เดือน ๙ จุลศักราช ๑๒๗๐

วัน ๔ ๑ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๒๙ กรกฎาคม ๑๒๗

เวลาราวย่ำค่ำทรงรถประพาศออกทางประตูกวาง เวลาทุ่มครึ่งเสด็จกลับมาประทับมุขพระที่นั่งอภิเศกดุสิต เวลายามเศษเสด็จขึ้น

เรื่องที่สมเด็จกรมพระจะเสด็จยะวานั้น โปรดให้สมเด็จเจ้าฟ้ากรมขุนนครสวรรค์เสด็จไปด้วย พร้อมทั้งพระองค์เจ้าเสรฐวงษ์ พระองค์เจ้านิพันธ์ ​หลวงจตุรงควิไชย หลวงสุนทรโกษา ได้พระราชทานเงิน ๑,๐๐๐ ปอนด์แก่สมเด็จกรมพระ สำหรับเปนค่าใช้สรอยเดินทาง สมเด็จกรมพระแลสมเด็จเจ้าฟ้ากรมขุนนครสวรรค์ ได้กราบถวายบังคมลาในเวลาเสด็จออกวันนี้

อนึ่ง ได้มีพระกระแสปฤกษาที่ประชุมเสนาบดี ว่าหม่อมเจ้าชายองค์ใหญ่ในพระเจ้าน้องยาเธอ ได้เคยรับพระราชทานเงินหลวงเปนทุนค่าเล่าเรียนไปศึกษาวิชาในยุโรป ส่วนหม่อมเจ้าชายใหญ่ในพระเจ้าลูกยาเธอ จะควรได้รับเงินหลวงเปนทุนค่าเล่าเรียนเช่นนั้นบ้างหรือไม่ เสนาบดีกราบบังคมทูลเห็นสมควร ครั้งนี้หม่อมเจ้าอมรสมานลักษณ์ในพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นจันทบุรีนฤนารถมีชนมายุสมควรจะออกไปเล่าเรียนได้ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้หม่อมเจ้าอมรสมานลักษณ์ออกไปเล่าเรียนในคราวนี้ หม่อมเจ้าอมรสมานลักษณ์ได้กราบถวายบังคมลาในวันนี้ด้วย

วัน ๕ ๒ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๓๐ กรกฎาคม ๑๒๗

เวลาบ่ายทรงรถไฟฟ้าเสด็จประพาศ เวลาทุ่ม ๔๕ นาที เสด็จกลับมาประทับที่มุขพระที่นั่งอภิเศกดุสิต เวลายามหนึ่งเสด็จขึ้นประทับประชุมเสนาบดี ณ พระที่นั่งอัมพรสถาน เวลา ๒ ยามครึ่งเลิกประชุม

วันนี้เวลาบ่ายสมเด็จกรมพระ สมเด็จเจ้าฟ้ากรมขุนนครสวรรค์วรพินิต พร้อมทั้งผู้ที่ตามเสด็จ ได้โดยสารเรือเดลี เพื่อไปประพาศประเทศยะวา หม่อมเจ้าอมรสมานลักษณ์ที่จะไปยุโรปก็ไปในเรือเดลีด้วย หม่อมเจ้าบวรเดชไปในราชการทหารในยุโรปก็ไปพร้อมกัน

​วัน ๖ ๓ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๓๑ กรกฎาคม ๑๒๗

เวลาบ่าย ๕ โมงเศษ ทรงรถโมโตคาร์เสด็จประพาศ เวลาทุ่มครึ่งเสด็จกลับมาประทับในพระที่นั่งอภิเศกดุสิต ฝรั่งชื่อตะมาโยช่างในกรมโยธาธิการ เฝ้าถวายแผนที่ทอดพระเนตร แล้วเสด็จออกประทับมุขพระที่นั่งอภิเศกดุสิต กรมหลวงประจักษ์ทรงนำนายแดงเฝ้าทูลเกล้า ฯ ถวายผลลำไย ประทับอยู่จนเวลายามเศษเสด็จขึ้น

