พระราชหัดถเลขาฉบับที่ ๘

นายเรือซักซัน ทรงถ่ายบนสพาน

คืนที่ ๓๑

เรือซักเซน

วันศุกรที่ ๒๖ เมษายน ร.ศ. ๑๒๖

หญิงน้อย

พ่อควรจะเขียนฉบับนี้เสียให้จบก่อนที่จะบอกตั้งต้นเมืองเยนัว แต่มันรู้สึกแล้วเร็วเกินไป ด้วยเห็นว่าฉบับนี้ไม่มีความอันใดจะเล่า แต่ที่จริงมีบ้าง

เมื่อคืนนี้ให้กรมสมมเขียนหนังสือเติมจนจบ แต่พ่อเมาบุหรี่เต็มที กรมสมมตแกสูบอย่างพระสูบ คือดูดเข้าไปเหมือนเขาดูดกันชา แล้วปล่อยควันพลุ่งออกมายาวตั้งวา ไม่ใช่อย่างกรุ่งๆ ออกมาเหมือนปล่องไฟที่ติดถ่านหินใหม่ๆ ห้องมันเล็ก แกสูบคนเดียวควันเต็มทั้งห้อง ครั้นจะไม่ให้แกสูบก็สงสาร เห็นกำลังอร่อยเต็มที บุหรี่ทั้งตัวขีดไฟจุด ๓ ครั้งหมด เหลือสักองคุลีเดียว อดหัวเราะก็ไม่ได้ จะทักกลัวจะกระดาก พ่อเลยไม่ได้สูบตั้งแต่กลับลงมาจนนอน แต่ก็มีคุณอยู่บ้าง จะเปนด้วยฤทธิเมาบุหรี่ฤๅอย่างไรไม่รู้ เลยหลับสนิท ท้องไส้ก็พลอยเปนปรกติเรียบร้อย หลับพักใหญ่จนตื่นไม่ทันกินเข้ากลางวัน

ค่ำวันนี้ดินเนอเขาจัดโต๊ะแลแต่งห้องเรือด้วยดอกไม้สดหรูมาก บนโต๊ะทุกๆ โต๊ะทั้งที่นั่งแลไม่ได้นั่ง แลตามน่าต่างประตู ผูกช่อดอกไม้ประดับธง เปนดอกไม้อิตาลีที่พ่อท้าให้เอากระบุงตวงนั้น ถ้าเมืองเราจะแต่งให้เต็มห้องเช่นนี้ก็ไม่ใช่หาดอกไม้ง่าย แขวนโคมเปนหนังสือภาษาเยอรมันอย่างไปดีมาดีด้านหนึ่ง พ่อยอมลงทุนแชมเปนช์ให้เลี้ยงทุกคนด้วย เวลากินเข้าแล้วพ่อขอบใจแลให้พรกับตันดื่มแชมเปนช์ แกตอบทันที ครั้นเวลาไอสกริมดับไฟหมด ยกถาดน้ำแขงที่เอาน้ำแขงเปนครอบไฟออกมา ตัวไอสกริมทำเปนเจ๊กนั่งกางร่มกระดาษ ทุกคนมีชักเปียะ เวลาเลิกโต๊ะแล้วไปให้ตราที่ห้องสูบบุหรี่ กับตันได้ ม,ม, ชีฟออฟฟิเซอ ชีฟอินเยอเนีย เปมาศเตอ ได้ตราตามลำดับ ชีฟกุ๊ก ชีฟสจ๊วด ได้เหรียญ กับกาลซิลเลอ ได้เหรียญเงิน ออฟฟิเซออิกคนหนึ่งที่สำหรับจดแผนที่ทุกวันนั้นให้ดุมมือทองคำสำรับหนึ่ง แล้วนั่งสนทนากะระยะทางกับจรูญต่อไปจนดึก

วันนี้ไม่หนาว ในห้องปรอดเพียง ๗๐ กลางแจ้งก็ไม่เย็นเฉียบ ไม่มีคลื่นฤๅลมอันใดเลย

คราวนี้เปนจบทางเรือแน่ ออกจะเสียดายที่อยู่ เคยอยู่ชินสบาย เปนบ้านเปนเรือนแล้วจะขึ้นยกไป ย้ายที่เปลี่ยนที่นอนมันจะขาดโน่นขาดนี่ ต้องจัดห้องใหม่ร่ำไป ที่เปนข้อสำคัญนั้นเรื่องที่นอน อ่อนบ้างแขงบ้าง แคบบ้างกว้างบ้าง กลัวจะเกิดนอนไม่หลับ บริพัตรคิดอ่านจะหอบเอาเตียงนอนแลที่นอนไปด้วยทุกหนทุกแห่ง เพราะอะไรๆ ยังหอบไปได้ ที่นอนเปนสำคัญ คิดจะไม่ให้แปลกที่ ออกจะเปนการรุงรังอยู่ แต่มันก็ชอบกลดี

รูปห้องแคบินในเรือลำนี้ที่นายมุ่ยเขียนเปนอันแล้วสำเร็จลงได้ในวันนี้ ให้รางวัล ๑๐ ปอนด์ จะไปหากรอบใส่ที่เยนัว แล้วจะรีบส่งเข้าไป จะได้เห็นว่าที่อยู่ของพ่อเปนอย่างไร

ขอลาอิกครั้งหนึ่งในการที่จะขึ้นบก นับว่าเปนไกลออกไปอิก ขอฝากความคิดถึงแก่บรรดาผู้ที่พ่อมีความรักใคร่ทุกคน ขอให้มั่นใจว่าพ่อมีความสบายขึ้นกว่าแต่ก่อน

จุฬาลงกรณ์ ป. ร.

ห้องที่ประทับในเรือซักซัน