เดือน ๒ จุลศักราช ๑๒๗๐

วัน ๔ ๒ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิ๔๑ศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๒๓ ธันวาคม ๑๒๗

วันนี้เตรียมจะเสด็จอ่างศิลา เวลาเช้า ๕ โมง ทรงเรือพระที่นั่งออกปากอ่าว มีเรือเสือ เรือตอปิโดมาแล่นรายไปในที่ลึกด้วย ในเวลาเสด็จนี้ คลื่นลมอยู่ข้างจะจัดมาก แลทรงทราบว่า ถ้าเสด็จอ่างศิลาจะถูกคลื่นลมมากขึ้นอีก จึงตกลงเสด็จเมืองชล เปนการคลาดกับกระบวนต้นที่ไปคอยอยู่อ่างศิลา เมื่อถึงเมืองชล ได้เสด็จขึ้นที่สพานศาลเจ้าซึ่งอยู่หว่างสพานเดิมแลสพานที่ว่าการ ยาวกว่าทุกสพานแต่แคบ เครื่องอานที่มีไปต้องขอแรงคนในเรือเมล์ ซึ่งจอดอยู่ที่สพานนั้นเชิญตามเสด็จ เพราะมหาดเล็กไปแต่พระยาบุรุษย์ กับเจ้าหมื่นเสมอใจเท่านั้น มีตำรวจภูธรนำเสด็จคนหนึ่ง ทรงพระดำเนิรทอดพระเนตรตลาด จนสุดตลาดข้างใต้ ไปประทับ ณะ ที่ว่าการ โปรดเกล้า ฯ ให้จีนช่างถ่ายรูป ซึ่งตั้งร้านอยู่ที่ตลาด ได้ฉายพระบรมรูปพร้อมด้วยผู้ตามเสด็จ ณะ ที่ว่าการนั้นด้วย แล้วเสวยเครื่อง ซึ่งโปรดให้เตรียมเอาไปสำหรับเรือ พร้อมด้วยผู้ตามเสด็จ เสวยแล้วโปรดให้หลวงอำนาจจีนนิกร ซึ่งไปเฝ้าอยู่ในที่นั้น ว่าเรือฉลอมมารับเสด็จที่สพานน่าที่ว่าการ ทรงเรือฉลอมพร้อมด้วยผู้ตามเสด็จ ๒ ลำด้วยกัน แล่นใบกลับมาที่สพานศาลเจ้า ขึ้นประทับเรือพระที่นั่งมอเตอร์กลับ ขากลับนั้นคลื่นลมอ่อนลงมาก เวลาบ่าย ๕ โมงเสด็จถึงพลับพลาที่ประทับแรมบางเหี้ย

วัน ๕ ๒ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิ๔๑ศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๒๔ ธันวาคม ๑๒๗

เปนวันเสด็จกลับถึงกรุงเทพฯ เดิมกะว่าจะเสด็จออกจากบางเหี้ยแต่เช้า มาประทับเสวยที่พระสมุทเจดีย์ แล้วประพาศคลองบางปลากด เวลาบ่ายเสด็จกลับมาขึ้นรถไฟที่เมืองสมุทปราการ แต่การที่กะนี้ต้องคลาดเคลื่อนไป เพราะวันนี้เวลาเช้าคลื่นลมจัดมาก ตกลงเวลาเช้ายังไม่เสด็จ เวลาบ่ายเสวยเสียก่อน แล้วจึงจะเสด็จโปรดให้เรือกระบวนออกก่อนตั้งแต่เวลาเพียงครึ่ง แลเปนอันเสด็จทางเรือตลอดถึงกรุงเทพ ฯ ทีเดียว

