทธิ์มโหฬาร |
| ยุคหนึ่งกษัตริย์ภาค | สตนาคนหุตสถาน |
| แปรพักตร์ประพฤติพาล | มนะคิดกบฎไทย |
| นามเจ้ามลาวรัฐ | อนุฯขัตติเยศไข |
| ยกพลสกนธ์ไกร | จรเข้าณเขตต์สยาม |
| กวาดต้อนประชาชน | ณสกลนครตาม |
| ฝ่ายเหนือและเลยลาม | จรเลื่อนกะหน่ำไคล |
| เข้าเขตต์นครรา- | ชสิมาบุรีไทย |
| เจ้าเมืองเผอิญไป | ธุรกิจอดิศร |
| เหลืออยู่ก็ผู้น้อย | และก็ด้อยพลากร |
| จำยอมอรินทร | อนุฯราชไพรี |
| จอมลาวก็รวมครัว | นระทั่วบุรีศรี |
| ช้างม้าประดามี | ธนพัสดุ์พิพิธภัณฑ์ |
| กวาดต้อนนิกรไทย | จรไปณเวียงจันทน์ |
| ชายหญิงอนันต์สัญ | จรคลาดนิวาสสถาน |
----------------------------
สุรางคนาง ๒๘
พระยาปลัด พระยายกกระบัตร สันทัดเชี่ยวชาญ หัวหน้าครัวไทย น้ำใจกล้าหาญ ทำรักสมัครสมาน หว่านล้อมพวกลาว
เลือกหานารี รูปทรงสวยศรี ที่พึ่งรุ่นสาว แกล้งทำเต็มใจ ยกให้เจ้าลาว จนชั้นพวกบ่าว ชอบใครไป่ขืน
ลาวไม่ไว้ใจ ให้แยกกันไป กลัวไทยฝ่าฝืน เก็บริบศัสตรา มีดพร้าและปืน ตีสนิทชิดชิ้น ขุนหมื่นนายกอง
แสร้งทำเมื่อยล้า เดิรครัวช้าช้า รอท่าพวกพ้อง เห็นลาวเชื่อใจ จึงไปเรียนร้อง ว่าครัวทั้งผอง ต้องยากครามครัน
เจ็บไข้ในมรรค อดหยากมากนัก ขอพักพลขันธ์ ขอมีดขอปืน ตัดฟืนขุดมัน ยิงสัตว์เลี้ยงกัน ผ่อนผันเลี้ยงกาย
อนุฯราชา เชื่อสองพระยา ให้มาดุจหมาย แสร้งทำดังว่า ต่อหน้าเจ้านาย พอครัวทั้งหลาย หญิงชายพร้อมกัน
ลอบเตรียมเสี้ยมหลาว ตะบองสั้นยาว ลาวไม่รู้ทัน พอได้โอกาส ปราดเข้าแทงฟัน พวกลาวทั้งนั้น บรรลัยดาษดา
พวกที่เหลือตาย รีบไปบอกนาย ค่ายทะเลหญ้า อนุฯสงสัย จึงให้กองม้า ไปสืบกิจจา- อนุกิจอันมี
ครัวไทยคอยซุ่ม เห็นใกล้จึงกลุ้ม รุมยิงทันที แย่งได้ม้าลา ควบฆ่าราวี ลาวน้อยถอยหนี ทูลคดีราชา
อนุฯแจ้งการณ์ จึงให้สุทธิสาร เจ้าปานเจ้ากำพร้า คุมพลสามพัน เลือกกลั่นแกล้วกล้า รีบเร่งไคลคลา เพื่อมารอนราญ
----------------------------
วสันตดิลก ๑๔
| ฝ่ายครัวประชานครราชฯ | คณะชาติทหารชาญ |
| สัตรีและส่ำบุรุษมาน | มนะร่วมสมานฉันท์ |
| รักชาติบเชือนกมลใฝ่ | มนะไปณอาธรรม์ |
| รักยศบแปรกผลผัน | มุขพึ่งมลาวพาล |
| ชายหญิงประมวญพลสมา- | คมฝ่ากระทำการ |
| ตั้งค่ายประชุมพลทหาร | ประติยุทธไพรี |
| ครั้นสุทธิสารและพลคลา | จรมาจะต่อตี |
| ครัวไทยก็เตรียมพยุหวี- | ระระดมประจัญบาน |
| ปีกขวาและซ้ายบุรุษผู้ | พิระรู้วิธีการ |
| ทั้งสองพระยาบุรุษหาญ | บริรักษกองกลาง |
| ท่านโม้ปชาบดีปลัด | บริษัทอนงค์นาง |
| ทั้งแก่และสาวบมิละวาง | ธุระเข้าณกองหนุน |
| ถือสรรพอาวุธละคึก | มนะนึกคะนึงคุณ |
| สมเด็จพระจอมนรอดุล | อดิเทพกษัตริย์ไทย |
| ออกสัประยุทธ์คณะริปู | จรจู่ผจญภัย |
| หนุนเนื่องระดมพลคระไล | บมิยั่นแสยงหยอน |