วัน ๗ ๔ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๑ สิงหาคม ๑๒๗

เวลาบ่าย ๕ โมงเศษ เสด็จออกห้องแป๊ะเต๋งพระที่นั่งอัมพรสถาน มีเจ้านายเฝ้า เวลา ๒ ยามเศษ เสด็จขึ้น วันนี้ไม่ได้เสด็จประพาศเพราะฝนตก

วัน ๑ ๕ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๒ สิงหาคม ๑๒๗

เวลาบ่าย ๕ โมงเศษทรงรถไฟฟ้า เสด็จประพาศออกทางประตูสิงโต เวลาทุ่ม ๔๐ นาทีเสด็จกลับประทับพระที่นั่งอภิเศกดุสิต เวลายามเศษเสด็จขึ้น

วัน ๒ ๖ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๓ สิงหาคม ๑๒๗

เวลาบ่าย ๕ โมงทรงรถ เสด็จที่วัดราชาธิวาศ เวลาราวย่ำค่ำเสด็จกลับ ​เวลาเกือบ ๒ ทุ่ม เสด็จออกประทับที่มุขพระที่นั่งอภิเศกดุสิต เสนาบดีกระทรวงธรรมการพร้อมด้วยขุนสมาจารณ์จีนกิจนำพระอาจารย์จีนวังสสมาธิวัตร วัดเลงเนยยี่เฝ้าในการที่กลับจากเมืองจีน ได้นำสิ่งของมีใบชาอำพันทองกับโสมถวายด้วย แล้วเสด็จออกขุนนางในพระที่นั่งอภิเศกดุสิต เวลายามหนึ่งเสด็จขึ้นประทับประชุมเสนาบดี ณ พระที่นั่งอัมพรสถาน เวลาเกือบ ๗ ทุ่ม เลิกประชุม

วัน ๓ ๗ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๔ สิงหาคม ๑๒๗

วันนี้เวลาบ่ายฝนตกไม่ได้เสด็จประพาศ เวลา ๒ ทุ่มครึ่ง เสด็จออกประทับในพระที่นั่งอภิเศกดุสิต เวลายามเศษเสด็จขึ้น

วัน ๔ ๘ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๕ สิงหาคม ๑๒๗

ตอนบ่ายฝนตก ไม่ได้เสด็จประพาศ เวลายามเศษเสด็จออกพระที่นั่งอัมพรสถาน เวลา ๒ ยาม ๕๐ นาทีเสด็จขึ้น

วัน ๕ ๙ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๖ สิงหาคม ๑๒๗

เวลาบ่าย ๕ โมงเศษทรงรถไฟฟ้าเสด็จประพาศออกทางประตูสิงโต ​เวลายามเศษเสด็จกลับมาประทับที่มุขพระที่นั่งอภิเศกดุสิตแล้วเสด็จออกขุนนาง เวลายามเศษเสด็จขึ้นประทับพระที่นั่งอัมพรสถาน ทรงฟังสวดมหาไชย นายแช่มขึ้นอยู่ในกระทรวงการต่างประเทศสวดถวายเปนทำนองบุราณ ทำนองมหาไชยเปนทำนองบุราณเดี๋ยวนี้ไม่ใคร่มีใครสวดได้ค่อนข้างจะสูญๆ กรมหลวงดำรงมาพบนายแช่มนี้พอสวดได้จึงนำมาสวดถวาย ได้พระราชทานรางวัลแก่นายแช่ม ๒๐ บาท แล้วประทับประชุมเสนาบดี เวลา ๒ ยามเศษเลิกประชุม