เวลาเช้าวันนี้ ในระหว่างมีเวลาทรงว่างอยู่ โปรดให้ราษฎรมาเฝ้า แลได้พระราชทานเสมาแก่เด็ก มีพระครูพิพัฒน์นิโรธ (ปาน) มาเฝ้าด้วย พระครูองค์นี้อายุ ๗๐ ปียังไม่แก่มาก รูปร่างล่ำสันใหญ่โต เปนที่นิยมกันในทางวิปัสนา แลธุดงควัตร มีพระสงฆ์วัดต่างๆ ไปเดินธุดงค์ด้วยสองร้อยสามร้อย ว่าแรกลงไปประชุมอยู่ที่วัดบางเหี้ย สัปรุษย์ที่ศรัทธาช่วยกันเลี้ยง ฉันน้ำจืดที่มีไว้เกือบจะหมด แล้วก็ออกเดินทาง ลงไปบางปลาสร้อย แล้วเวียนกลับขึ้นมาปราจิณ นครนายก ไปพระบาท แลลงมาทางสระบุรีมาตามทางรถไฟ แต่ไม่ได้ขึ้นรถไฟ เว้นแต่พระที่เลื่อยล้าเจ็บไข้ผ่านกรุงเทพฯ กลับลงไปบางเหี้ย ออกเดินอยู่ในแรมเดือนยี่ กลับอยู่ในเดือนห้าเดือนหก ประพฤติเช่นนี้มา๓๐ ปีแล้ว คุณวิเศษที่คนเลื่อมใส คือให้ปลุกรูปเสือ ซึ่งแกะด้วยเขี้ยวเสือ ลงตะกรุด ด้ายผูกมือ รดน้ำมนต์

เวลาบ่ายโมงประทับเสวยที่พลับพลาประทับแรมบางเหี้ยนั้นแล้ว เวลาบ่ายเกือบ ๒ โมงทรงเรือพระที่นั่งมอเตอร์ ออกจากบางเหี้ย เลียบอ่าวมาเข้าปากน้ำเจ้าพระยา

เวลาบ่ายเกือบ ๔ โมงถึงเมืองสมุทปราการ แล่นขึ้นมาตามลำน้ำเจ้าพระยา เวลาย่ำค่ำเศษถึงวัดราชาธิวาศ เสด็จขึ้นทรงรถพระที่นั่งกลับคืนเข้าสู่วังสวนดุสิต

วัน ๖ ๒ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๒๕ ธันวาคม ๑๒๗

เวลาบ่าย ๕ โมงเศษ ทรงรถพระที่นั่งมอเตอรออกทางประตูกวาง เสด็จวัดราชาธิวาศ เวลาทุ่มเศษเสด็จกลับมาประทับมุขพระที่นั่งอภิเศกดุสิต เสด็จขึ้นเวลา ๒ ทุ่มครึ่ง

วัน ๗ ๒ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๒๖ ธันวาคม ๑๒๗

เวลาบ่าย ๕ โมงเศษ เสด็จประพาศออกทางประตูบ๋วย เวลาทุ่มเศษเสด็จกลับมาประทับมุขพระที่นั่งอภิเศกดุสิต เสด็จขึ้นเวลา ๒ ทุ่มเศษ

วัน ๑ ๒ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๒๗ ธันวาคม ๑๒๗

เวลาบ่าย ๕ โมงเศษ เสด็จวัดราชาธิวาศ แล้วเสด็จวังพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงนเรศร์วรฤทธิ์ ในการที่เจ้าจอมมารดากลิ่น ทำอายุครบ ๗๒ ปี พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์รัชกาลปัตยุบันชั้นที่ ๓ แลพระราชทานเงินเท่าอายุปีละ ๘ บาท เปนเงิน ๕๗๖ บาท แก่เจ้าจอมมารดากลิ่นด้วย เสด็จกลับเวลาราว ๒ ยาม

วัน ๒ ๒ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๒๘ ธันวาคม ๑๒๗

เวลาเกีอบย่ำค่ำเสด็จประพาศออกทางประตูสิงโต เสด็จอ้อมเขาดินแล้ว ลงถนนราชดำเนิรไปถนนจักรวรรดิ์ เวลาทุ่ม ๑ เสด็จกลับมาประทับในพระที่นั่งอภิเศกดุสิต เสด็จขึ้นมีประชุมเสนาบดี ที่พระที่นั่งอัมพรสถาน เวลาเกือบยาม เลิกประชุมเวลา ๕ ทุ่มเศษ

