วันที่ ๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๖๑ ดร

​วันที่ ๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๖๑

ทูล สมเด็จกรมพระนริศฯ

หม่อมฉันให้คัดตำราพิณพาทย์มโหรี ตอนชื่อเพลงถวายเพิ่มเติมมา

ตอนชื่อเพลงปี่พาทย์ สมุดเดิมที่ได้มา ข้างต้นขาด ชื่อเพลงดูเหมือนจะติดไปในใบที่ขาดเสียบ้าง และทราบไม่ได้ว่าเพลงที่มีชื่อในตอนต้น เขาจัดไว้ในหมวดไหนเกณฑ์ไหน บางทีจะทรงพิเคราะห์ความออกดอกกระมัง

ตอนชื่อเพลงมโหรีนั้น ได้ลองเอาตำราชื่อกับเพลงยาวสอบกัน ไม่ตรงกันทั้งวิธีจัดเรื่องและจำนวนเพลง พิเคราะห์ความตามที่ว่าในเพลงยาว เพลงมโหรีที่เปนเพลงเรื่องจัดเปน ๑๖ เรื่อง เรียกในเพลงยาวว่าเพลง ส่วนในตำราชื่อเพลงนั้น ก็จัดโดยทำนองเดียวกันแต่ไม่ตรงกันทีเดียว เรียกเรื่องตามชื่อเพลงต้น

ไม่เรียกเปน ๑,๒ เหมือนในเพลงยาว หม่อมฉันได้พยายามถอดเพลงยาวถวายมาให้ทอดพระเนตร์ด้วย

สันนิษฐานว่า ทั้งตำราเพลงและเพลงยาวนี้ แต่งเมื่อในรัชกาลที่ ๑ เพลงมโหรีที่กล่าวในเพลงยาว ทำนองจะบอกว่า เปนของเล่นกันในครั้งกรุงเก่า ตามตำราชื่อเพลง จะเปนของที่เล่นกันในครั้งรัชกาลที่ ๑ หรือที่ ๒ กรุงรัตนโกสินทร์นี้ จะเปนได้หรือไม่.

ควรมิควรแล้วแต่จะโปรด