วัน ๖ ๑๐ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๗ สิงหาคม ๑๒๗

เวลาบ่าย ๔ โมงเศษ เสด็จที่พระตำหนักสวนกุหลาบ คือพระตำหนักสมเด็จเจ้าฟ้ากรมขุนนครราชสีมา สร้างขึ้นใหม่ที่โรงรถตรงประตูไก่ฟ้าออกไปแล้ว เสด็จที่วังสมเด็จเจ้าฟ้ากรมขุนลพบุรีราเมศวร์แล้ว เสด็จวัดราชาธิวาศ เวลาจวนค่ำ เสด็จกลับ เวลา ๒ ทุ่มเศษ เสด็จออกพระที่นั่งอัมพรสถาน มีเจ้านายข้าราชการเฝ้า เวลา ๕ ทุ่มเศษเสด็จขึ้น

วัน ๗ ๑๑ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๘ สิงหาคม ๑๒๗

เวลาบ่าย ๕ โมงเศษทรงรถจะเสด็จประพาศ ยังไม่ทันออกจากวังสวนดุสิตพอฝนตกจึงไม่ได้เสด็จ เวลายามหนึ่ง เสด็จออกพระที่นั่งอัมพรสถาน เวลา ๒ ยามเศษเสด็จขึ้น

​วันนี้เวลาบ่ายกรมหลวงดำรง ได้เสด็จไปตรวจราชการทางมณฑลปราจิณทางเรือ โปรดให้กรมหลวงดำรงเชิญเสด็จพระองค์เจ้าอัพภันตรีปชาไปเปลี่ยนอากาศตามคำแนะนำของหมอในคราวนี้ด้วย กำหนดว่าจะกลับถึงกรุงเทพฯราววันที่ ๒๒ เดือนนี้

วัน ๑ ๑๒ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๙ สิงหาคม ๑๒๗

เวลาบ่าย ๓ โมง เสด็จวัดราชาธิวาศ เวลาย่ำค่ำเสด็จกลับ เวลา ๒ ทุ่มเศษเสด็จออกพระที่นั่งอัมพรสถาน เวลา ๔ ทุ่มเศษเสด็จขึ้น

วันนี้เวลาเช้าสมเด็จพระบรมราชินีนารถได้เสด็จลงเรือพระที่นั่งกลไฟที่ท่าราชวรดิษฐ์ไปประพาศในคลองบางกอกน้อย เวลาบ่ายเสด็จกลับวังสวนดุสิต

​วัน ๒ ๑๓ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๑๐ สิงหาคม ๑๒๗

เวลาบ่ายฝนตกไม่ได้เสด็จประพาศ เสด็จลงห้องเครื่องข้างใน เวลายามเศษเสด็จออกขุนนางที่พระที่นั่งอภิเศกดุสิต เวลายามเศษเสด็จขึ้นประทับประชุมเสนาบดี ณ พระที่นั่งอัมพรสถาน เวลาเกือบ ๒ ยามเลิกประชุม

ด้วยทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้กรมทหารเรือจ้างบริษัทอู่คาวาซากิประเทศยี่ปุ่นต่อเรือพิฆาฏตอปิโดพระราชทานนามว่า เสือทยานชล กับเรือตอปิโด ๓ ลำ อู่นั้นได้จัดการต่อทำเสร็จบริบูรณ์ใช้ได้แล้ว เมื่อต้นเดือนมีนาคม ๔๐ศก ๑๒๖ ได้โปรดให้ส่งนายทหารเรือพแนกช่างกล ๕ นาย มีพระวิจารณ์จักรกิจเปนต้นออกไปตรวจรับเรือเหล่านี้ถึงประเทศยี่ปุ่น วันนี้เวลาเช้า ๔ โมงเศษเรือเสือทยานชล กับเรือตอปิโดเหล่านั้น ได้เข้ามาถึงกรุงเทพ ฯ นับว่ากรุงสยามได้มีเรือพิฆาฏตอปิโดแลเรือตอปิโดขึ้นในกรมทหารเรือเปนครั้งแรก มีนายทหารแลพลทหารเรือยี่ปุ่นที่ได้เข้ามาส่งเรือนี้ คือนายทหาร ๙ คน ผู้แทนคาวาซากิด้อกยาร์ดคนหนึ่ง พันจ่า จ่า แลพลทหาร ๑๒๐ คน นายทหารแลพลทหารเหล่านี้ล้วนแต่เปนคนประจำในกรมทหารเรือยี่ปุ่น เปนพวกอาษาเข้ามาทั้งสิ้น นายทหารพลทหารเหล่านี้กำหนดว่าจะอยู่สักสองอาทิตย์จึงจะกลับไปประเทศยี่ปุ่น ได้โปรดเกล้า ฯ ให้กรมทหารเรือจัดการรับรองให้มีที่พักแลส่งเสบียงอาหารเปนต้น ทั้งให้กรมทหารเรือแลกระทรวงนครบาลช่วยกันป้องกันเพื่อไม่ให้มีเหตุการเกิดขึ้นแก่นายทหารแลพลทหารยี่ปุ่นทั้งนี้ด้วย