วัน ๓ ๒ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๒๙ ธันวาคม ๑๒๗

การพระราชพิธีตรียัมพวายใน๔๑ศกนี้ โปรดเกล้า ฯ ให้พระยาสีหราชเดโชไชยรองผู้บัญชาการกรมยุทธนาธิการ เปนผู้กระทำการยืนชิงช้า ได้ตั้งการพระราชพิธีที่หอเทวสถาน กับที่เสาชิงช้าตามเคยเหมือนทุกปีมา เวลาเช้า ๓ โมงเศษ กระบวนแห่ได้แห่พระยาสีหราชเดโชไชยจากที่พักน่าที่ว่าการกรมทหารม้า ลงถนนเจริญกรุง เลี้ยวถนนมหาไชย ขึ้นถนนบำรุงเมือง ไปถึงเสาชิงช้า พระยาสีหราชเดโชไชยไปพักในโรงมาลกแลชมรมพวกนาสิวันโล้ชิงช้าครบ ๓ กระดานแล้ว แห่พระยาสีหราชเดโชไชยกลับ ในหลวงเสด็จพระราชดำเนิรไปประทับทอดพระเนตรกระบวนแห่อยู่ในรถพระที่นั่งน่าป้อมสัญจรใจวิง กระบวนแห่ผ่านหน้าพระที่นั่ง พระยาสีหราชเดโชไชยลงถวายบังคม เวลาเกือบเที่ยงเสด็จกลับวังสวนดุสิต

กระบวนแห่ชิงช้าปีนี้ ทหารบกที่เข้ากระบวนแห่ แต่งตัวเปนทำนองทหารอย่างเก่าแลอย่างใหม่ โปรดเกล้า ฯ ให้ถืออาวุธได้เปนพิเศษด้วย มีริ้วกระบวนแจ้งอยู่ท้ายรายวันนี้

เวลาบ่าย ๕ โมงเศษเสด็จวัดราชาธิวาศ ออกทางประตูกวาง เสด็จกลับประทับพระที่นั่งอภิเศกดุสิต เวลาทุ่มเศษ เสด็จขึ้นเวลาเกือบยาม

----------------------------

บาญชีริ้วกระบวนแห่ชิงช้า

กระบวนน่า

ที่ ๑ นายพลตระเวนขี่ม้านำ พลตระเวนขี่ม้าตาม แลพลตระเวนเดีนแถวเรียง ๔

ที่ ๒ กรมทหารราบที่ ๑ (มหาดเล็กรักษาพระองค์) จัดเปนกระบวนจตุรงค์เสนาอย่างเก่า มีช้างผูกเขน พลราบเดินตามถือดาบชเลย ดาบเขน ม้าผูกเครื่องรบ พลเดินตามถือง้าว รถแต่งเครื่องรถ มีพลเดินตามด้วยอีกเหล่า ๑

ที่ ๓ กองโรงเรียนนายร้อยทหารบก จัดนักเรียนเปนกระบวนจตุรงค์เสนาอย่างใหม่ มีทหารม้า, ทหารช่าง ทหารปืนใหญ่ ทหารราบ แลตำรวจภูธรสมทบ

ที่ ๔ กรมเสบียงพาหนะ จัดกระบวนเกวียนบรรทุกเครื่องเสบียงเครื่องมือทำเสบียง มีทหารถือธงกำกับกองเสบียง ๒ แถว

ที่ ๕ กรมแพทย์ทหารบก จัดกระบวนแพทย์อย่างเก่า มีฤๅษีเกจิอาจารย์ พราหมณ์โกมารภัตร์ ฤๅษีพยาบาล กับจัดเปนกระบวนแพทย์อย่างใหม่ มีนายแพทย์แลพนักงานพยาบาล พนักงานหามเปลสำหรันคนเจ็บ

