พระราชปุจฉาที่ ๕

ข้อ ๑ ว่าพระบรมโพธิสัตวแห่งเรา เปนพระเจ้าสมมติวงศ์ฤๅเปนพระอินทร์ ความเถียงกันอยู่

ข้อ ๒ ว่ามาฆมานพซึ่งได้เปนพระอินทร์นั้น ได้บำเพ็ญกุศลในภัทกลัปนี้ฤๅกลัปอื่น

----------------------------

๏ ศุภมัศดุจุลศักราช ๑๑๔๖ นาคสังวัจฉรนักษัตรฉศกเชฏฐมาศศุกรปักษ์ทวาทศดฤถีอาทิตยวารปริเฉทกาลกำหนด พระบาทสมเด็จบรมบพิตรพระพุทธเจ้าอยู่หัว เสด็จสถิตย์ณพระที่นั่งท้องพระโรงอำมรินทรวินิจฉัย ทรงพระกรุณาดำรัสเหนือเกล้า, ประภาษพระราชปุจฉาให้ออกหลวงศรีวรโวหาจารยราชบัณฑิตลิขิตเขียนหน้าพระที่นั่ง แล้วให้เผดียงถามสมเด็จพระสังฆราช พระราชคณะทั้งปวงว่า มีพระบาฬีในคัมภีร์อรรถพระธรรมบท ว่าเมื่อแรกปฐมกลัปนั้น พรหมลงมากินง้วนดิน พระบรมโพธิสัตวแห่งเราจุติจากพรหมโลก ลงมาบังเกิดเปนอุปปาติกะ คนทั้งหลายจึงตั้งให้เปนกระษัตริย์ชื่อว่า พระเจ้าสมมุติวงศ์ มีพระบาฬีในคัมภีร์พระธรรมบทว่า พระบรมโพธิสัตวได้เปนพระอินทร์ในต้นภัทรกลัปนี้ เนื้อความทั้ง ๒ นั้นเถียงกันอยู่ เห็นพร้อมกันนักหาเปนพระบรมโพธิสัตวองค์เดียวไม่ เห็น ๒ พระองค์ องค์หนึ่งเปนพระอินทร์ องค์หนึ่งเปนพระเจ้ามหาสมมติวงษ์ ถ้าเปนพระเจ้ามหาสมมุติวงษ์แต่ต้นปฐมกลัป แล้วที่ไหนจะได้เปนพระอินทร์เล่า ถ้าเปนพระอินทร์แต่ต้นปฐมกลัป แล้วที่ไหนจะเปนพระเจ้ามหาสมมุติวงศ์เล่า ประการหนึ่งอานิสงส์มาฆมานพซึ่งได้เปนพระอินทร์ ได้บำเพ็ญกุศลให้ภัทกลัปอันนี้ฤๅ ๆ ว่าได้บำเพ็ญกุศลมาในกลัปอันอื่น ประการใด ให้สมเด็จพระสังฆราช พระราชาคณะทั้งปวงวิสัชนามาให้แจ้ง

แก้พระราชปุจฉาที่ ๕

คำถวายวิสัชนารวมกันทั้ง ๒ ข้อ

๏ อาตมภาพ พระสังฆราช พระราชาคณะ ๑๕ รูปขอพระราชทานถวายพระพรวิสัชนาว่า เมื่อแรกตั้งปฐมกลัปนั้น พรหมจุติลงมากินง้วนดิน โดยอนุกรมลำดับกันมาตราบเท่ากินเข้าสาลีมานาน แล้วเกิดโลภเจตนาเอาเข้าสาลีมาสะสมไว้จนเกิดวิวาทฉกลักกัน คนทั้งปวงจึงปฤกษากันว่า บัดนี้บาปธรรมบังเกิดแล้ว เราจำจะตั้งผู้ใดผู้หนึ่งให้บังคับบัญชาจะได้รำงับวิวาทกัน ครั้งนั้นพระบรมโพธิสัตวแห่งเราเกิดเปนอุปปาติกะพร้อมกับด้วยคนทั้งปวงแต่แรกปฐมกลัปนั้น มีปัญญาอานุภาพยิ่งกว่ามนุษย์ทั้งหลาย มนุษย์ทั้งหลายจึงตั้งให้เปนกระษัตริย์ชื่อว่าพระเจ้าสมมุติวงศ์ แลเมื่อกินง้วนดินกินสะเก็ดดินลำดับมาจนตั้งพระบรมโพธิสัตว ให้เปนพระยามหาสมมุติวงศ์นั้นช้านาน แต่จะได้มีพระบาฬีว่ากำหนดปีเดือนว่าเท่าใดนั้นหามิได้ ซึ่งมีพระบาฬีในคัมภีร์พระธรรมบทว่า พระบรมโพธิสัตวได้เปนพระอินทร์ในต้นภัทรกลัปอันนี้ก็จริง แต่ทว่าเปนภายหลังพระเจ้าสมมุติวงศ์ แต่ครั้งพระยามหาสมมุติวงศ์มาช้านาน จะเกิดไปสักกี่ชาติจึงมาบังเกิดเปนมาฆมานพนั้น พระบาฬีไม่กำหนดไว้ แต่ทว่าพระอรรถกถาจารย์ร้องเรียกว่าเปนปฐมกลัปด้วยกัน ประการหนึ่งแต่แรกตั้งแผ่นดินมีเขาพระสุเมรุ มีพระจันทร์พระอาทิตย์มีทวีปใหญ่น้อยพร้อมกันในวันเดียวนั้น ตราบเท่าถึงมาฆมานพยังไม่จุตินั้น อันว่าเมืองดาวดึงษ์นั้นจะได้ชื่อว่าดาวดึงษ์นั้นหามิได้ ได้ชื่อว่าเมืองสุทัศนะเปนที่อยู่แห่งเนวาสิกเทวดา ต่อมาฆมานพจุติแล้ว เดชะกุศลซึ่งกระทำไว้ด้วยกับสหาย ๓๒ คนนั้นจึงขึ้นไปเกิดในสวรรค์ชั้นสุทัศนะ แล้วได้ทำสงครามด้วยเนวาสิกเทวดา ผลักเนวาสิกเทวดาลงมาเปนอสูรอยู่ในอสุรพิภพใต้เขาพระสุเมรุ แลมาฆมานพได้เปนพระอินทร์กับสหาย ๓๒ คนนั้น ได้เปนเทวบุตรมีชื่อว่าพระมาตุลีเทว เวสนุกรรมเปนต้น สำหรับเปนบริวารผู้ใหญ่แห่งพระอินทร์ ไม้ปาริกชาติแลเวไชยันตปราสาทเวไชยันตราชรถ สุธรรมภาคศาลา ช้างเอราวรรณ บรรดาทิพยสมบัติบริวารสำหรับเปนของพระอินทร์นั้นก็เกิดขึ้นพร้อมกัน เมืองสุทัศนะนั้นก็ว่าเมืองดาวดึงษ์แต่นั้นมา ขอถวายพระพร ๚

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