​วัน ๓ ๑๔ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๑๑ สิงหาคม ๑๒๗

เวลา ๒ ทุ่ม ๔๕ นาที เสด็จออกประทับในพระที่นั่งอภิเศกดุสิต เวลายามเศษเสด็จขึ้น

วันนี้เวลาราว ๒ ยามสมเด็จเจ้าฟ้ากรมขุนนครราชสีมาได้มีการแห่พระพุทธรูปแต่พระตำหนักสวนกุหลาบมาถวายทอดพระเนตรที่หน้าพระที่นั่งอัมพรสถาน แล้วแห่กลับไปพระตำหนักสวนกุหลาบ

สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช ได้เสด็จประพาศหัวเมืองเพื่อทรงพระสำราญตั้งแต่วันที่ ๓๐ กรกฎาคม เสด็จโดยทางเรือไปประทับที่เมืองสมุทรปราการก่อนแล้วเสด็จไปประทับ ณ พระตำหนักสนามจันทร์พระปฐมเจดีย์ วันนี้ได้เสด็จกลับโดยทางรถไฟมาถึงกรุงเทพฯเวลาค่ำ แลได้เฝ้าในเวลาเสด็จออกวันนี้

อนึ่ง ตั้งแต่วันนี้ไป เวลาบ่ายทรงพระกรุณาโปรดให้มีธรรมเทศนาที่ท้องพระโรงเรือนต้นกว่าจะออกพรรษาวันละกัณฑ์ มีกำหนด ๓ วันยกครั้งหนึ่ง พระราชทานเงินบูชากัณฑ์ยกละ ๔ บาท

วัน ๔ ๑๕ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๑๒ สิงหาคม ๑๒๗

เวลาบ่าย ๕ โมงทรงรถไฟฟ้าเสด็จประพาศ ออกทางประตูสิงโต เวลาทุ่มครึ่งเสด็จกลับ เวลา ๒ ทุ่ม ๕๐ นาที เสด็จออกในพระที่นั่งอภิเศกดุสิต เวลายามครึ่งเสด็จขึ้น

​วัน ๕ ๑ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๑๓ สิงหาคม ๑๒๗

เวลาเย็นฝนตกประปราย ไม่ได้เสด็จประพาศ เวลายามเศษเสด็จออกประทับ ณ มุขพระที่นั่งอภิเศกดุสิต แล้วเสด็จออกขุนนางในพระที่นั่งเวลายาม ๓๕ นาที เสด็จขึ้นประทับประชุมเสนาบดี ณ พระที่นั่งอัมพรสถาน เวลาเกือบสองยามเลิกประชุม ในเวลาเสด็จออกวันนี้มีหลวงวิสูตรโกษา อุปทูตสยามกรุงโตกิโอซึ่งกลับเข้ามาเฝ้าทูลลอองธุลีพระบาท