ที่ ๖ กรมทหารปืนใหญ่ที่ ๑ (รักษาพระองค์) จัดกระบวนประวัติปืนใหญ่ต่างๆ

ที่ ๗ สารวัดใญ่ จัดกระบวนแต่งเปนสุครีพตรวจพล มีวานรถือฆ้องกระแตตาม แลมีทหารถือธงลายทองฉลุ ๒ แถว

ที่ ๘ กรมเสนาธิการ จัดกระบวนเปนเสนาธิการอย่างเก่า มีพิเภกนั่งรถมีแว่นแก้ว มีพลวานรถือฆ้องไชยเดินตาม ๒ แถว กับจัดเปนเสนาธิการอย่างใหม่ มีธงอย่าทัพ มีพนักงานแผนที่ แลเครื่องทำแผนที่อีกรถหนึ่ง มีพนักงานแผนที่เดินตาม ๒ แถว

ที่ ๙ จเรพัศดุ จัดกระบวนมีสมุดบาญชียอดพัสดุต่างๆ แลมีทหารถือธงลายทองฉลุเดินตาม ๒ แถว

ที่ ๑๐ กรมพระธรรมนูญ จัดกระบวนเรื่องกฎหมาย มีเสนาอย่างเก่านั่งรถถือตราชู แลมีมโนสาจารย์เดินนำ มีเนติบัณฑิตย์เดินตาม ๒ แถว

ที่ ๑๑ กรมยุทธภัณฑ์ จัดกระบวนถือธงเครื่องหมายต่างๆ แลตัวอย่างเครื่องอาวุธเดินเรียง ๔

ที่ ๑๒ กรมยุทธโยธา จัดกระบวนในการก่อสร้าง มีปั้นจั่นสำหรับกระทุ้งราก แลมีช่างถือเครื่องมือต่างๆ เรียง ๔

ที่ ๑๓ จเรทหารช่าง จัดทหารช่างเปนตอนหมู่ ๒ หมู่ ถือเครื่องมือสนามต่างๆ กับเดินเรียง ๒ เปนตอนหมวดอีก ๓ หมวด

ที่ ๑๔ กรมช่างแสง จัดกระบวนมีรถเครื่องมือช่างแสงต่างๆ แลกรมกระสุนปืนใหญ่ มีพนักงานช่างแสงเดิน ๒ แถว

ที่ ๑๕ กรมสัสดี จัดกระบวนมีรถเครื่องวัดคน แลมีเครื่องสักขึ้นทะเบียน กับมีทหารถือใบทะเบียนแลใบอนุญาต สำหรับทหารอย่างใหม่อย่างเก่า ตลอดจนผู้ใหญ่บ้านแลตำรวจภูธร พลตระเวนเดินตาม ๒ แถว

ที่ ๑๖ กรมสรรพยุทธ จัดกระบวนมีทหารถือแบบเครื่องแต่งตัวทหารต่างๆ อย่างเก่าอย่างใหม่เดิน ๒ แถว มีรถเครื่องตัดเย็บเดินกลาง

ที่ ๑๗ กรมยกระบัตรทัพ จัดกระบวนมีคนหามรางลูกคิดแลถืออาวุธอย่างโบราณ ๒ ข้าง มีทหารถือธงเนาวเคราะห์เดินตาม ๒ แถว

ที่ ๑๘ กรมปลัดทัพ จัดกระบวนมีปากกา กระบี่ใหญ่ ทหารบก ทหารเรือ ตำรวจภูธร พลตระเวนถือธง อาวุธ แลพาหนะนารายน์

ที่ ๑๙ กระบวนหลวง มีบ่อโทนถืออาวุธต่างๆ แลกลองชนะกรรชิง เสลี่ยงพระยาเปนเสลี่ยงกง กั้นกลดกำมลอ บังสูรย์ทองแผ่นลวดสวมพอกโหมด

