กลอนสุภาพ มนุษย์เรา มีดีที่ตรงไหน ?

(จากกฤษณาสอนน้อง)

โลกเรานี้มีมาแต่คราไหน ? ไปข้างหน้านานเนาอีกเท่าไร ไม่มีใครล่วงรู้สักผู้เดียว เราอาศัยโลกนี้ครองชีวิต เหมือนสถิตพักอยู่ครู่ประเดี๋ยว เปรียบฟองน้ำกับชีวิตไม่ผิดเจียว เชิญผู้เชี่ยวชาญคิดพินิจตรอง อายุคนถึงร้อยมีน้อยนัก ต้องมีภัคพูนผลกว่าชนผอง อายุโลกมากมายเป็นก่ายกอง ถ้าจะลองกะประมาณว่าล้านปี คิดเทียบส่วนโลกมีอยู่ปีหนึ่ง เราไม่ถึงนาฬิกาก็ล่าหนี เปรียบเหมือนผลพฤกษชาติดื่นดาษมี อยู่ไม่กี่วันหล่นไม่ทนทาน ครบรอบปีมีเล่าลืมเก่าหมด ไม่ปรากฏอยู่ประจักษ์เป็นหลักฐาน อันช้างม้าวัวควายเมื่อวายปราณ มีแก่นสารเขาหนังและทั้งงา ทำประโยชน์​ยืนยงมีคง อยู่ ได้เชิดชูชื่อไว้ณใต้หล้า เราเป็นคนล้นเลิศกำเนิดมา ตายจะหาคุณใดก็ไม่มี ล้วนเปื่อยพังยังร้ายที่จ่ายทรัพย์ ซึ่งอยู่กับลูกเต้าผู้เผาผี อันลูกไม้เหลืองหล่นให้ผลดี เพราะค่าที่กินได้กลับให้คุณ มนุษย์เรามีดีในชีวิต ที่กอบกิจการเลิศประเสริฐสุนทร์ ทำความชอบมอบไว้เป็นใบบุญ ไว้เป็นทุนไปข้างหน้าสถาวร นแหละแผกพืชสัตว์จัดว่ายอด ถึงม้วยมอดก็ยังมีคดีสอน แก่ลูกหลานต่อมาเป็นอากร สถาพรพูนทวีศีวิไลซ์ คนเดิมจับโคป่าเอามาเลี้ยง ฝึกหัดเพียงเข็นยานใช้การไถ ถึงตนตายถ่ายกันเป็นหลั่นไป นี่คือให้มฤดกพสกปวง คนต่อมาเพาะปลูกเลี้ยงลูกวัว ไม่ต้องมัวค้นหาตามป่าหลวง เหมือนเพาะพืชพูนพอกเกิดดอกดวง ชีวิตล่วงก็ยังมีวิธีการ ต่อมาคิดรีดนมอุตดมรส ได้เชยชดโอชาภักษาหาร อันนมสดทิ้งไว้มิได้นาน จึงคิดอ่านทำเป็นเช่นดังเนย ถึงตัวตายไว้แยบเป็นแบบให้ คนต่อไปทำแพร่ออกแผ่เผย ยิ่งไพบูลย์พูนพอกผลงอกเงย ตลอดเลยมาถึงเราเนาสราญ ยังผู้คิดกลไกคิดไฟฟ้า คิดปรุงยาแยกธาตุตั้งศาสตร์สาร ​พระสัมพุทธ์ภควันต์ทรงบันดาล ประดิษฐานศาสนาอันสาธร ท่านเหล่านี้เมื่อตายร่างกายท่าน ไม่มีสารศูนย์เปล่าล้วนเน่าหนอน เลวกว่าพืชสัตว์แท้โดยแน่นอน กลับเดือดร้อนทำศพนบสักการ ข้อสำคัญท่านทำซึ่งความชอบ เป็นระบอบแบบแผนล้วนแก่นสาร คนภายหลังคิดเติมเพิ่มวิจารณ์ จึงลุอารยธรรม์ทุกชั้นมา.