วันนี้แลต่อไปถึงวันที่ ๑๕ สิงหาคม รวม ๓ วัน สมเด็จพระบรมราชินีนารถทรงพระศรัทธา โปรดให้มีพระธรรมเทศนาที่ท้องพระโรงเรือนต้นต่อท้ายกัณฑ์หลวงวันละกัณฑ์

วัน ๖ ๒ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๑๔ สิงหาคม ๑๒๗

เวลาบ่าย ๕ โมงเศษทรงรถไฟฟ้า เสด็จประพาศออกทางประตูกวาง เวลาทุ่มเศษเสด็จกลับ

วัน ๗ ๓ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๑๕ สิงหาคม ๑๒๗

เวลาบ่าย ๕ โมงทรงรถไฟฟ้า เสด็จวัดราชาธิวาศออกทางประตูกวาง เวลา ๒ ทุ่มเศษเสด็จกลับ เวลา ๒ ทุ่มครึ่งเสด็จออกในพระที่นั่งอภิเศกดุสิต เวลายามเศษเสด็จขึ้น

​วันนี้เวลาเช้าสมเด็จพระบรมราชินีนารถลงเรือพระที่นั่งกลไฟที่ท่าถนนซางฮี้เสด็จไปทรงเยี่ยมพระเจ้าลูกเธอที่เมืองสมุทรปราการ เวลาบ่ายเสด็จกลับโดยทางรถไฟ

วัน ๑ ๔ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๑๖ สิงหาคม ๑๒๗

เวลาบ่าย ๕ โมงครึ่งทรงรถไฟฟ้าเสด็จวัดราชาธิวาศออกทางประตูกวาง เวลาเกือบทุ่มเสด็จกลับ เวลา ๒ ทุ่ม เสด็จออกพระที่นั่งอัมพรสถาน เวลา ๒ ยามเสด็จขึ้น

วัน ๒ ๕ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๑๗ สิงหาคม ๑๒๗

เวลาบ่าย ๕ โมงทรงรถเสด็จประพาศ ออกทางประตูกวาง เวลาย่ำค่ำเสด็จกลับ เวลา ๒ ทุ่ม ๔๕ นาที เสด็จออกประทับมุขพระที่นั่งอภิเศกดุสิต เสด็จออกขุนนางแล้วเวลายามเศษเสด็จขึ้นประทับประชุมเสนาบดี ณ พระที่นั่งอัมพรสถาน เวลา ๕ ทุ่มครึ่งเลิกประชุม

วันนี้ถนนเบญมาศปิด รถที่จะไปวังสวนดุสิต ต้องเดินทางถนนสนามม้า การที่ปิดถนนเบญมาศนี้ เพราะเจ้าพนักงานจะลงมือทำโรงงานขุดรากทำถานตั้งพระบรมรูปหล่อขนาดใหญ่ทรงม้า ซึ่งเจ้านายข้าราชการตลอดจนพ่อค้าราษฎรสร้างถวายสมโภชในการเสด็จดำรงศิริราชสมบัติครบ ๔๑ ปี ยั่งยืนยิ่งกว่าบรมกระษัตริย์ที่ครอบครองสยามประเทศมาแต่ก่อน อันจะถึงกำหนดในเดือน​พฤศจิกาชน ร. ๔๑ศก ๑๒๗ นี้ การปิดถนนลงมือทำการนี้ เจ้าพนักงานได้ลงมือทำการแลบอกปิดถนนตั้งแต่วันที่ ๑๕ เดือนนี้แล้ว แต่ลงมือทำโรงงานปักไม้ข้างๆ ถนนก่อน ได้ปักไม้ขวางถนนต่อวันนี้ ในวันที่ ๑๕ วันที่ ๑๖ รถยังเดินได้ มาปิดเดินไม่ได้ต่อวันนี้