กระบวนหลัง

ที่ ๒๐ ทนายถือกระบี่ แลเชิญเครื่องยศ

ที่ ๒๑ ทนายถืออาวุธสั้น

ที่ ๒๒ ทนายถืออาวุธยาว

ที่ ๒๓ แคร่แลทนายตาม

ที่ ๒๔ กระบวนหลวงบ่อโทนถืออาวุธต่างๆ ตาม

ที่ ๒๕ กรมพาหนะ (รักษาพระองค์) จัดกระบวนมีเกวียน แลรถกระบวนพาหนะต่าง ๆ เดินตาม มีทหารฝีพายแต่งเครื่องทรงประพาศถือพาย ๒ แถว แลมีเรือขึ้นคานกับพนักงานซ่อมเรือเดินตาม

ที่ ๒๖ ทหารเรือถือทิวเดินเรียง ๑ สองข้ามกรมพาหนะ

----------------------------

วัน ๔ ๒ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๓๐ ธันวาคม ๑๒๗

เวลาบ่าย ๕ โมงเศษ เสด็จออกในพระที่นั่งอภิเศกดุสิต กรมหลวงเทวะวงษ์วโรประการ มำมิสเตอร์แรลฟแปชยิตอรรคราชทูตอังกฤษ ซึ่งกลับจากประเทศยุโรป เฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทเปนการไปรเว็ต มีพระราชดำรัสกับมิสเตอร์แรลฟแปชยิตตามสมควร เสด็จขึ้นเวลาเกือบย่ำค่ำแล้ว เสด็จวัดราชาธิวาศ เสด็จกลับมาประทับในพระที่นั่งอภิเสกดุสิต เวลา ๒ ทุ่ม เวลายามเศษเสด็จขึ้น

วัน ๕ ๒ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศกจุลศักราช ๑๒๗๐

วันที่ ๓๑ ธันวาคม ๑๒๗

ด้วยการเฉลิมพระชนม์พรรษาสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนารถแลสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช โดยสุริยคติกาลโหรคำณวนเวลาตกในวันเสาร์ที่ ๒ มกราคม๔๑ศกนี้ ที่จริงประสูตร์วันที่ ๑ แต่ด้วยวิธีคำณวนตามปฏิทินไทยจึงตกไปวันที่ ๒ โปรดเกล้า ฯ ให้จัดการตามเคย วันนี้เปนวันกำหนดเริ่มการโปรดให้เชิญพระบรมวงษานุวงษ์ ราชทูต ผู้แทนรัฐบาลต่างประเทศ แลข้าราชการ ตลอดจนพ่อค้านายห้างใหญ่ไปประชุมสโมสรสันนิบาต ณ สวนสราญรมย์ เวลาบ่าย ๕ โมงเศษสมเด็จพระบรมโอรส เสด็จไปประทับที่สนามหญ้าสวนสราญรมย์ รับสั่งปราไสยด้วยพระบรมวงษานุวงษ์ แลราชทูตกับข้าราชการแล้ว เวลาเกือบย่ำค่ำผู้ที่ไปประชุมสโมสร ได้รับพระราชทานเลี้ยงน้ำชากาแฟทั่วกัน

เวลาย่ำค่ำเศษ พระสงฆ์ ๒๙ รูป มีพระเจ้าน้องยาเธอกรมหลวงวชิรญาณวโรรสเปนประธาน เจริญพระพุทธมนต์ที่วังสราญรมย์ ในการเฉลิมพระชนม์พรรษา สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชทรงบำเพ็ญพระกุศลเปนการส่วนพระองค์

เวลาทุ่มเศษในหลวงเสด็จออกพระที่นั่งราชฤดีเสวยพร้อมด้วยข้างใน เสด็จขึ้นเกือบ ๕ ทุ่ม

วันนี้ไม่มีประชุมเสนาบดี

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