----------------------------
ภุชงคประยาต ๑๒
| มนัสไทยประณตไท้ | นรินทร์ไทยมิท้อถอน |
| มิผูกรักมิภักดิ์บร | มพึ่งบารมีบุญ |
| ถลันจ้วงทะลวงจ้ำ | บุรุษนำอนงค์หนุน |
| บุรุษรุกอนงค์รุน | ประจญร่วมประจัญบาน |
| อนงค์เพศมนัสพี- | รชาติศรีทหารชาญ |
| มิได้ดาพก็คว้าขวาน | มิได้หอกก็คว้าหลาว |
| มิได้มีดก็เอาไม้ | ตระบองใหญ่ตระบองยาว |
| กระหน่ำฟาดพิฆาตลาว | เตลิดแล่นณแดนดง |
| ผิอยู่เหย้าสิอรชร | ฤทัยอ่อนระทวยองค์ |
| ผิยามยุทธ์สิยรรยง | เผยอยศอนงค์สรรพ์ |
| นิกรลาวมลายชน | มเกลื่อนกล่นอนาถครัน |
| ประมาณศพก็สองพัน | พินาศพ่ายกระจายไป |
อินทรวิเชียร ๑๑
| ปางสุทธิสารนาย | พลฝ่ายริปูไทย |
| ยลลาวมลายไป | บมิเป็นกระบวนพล |
| เลือดแดงประดุจชาด | ระดะดาษธราดล |
| เห็นไทยคระไลพล | พิศเพียงกระแสธาร |
| เห็นหญิงก็สำคัญ | มนะมั่นว่าชายชาญ |
| นึกแน่คะเนการณ์ | พลกรุงกระหน่ำมา |
| หวั่นหวาดขยาดพ่าย | จรคลายกระบวนคลา |
| รีบทูลพระบิดา | ดุจจินตนาการ |
| เดชบารมีปิ่น | นครินทไทยดาล |
| ให้เจ้ามลาวมาน | มนะเชื่อยุบลความ |
| ถอยจากนครราชฯ | บมิอาจจะลุกลาม |
| ทันทัพณกรุงสยาม | จรดลกระบวนมา |
| ปราบรัฐมลาวราบ | บมิหยาบอหังการ์ |
| บรรลือพระเดชปรา | กฏตราบนิรันดร |
----------------------------
มาลินี ๑๕
| สกลบทอุทาหรณ์ | ไขคุณากร |
| ประเสริฐศรี | |
| สกลนิกรนารี | ผู้บวรพี- |
| ระเพียงชาย | |
| สกลคณะริปูสลาย | ห่อนคะนึงหมาย |
| จะชิงชัย | |
| สกลคณะอนงค์ไทย | ควรจะภูมิใจ |
| บจืดจาง |
วสันตดิลก ๑๔
| อ้าเพศก็เพศนุชอนงค์ | อรองค์ก็บอบบาง |
| ควรแต่ผะดุงสิริสะอาง | ศุภลักษณ์ประโลมใจ |
| ยามเข็ญก็เข็นศริระอวย | พลช่วยผจญภัย |
| โอ้ควรจะเอื้อนพจนไข | คุณเลิศมโหฬาร |
| อ้าหัตถ์ก็หัตถ์สุขุมชวน | มนะหวนฤดีดาล |
| ควรแต่จะถือสุรภิมาล- | ยประมูลมโนรม |
| ยามทุกข์ก็ถือวิวิธอา | วุธฝ่าระทมตรม |
| โอ้ควรจะเอื้อนพจนชม | คุณชั่วนิรันดร์กาล |
| อ้าเสียงก็เสียงนุชอนงค์ | เสนาะส่งกระแสหวาน |
| ควรแต่จะซ้องสรประสาน | ดุริยางค์พะยุงใจ |
| ยามแค้นก็แค่นกมลซ้อง | สรก้องกระหึมไพร |
| โอ้ควรจะชมนุชไฉน | นะจะหนำมนัสปอง |
| อ้าจิตต์ก็จิตตวนิดา | กรุณาณชนผอง |
| ควรแต่จะเอื้อกมลครอง | ฆรชื่นมนัสชน |
| ยามยุทธนาบมิขยาด | มนะอาจผจญรณ |
| โอ้ควรจะนับคุณอนน- | ตอเนกรำพัน |
| อ้าจงอนงคคุณจุ่ง | จรฟุ้งณไกวัล |
| เพื่อเฉลิมพระเกียรติพระวรธรร- | มิกราชสยามินทร์ |
| เพื่อเป็นนิทรรศนขนบ | นรพบคะนึงถวิล |
| ยามศูนย์ทิฆัมพรและดิน | คุณนุชศูนย์ เทอญ |
วันที่ ๑๔ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๖๒
----------------------------