วัน ๓ ๖ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๑๘ สิงหาคม ๑๒๗

เวลาบ่ายทรงรถจะเสด็จประพาศพอฝนตกจึงไม่ได้เสด็จ เวลาเกือบยามเสด็จออกในพระที่นั่งอภิเศกดุสิตเวลายามครึ่งเสด็จขึ้น

วันนี้เวลาเช้าสมเด็จพระบรมราชินีนารถ ได้เสด็จไปประพาศเมืองฉเชิงเทราโดยทางรถไฟ แลเสด็จกลับในวันนี้แล้ว

วัน ๔ ๗ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๑๙ สิงหาคม ๑๒๗

เวลาบ่าย ๕ โมงเศษเสด็จวัดราชาธิวาศออกทางประตูกวาง เวลาทุ่มเศษ เสด็จกลับมาประทับที่พระที่นั่งอภิเศกดุสิต เวลายามเศษเสด็จขึ้น

วันนี้กับพรุ่งนี้เวลาบ่าย สมเด็จพระบรมราชินีนารถทรงพระศรัทธามีพระธรรมเทศนาที่ท้องพระโรงเรือนต้นวันละกัณฑ์

​วัน ๕ ๘ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๒๐ สิงหาคม ๑๒๗

เวลาบ่าย ๕ โมงครึ่งทรงรถไฟฟ้าเสด็จประพาศออกทางประตูสิงโต เวลาย่ำค่ำเศษเสด็จกลับทางประตูกวาง มาเสด็จออกพระที่นั่งอภิเศกดุสิต ในการสวดมนต์หล่อพระพุทธรูปประจำพระชนม์พรรษา พระที่สวดมนต์ ๕ รูป มีพระวินัยมุนีเปนประธาน เวลา ๒ ทุ่มเศษเสด็จขึ้นประทับประชุมเสนาบดี ณ พระที่นั่งอัมพรสถาน เวลา ๕ ทุ่มเลิกประชุม

วันนี้กรมหลวงดำรงซึ่งไปตรวจราชการทางมณฑลปราจิณบุรีเสด็จกลับ แลได้เฝ้าในเวลาเสด็จออกวันนี้แล้ว แลกราบทูลข่าวช้างเผือกมีผู้พบในดงแขวงเมืองปราจิณบุรี เปนช้างเผือกขาวสูงประมาณ ๓ ศอก มีผู้ได้พบถึง ๔ คนแล้วเห็นจะแน่ ทรงพระราชดำริห์ให้จัดการจับใช้ช้างเจ้าพระยาอภัยภูเบศรเปนช้างต่อ แต่หมอไม่มีพอต้องไปเรียกหมอที่โคราช พอฝนซาหน่อยจะจัดการจับ

วัน ๖ ๙ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๒๑ สิงหาคม ๑๒๗

เวลาเช้า ๒ โมงเศษ เสด็จออกพระที่นั่งอภิเศกดุสิตทรงจุดเทียนเครื่องนมัสการ ทรงศีลแล้ว ถึงพระฤกษ์ เวลาเช้า ๓ โมง ๖ นาที ๔๗ วินาที ทรงประสมทองคำใบในเบ้า เทเงินหล่อพระพุทธรูปประจำพระชนม์พรรษาองค์ที่ ๕๖ เลี้ยงพระแล้วทรงรถมอเตอร์คาร์ เสด็จประพาศออกทางประตูสิงโตเสด็จวัดราชาธิวาศ วัดบรมนิวาศแลวัดประทุมวัน เวลาจวนเที่ยงเสด็จกลับ เวลาบ่าย ๕ โมงเศษ ทรงรถเสด็จวัดราชาธิวาศออกทางประตูกวาง ​เวลาย่ำค่ำเศษเสด็จกลับ เวลายามหนึ่งเสด็จออกประทับที่มุขพระที่นั่งอภิเศกดุสิต เวลายาม ๔๐ นาที เสด็จขึ้น

