เดือน ๙ จุลศักราช ๑๒๔๓

วัน ๑ ๔ฯ ๙ ค่ำ ปีมะเส็ง ตรีศก จุลศักราช ๑๒๔๓

เวลาเช้า ๓ โมงเศษ ที่วังสมเด็จกรมพระ พอได้ฤกษ์สรงแล้ว หม่อมเจ้าจรเข้าอาบน้ำ พระสงฆ์สวดไชยมงคลประโคม ท่านพระบรมวงศานุวงศ์ผู้ใหญ่ ท่านเสนาบดี รดน้ำหม่อมเจ้าจรแล้ว พระศรีสุนทรอ่านประกาศ พอเวลาเช้า ๔ โมงพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จออกพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย พระบรมวงศ์ข้าราชการเฝ้าแล้ว พระศรีสุนทรอ่านประกาศ ครั้นประกาศแล้วรับสั่งให้หาหม่อมเจ้าจรเข้าไปหน้าพระที่นั่งโธรน พระราชทานน้ำพระมหาสังข์ พระราชทานสุพรรณบัตร หม่อมเจ้าจรมีพระนามจารึก​ในพระสุพรรณบัตรว่า พระวงศ์เธอ พระองค์เจ้า ขจรจรัศวงศ์พยัคฆนาม และกระดาษเหลืองเขียนสำเนาด้วย ทรงศักดินา ๓๐๐ ๐ แล้วพระราชทานพานทอง คนโททอง แล้วพระองค์เจ้าขจรจรัสวงศ์ทูลเกล้าฯ ถวายครอบต้นไม้ทองเงิน ธูปเทียนทองเงินซอง แล้วเสด็จมาประทับตรัสกับสมเด็จกรมพระว่า ซึ่งพระองค์ตั้งมีนาเพียง ๑๕๐๐ นั้นน้อยนัก ได้ โปรดให้เพิ่มขึ้นอีกเป็น ๓๐๐๐ และให้ไปเพิ่มเจ้าที่ตั้งไว้เก่าๆเสียด้วย แล้วเสด็จขึ้น

เวลาบ่าย ๓ โมงเศษเสด็จออกทรงหนังสือราชการ แล้วพระยาภาสเฝ้ารับสั่งอยู่สักครู่ แล้วกรมพิชิตเฝ้าด้วยเรื่องความมิสก๊อก -แล้วพระนายไวยเฝ้า องค์จิตรเฝ้าถวายเรื่องราว เวลาบ่าย ๕ โมงเศษเสด็จขึ้น

หนังสือเจ้าพระยาภาณุวงศ์ นำเตเลแกรฟหลวงทวีปสยามกิจกงสุลเมืองปีนังบอกด้วยคำวิวาทกันที่เมืองไทร และได้ส่งไปให้เจ้าพระยาสุรวงศ์ทราบ

คำเตเลแกรฟ หลวงทวีปสยามกิจ

คำแปลเตเลแกรฟ หลวงทวีปสยามกิจว่าตนตูฮุเดนบอกมาว่าเกิดความขัดข้องกับตนกูยะกบ ถ้าไม่ชำระให้ตกลงกันเสียโดยเร็วก็จะมีเหตุผล ข้าพเจ้าจะมีหนังสือมายังท่านว่าวิวาทด้วยเหตุใด

พระราชหัตถ์ถึงเจ้าพระยาสุรวงศ์ว่าหลวงทวีปสยามกิจบอกมา ​ว่าตนกูเคมกับตนกูยากบวิวาทกัน เห็นว่าข่าวนี้เป็นทางราชการ ถ้าจะนิ่งเสียก็กลัวว่าจะมีผู้อื่นมาสรวม เขาขอให้ระงับ ก็ควรมีข้าหลวงรีบออกไปโดยเร็ว พระยามนตรีไปก็ได้ ถ้าเรือรบที่นอกมีก็ให้ไปเรือเมล์ไปลงเรือรบที่นอกก็ดี ให้รีบคิดจัดการเสียโดยเร็ว

คำตัดสินเรื่องความนายเนตกับหลวงกันพยุหบาทว์ นายท้วมนายทิม

หนังสือมิสเตอร์แกรซีฟ้องเรื่องเงินกรมหมื่นนเรศรวรฤทธิ์

พระราชหัตถ์ถึงกรมหมื่นนเรศรว่าแกรซียื่นเรื่องราวเรื่องเงินให้คิดใช้เขาเสีย ส่งเรื่องราวแกรซีไปด้วย

พระองค์จิตรถวายพระพิเรนทรนัดสืบพะยาน จำเลยไม่มา ได้ไปเดือนพระพิเรนทรๆ ว่าหลวงทวยหาญขัดขวางไว้ไม่ให้นายยังมา ให้ตำรวจไปเอาตัวนายยัง นายยังก็ไม่มา ครั้นจะจับกุมก็เกรงวิวาท เป็นเหลือสติปัญญา ความจึงค้างอยู่ ได้ทูลปรึกษากรมหมื่นพิชิตๆ ว่าเป็นการเหลือสติปัญญาตระลาการ ได้แต่ถวายฎีกาอย่างเดียว

พระราชหัตถ์ถึงพระพิเรนทรว่า ความเรื่องบ่าวจิตรเจริญนั้น เจ้าหมื่นศรีก็ยื่นเรื่องราวไว้ จิตรเจริญก็ยื่นอีก ให้พระพิเรนทรชำระความสาวต้นปลายให้ตลอด ให้ทหารส่งตัวผู้ต้องคดีมาว่ากล่าวกัน ส่งเรื่องราวไปด้วยหมด

พระยามหาเทพยื่นขัดข้องว่าพระยาอนุรักษ์ไม่มาว่าความ ได้​ไปตาม ก็ผัดผ่อนไปไม่มาว่า ทรงเซ็นว่าให้ไปตรวจดูว่าเจ็บจริงหรือไม่ ถ้าพอเอามาว่าได้ก็ให้เรียกมา

หลวงสุวรรณภักดี เรื่องทองคำเปลวที่จ่ายด้านวัดพระศรีรัตนศาสดารามนั้น ได้แต่งคนออกจัดซื้อทองได้เพียงวัน ๔๐,๐๐๐-๕๐,๐๐๐ เท่านั้น จะทำให้มากไปไม่ได้

หลวงสุวรรณยื่นบัญชีทอง ที่จ่ายให้นายด้านวัดพระศรีรัตนศาสดาราม

เจ้าพระยาสุรวงศ์ตอบพระราชหัตถ์เรื่องเมืองไทรว่า ซึ่งโปรดให้พระยามนตรีเป็นข้าหลวงไปด้วยเรือเมล์นั้น กลัวจะไม่ทันราชการ เรือแรบบิดอยู่เมืองตรัง คนก็พร้อมแล้ว จะให้พระยามนตรีไปด้วยเรือมุรธาวสิทธิ์สวัสดิ์ถึงสิงคโปร์ ให้บอกไปถึงหลวงมนูตรีนิกรโกษาให้เอาเรือแรบบิตมารับที่เกาะหมาก จะขอเรือภิรมย์เร็วจรเชิญท้องตราไปเมืองสงขลา ให้เจ้าพระยาวิเชียรคิรีแต่งคนไปสืบราชการแล้วรีบบอกมา

สำเนาเจ้าพระยาสุรวงศ์ถึงต้นซุนโตผู้ว่าการแทนกงสุลสยามสิงคโปร์ ว่าด้วยเรื่องที่กงสุลสยามเมืองปีนังบอก เตเลแกรฟมาที่กงสุลสิงคโปร์รับ