ได้เฉลยเผยแผ่มาแค่นี้ คงทรายดีทั่วกันในปัญหา “มนุษย์ดีที่ไหน ?” เชิญไตรตรา ซึ่งผิดกว่าพืชสัตว์อัศจรรย์ เพราะฉะนี้ฟังหน่อยอย่าถอยท้อ และอย่าพ้อว่าพล่ามเช่นความฝัน เรามนุษย์เกิดมาทั่วหน้ากัน มีบุญครันครบสิ้นควรยินดี ล้วนสมบัติพัสถานตระการพร้อม อยู่แวดล้อมทั่วไปวิไลศรี ท่านโบราณทำไว้จึงได้มี ทับทวีกันมาล้วนน่าชม ให้เราใช้ได้สะดวกกว่าพวกสัตว์ เขาหนังงาสารพัตรที่สั่งสม ลูกหลานสัตว์มิได้หวังตั้งนิยม ว่าได้ชมเขางาปู่ย่ามัน กลับเป็นสมบัติให้เราใช้สิ้น ทั้งอยู่กินปรีดิ์เปรมเกษมสันต์ เพราะคนเก่าค้ำจุนคุณอนันต์ ประสาทสรรพ์สุขสะดวกแก่พวกเรา จึงเป็นหน้าที่เราผู้เนาสุข ควรจะขุกจิตต์ถวิลไม่​กินเปล่า ไว้สมบัติแก่รุ่นดรุณเยาว์ ดังคนเก่าทำไว้แต่ไรมา โลกนี้เหมือนศาลาที่อาศัย ผู้เดิรไกลพักเหนื่อยหายเมื่อยล้า ฝ่ายพวกเราเอากำเนิดบังเกิดมา พักศาลาร่มเย็นควรเห็นคุณ เมื่อยามไปควรกอบตอบสนอง เพื่อเป็นของจานเจือช่วยเกื้อหนุน คือบำรุงปรุงให้เพิ่มไพบุลย์ ผู้พักรุ่นใหม่มาสาธุการ เหมือนเรามาอาศัยอยู่ในโลก บริโภคสมบัติพัสถาน ผู้พักก่อนทำไว้ได้สราญ ควรหรือผ่านพ้นไปไม่ตอบแทน เช่นบุทคลเกิดมาได้ผาสุก ใฝ่สนุกรื่นรมย์อุตดมแสน สมบัติพ่อแม่มีใช้บี้แบน ครั้นยากแค้นกอบกิจอันผิดพาล เช่นปลอมเงินปลอมทองปลอมของใช้ เข้าที่ไหนป่นเปิงดังเพลิงผลาญ เที่ยวหลอกลวงช่วงชิงทรัพย์ศฤงคาร รัฐบาลราษฎรได้ร้อนใจ พวกเหล่านี้ตายไปก็ไว้ชื่อ ว่าเขาคือตัวปีศาจอุบาทว์ใหญ่ ทิ้งความชั่วแพร่หลายกระจายไป ลูกหลานได้รับอยู่ไม่รู้วาย มนุษย์เราทั้งตัวชั่วที่ไหน เห็นจะไม่ต้องนำร่ำขยาย จึงของดเพียงนี้ไม่คลี่คลาย ข้าเจ้าหมายว่าคงรู้ทุกผู้คน.

​แต่จะขอย่อย่นข้างบนนี้ “คนมีดีที่ประพฤติยึดกุศล” คือหน้าที่ลูกเสือเอื้อกมล เราทุกคนอย่าประวิงทอดทิ้งเลย ถึงหมดเขตต์เป็นลูกเสืออย่าเบื่อหน่าย ตั้งจิตต์หมายสมาทานเถิดท่านเอ๋ย แทนคุณโลกที่เราเนาสะเบย ให้ชนเชยชมเราอยู่เนานาน นี้คืองาหนังเขาเรามนุษย์ ผลผ่องผุดพันผูกถึงลูกหลาน อย่างน้อยได้เย็นหูเมื่อรู้การณ์ เขากล่าวสารเชิดชูทวดปู่ตน

ตรงกันข้ามอย่าได้เอาไว้ชื่อ ให้เขาลือทางชั่วอัน มัวหม่น เราอยู่ไปไม่นานก็ลาญชนม์ ก่อกุศลไว้เถิดประเสริฐ เอย.

ที่ ๑ กุมภาพันธ์ ๒๔๖๘

----------------------------