ธรรมจริยา
| อุปชาติฉันท์ ๑๑ | |
| ๏ ประพฤติสิเป็นธรรม | ระบุส่ำประการสาม |
| กาย, ถ้อย, หทัยงาม | เพราะสงบสงวนงำ ฯ |
| ๏ เพรียบพร้อมณไตรพิธ | ทุจริตมิผิดพลำ |
| ฉะนี้แหละเรียก “ธรรม- | จริยา” นิยมนาม ฯ |
| ๏ จะบรรยายยก | ผิจะบกจะพร่องความ |
| โปรดเห็นเถอะ; เป็นตาม | กวิแต่งแสดงนัย ฯ |
กายกรรม
| ๏ คือเมื่อจะมีกิจ- | จสฤษฎิใดใด |
| พจีจะดูดไข | ขณะจิตต์จะคดผอง ฯ |
| ๏ ก็พึงบเพ่งเป็น | ภยะเวรละเว้นปอง- |
| ร้ายกันกระนั้น; จอง | จะประทุษฐ์กระทั่งผลาญ ฯ |
| ๏ เบียฬชีพและบีบคั้น | สุขสันติสำราญ |
| และทรัพย์; สรุปการ | กลกามประเวณี ฯ |
| ๏ ประกอบณเมตตา | กรุณานิรันดร์มี |
| มุ่งฐานะปาชี- | วะชะนิดมิผิดธรรม์ ฯ |
| ๏ เปรมปรีดิ์ประจำอยู่ | ฉะเพาะคู่และครองกัน |
| ประมวลณส่วนสรร- | พะกระทำทวารกาย ฯ |
วจีกรรม
| ๏ วิถีวจีกรรม | นยะคำจะพูดหมาย |
| เป็นปด, และพจน์ราย | เราะเสาะแส่และเสียดสี ฯ |
| ๏ คำหยาบก็ยับยั้ง | ฯลฯ กระทั่งจะพาที |
| เลอะเหลวและเลว, นี- | รประโยชน์ก็หยุดไข ฯ |
| ๏ อะไรผิดได้เผย | พจะเอ่ยกะโอษฐ์ไป |
| เป็นหลักตระหนักใน | นระเพื่อจะเชื่อถือ ฯ |
| ๏ ชักนำประชาชน | ทะนุตนและปรนปรือ |
| สมัครสมานฤๅ | คุณะธรรมจะบำเพ็ญ ฯ |
| ๏ สุขุมและชุ่มแช่ม | วจิแย้มและหวานเย็น |
| อย่างควรจะคบเป็น | ปิยมิตรสนิทครัน ฯ |
| ๏ กล่าวใดก็ด้วยเหตุ | ผลเจตนาอัน- |
| สะอาดและพาดพัน | กะประโยชน์นิยมงาม ฯ |
มโนกรรม
| ๏ และทางมโนกรรม | ก็มิล้ำลุโลภลาม |
| รู้พอและพอตาม | ตนุพอก็พอใจ ฯ |
| ๏ ของตนผิตนมี | มิตระหนี่สิ; สิ่งไหน |
| จะเผื่อจะแผ่ใคร | ผิวะควรก็เอื้อเขา ฯ |
| ๏ ก็แต่มิใช่ชุ่ย | เพราะสุรุ่ยสุร่าย; เรา |
| หย่อยหยิบจะริบเอา | ระอุอกและตกเข็ญ ฯ |
| ๏ ข่มฆ่าพยาบาท | สละขาดก็คงเย็น- |
| หทัย; และไป่เป็น | พิปริตเพราะผลุนผลัน ฯ |
| ๏ ระงับและดับโท- | สะและโมหะเหือดพลัน |
| เห็นถูกณคลองธรร- | มสภาพ ฯลฯ เหตุผล ฯ |
| ๏ นี้ธรรมะจรรยา | แหละจะพาพะยุงคน |
| ประสพสวัสดิ์ดล | ศุภมงคโลดม ๚ |