ตั้งแต่วันนี้ถึงวันที่ ๒๓ รวม ๓ วัน เวลาบ่ายสมเด็จพระบรมราชเทวีทรงพระศรัทธามีพระธรรมเทศนาที่ท้องพระโรงเรือนต้นวันละกัณฑ์

วัน ๗ ๑๐ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิ๔๑ศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๒๒ สิงหาคม ๑๒๗

เวลาบ่าย ๕ โมงเศษ เสด็จวัดราชาธิวาศออกทางประตูกวาง เวลาย่ำค่ำเศษเสด็จกลับทางประตูกวาง มาประทับที่มุขพระที่นั่งอภิเศกดุสิต เวลายามหนึ่งเสด็จขึ้น

วัน ๑ ๑๑ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิ๔๑ศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๒๓ สิงหาคม ๑๒๗

เวลาบ่าย ๔ โมงเศษ ทรงรถมอเตอร์คาร์ เสด็จวัดราชาธิวาศ เวลาย่ำค่ำเศษเสด็จกลับทางประตูกวาง เสด็จพระที่นั่งอัมพรสถานทอดพระเนตรหนังกรมขุนสรรพสาตร์

วัน ๒ ๑๒ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิ๔๑ศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๒๔ สิงหาคม ๑๒๗

เวลาบ่าย ๕ โมงเศษ เสด็จวัดราชาธิวาศ ได้ทรงจุดฝักแคพระราชทานเพลิงศพอุบาสิกาทรัพย์มารดาสมเด็จพระพุฒาจารย์ด้วย เวลาทุ่มเศษ​เสด็จกลับทางประตูกวางมาเสด็จออกในพระที่นั่งอภิเศกดุสิต เวลาเกือบ ๔ ทุ่มเสด็จขึ้น ไม่มีประชุม

วัน ๓ ๑๓ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิ๔๑ศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๒๕ สิงหาคม ๑๒๗

เวลาบ่าย ๕ โมงครึ่ง ทรงรถเสด็จวัดราชาธิวาศออกทางประตูกวาง เวลาราวทุ่มครึ่งเสด็จกลับมาเสด็จออก ณ มุขพระที่นั่งอภิเศกดุสิต เวลายามหนึ่งเสด็จขึ้น

เวลาบ่ายวันนี้สมเด็จพระบรมราชินีนารถทรงพระศรัทธามีพระธรรมเทศนาที่ท้องพระโรงเรือนต้น

อนึ่ง วันนี้เวลาค่ำแล้ว เรือเสือทยานชลกับเรือตอปิโดที่ ๒ ซึ่งพวกทหารเรือยี่ปุ่นพร้อมด้วยเจ้าพนักงานทหารเรือได้นำออกไปทดลองเครื่องจักร์แลอาวุธที่หินสูงระหว่างเกาะล้านแลเกาะครามซึ่งออกไปแต่บ่ายวานนี้กลับเข้ามา เมื่อจะใกล้ถึงปากคลองมอญมีเหตุเรือเสือทยานชลได้โดนเรือบรรทุกเกลือขาดออกไปจากกัน เด็กในลำเรือบรรทุกเกลือหายไปคนหนึ่ง ทรงพระราชดำริห์เห็นว่าเจ้าพนักงานทหารเรือมีความผิด โปรดให้ใช้ค่าเสียหายค่าปลุกตัวเผาผี

วัน ๔ ๑๔ฯ ๙ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิ๔๑ศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๒๖ สิงหาคม ๑๒๗

เวลาบ่าย ๕ โมงครึ่ง ทรงรถออกทางประตูกวางเสด็จวัดราชาธิวาศ เวลาทุ่มหนึ่งเสด็จกลับมาประทับในพระที่นั่งอภิเศกดุสิต หม่อมเจ้าศรีใสเฉลิมศักดิ์ลองรถมอเตอร์คาร์ถวายตัว เวลาเกือบยามเสด็จขึ้น